450
Hình thức tu có vai trò gì trong quá trình tu tập?
Hỏi: Dạ kính bạch thầy, có người nói tu tâm là chính, là quan trọng nhất, hình thức không quan trọng. Điều đó có đúng hay không? Hình thức tu có vai trò gì trong quá trình tu? Con xin kính nhờ thầy từ bi chỉ dạy.
Đáp:
À nói tâm chính cũng đúng. Đôi lúc tu thiền được gọi là tâm tông, tức là chính là cái tu tâm là chính. Tuy nhiên nó có một sự liên hệ: khi mà tâm mình có nhận thức đúng thì dần dần hình thức cũng được điều chỉnh lại.
Thí dụ như khi kia thì mình vì hấp tấp muốn đạt cái gì đó, cho nên đi đứng cũng hấp tấp, căng thẳng, tất bật. Nhưng mà khi tâm mình thanh tịnh, trong sáng rồi thì tự nhiên cái biểu hiện ra bên ngoài từ đi, đứng, ăn, nói sẽ đứng đắn hơn, tức là tốt đẹp hơn.
Thế cho nên cái nhận thức và cái hành vi có liên hệ với nhau. Cũng giống như trong Bát Chánh Đạo có Chánh Kiến, có Chánh Tư Duy, tức là nhận thức đúng thì nó sẽ có Chánh Ngữ, Chánh Nghiệp, Chánh Mạng… Vì vậy mà cái chính khi tu tâm thì lại là cái hình thức bên ngoài biểu hiện rất tốt đẹp.
Nó có cái mà nói là không có câu nệ hình thức là như thế này. Tức là có những cái hình thức mà thực ra là quy định ra thôi. Chứ thật ra là những hình thức đó không biểu hiện được cái mà xuất phát từ một nội tâm thanh tịnh, trong sáng mà giống như mình bắt buộc phải thế kia thôi thì cái hình thức đó chỉ là bên ngoài, chưa phải là cái hình thức phản ánh trung thực nội tâm thanh tịnh trong sáng bên trong. Do cho nên cả hai bổ túc với nhau.
Thí dụ như khi tâm mình chánh niệm tỉnh giác, tức là trọn vẹn rõ biết cái thực tại đang là, thì trong thực tại đó có thực tại về thân. Mà khi mình rõ biết về thân thì tự nhiên mình sẽ biết rõ đang đi như thế nào, do đó tự động nó sẽ điều chỉnh lại đi, lại nói, lại cư xử. Do đó hình thức bên ngoài lại lệ thuộc vào nhận thức bên trong.
Cho nên tu tâm chính là cái mà mình tu nhận thức và hành vi của nội tâm trước, thì nó sẽ biểu hiện hình thức bên ngoài tốt đẹp. Khi mà mình chưa đủ nhận thức và hành vi tốt thì thường các bậc thầy hoặc giới luật chỉ cho mình cách để mình làm sao đi, đứng, nằm, ngồi, ăn, uống, ngủ, nghỉ, làm việc sao cho nó hoàn chỉnh chu.
Lúc mình chưa tự ý thức cũng giống như đứa bé chưa tự biết thì cha mẹ dạy nó phải đi đứng, ăn uống thế nào. Nhưng mà khi nó nhận thức được rồi, tức là khi phát huy được cái thấy biết sáng suốt rồi thì nó sẽ tự điều chỉnh. Thành ra giới luật hay một số hình thức mình phải tuân giữ, để qua hình thức đó mình mới thấy được nội tâm của mình. Từ khi mình thấy ra được nội tâm, điều chỉnh được nội tâm thì nó lại biểu hiện ra bên ngoài một cách tốt đẹp.
Cho nên Đức Phật nói trong Trường Bộ, kinh Ngài nói: Người có trí tuệ thì giới luật trong sạch. Người có giới luật trong sạch là người có trí tuệ.
Thì giới luật trong sạch tức là oai nghi cho đến tất cả những hành động, lời nói biểu hiện một cách tốt đẹp. Đó chính là cái biểu hiện bên ngoài.
Cho nên người ta nói “tướng từ tâm sinh”. Cái tướng bên ngoài phát sinh từ nội tâm bên trong. Một người nóng giận, ngày nào cũng nóng giận thì nó sẽ biểu hiện trên gương mặt. Người mà ngày lúc nào cũng căng thẳng, hấp tấp thì lúc đó nó sẽ biểu hiện trên cái thân như thế nào.
Vì vậy cho nên cái hình thức và cái nội tâm có một sự biểu hiện tương đồng với nhau. Mình có thể nhìn một con người và biết rằng người này có nhận thức tốt hay không đúng tốt qua cái hình thức bên ngoài đó.
Cho nên người ta coi tướng. Người ta nói tướng là cái tướng mà nó định sẵn. Thí dụ như khuôn mặt, mũi, tai… là cái tướng định sẵn. Thí dụ như khuôn mặt người đó như thế này, mũi người đó thế này, tai người đó thế kia thì cái đó là cái tướng định sẵn. Nhưng mà còn có một cái tướng là cái tướng linh hoạt. Cái tướng linh hoạt tức là cái tướng linh hoạt nó tùy tâm và tùy cái tâm sinh. Thí dụ lúc giận thì cái tướng khác, lúc vui thì tướng khác, lúc buồn thì tướng khác. Cho nên lúc đó là cái tướng bên ngoài nó biểu hiện cái nội tâm đó.
Do đó mà cái người tinh tấn chánh niệm tỉnh giác, người mà thường sáng suốt biết mình thì cả hai, tức là về cả nhận thức của nội tâm và cái biểu hiện bên ngoài đều tốt đẹp.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Thương mình là biết cho đi
Phật giáo thường thức
12:00 23/11/2025
Bạn biết cho đi, đó cũng là cách yêu thương bản thân. Vì cho đi chính là cách bạn tích lũy được phúc báu cho chính mình ngay đời này và những đời sau.
Công đức trả về không, phước đức tự nhiên có
Phật giáo thường thức
10:00 23/11/2025
Ai làm việc gì tốt thì đương nhiên là có phước đức rồi, nhưng công đức thì không có. Càng không có công đức thì phước đức mới nhiều, còn làm mà thấy mình có “công” thì phước đức sẽ không còn.
Làm thế nào để giúp vong linh người thân bị tai nạn, bị bệnh đột ngột qua đời?
Phật giáo thường thức
09:00 23/11/2025
Trong thời gian gần đây, đột nhiên xảy ra một số tai nạn, hiện nay có rất nhiều người đang đặc biệt quan tâm đến một vấn đề đó là: nếu người thân của mình bất ngờ gặp tai nạn, những người còn sống rốt cuộc nên làm những gì?
Chánh niệm đôi khi chỉ đơn giản là nhớ ăn cơm trước khi quá đói
Phật giáo thường thức
17:00 22/11/2025
Người ta nói nhiều về chánh niệm, về sự tỉnh thức, về việc sống trong giây phút hiện tại. Nhưng nếu ta chịu khó ngồi xuống, hít thở ba hơi thật sâu, quán chiếu thật kỹ, ta sẽ thấy rằng chánh niệm đôi khi chỉ đơn giản là… nhớ ăn cơm trước khi quá đói.
Xem thêm
