Kẻ thù của tâm từ

Trong cuộc đời này, khi một người chống đối chúng ta, đặt những chướng ngại trên đường đi và hủy hoại những tài sản của chúng ta, dẫn đến hậu quả là chúng ta phải chịu sự bất hạnh và khổ đau, chúng ta thường nghĩ: người như vậy là một kẻ thù.

Đối với tâm Từ (mettā) cũng vậy, bất cứ chướng ngại nào đi vào lãnh vực của nó và ngăn chặn sự sanh khởi của nó trong lòng và trong tâm chúng ta, đều được xem như kẻ thù của tâm từ, vì nó làm trở ngại và phá hủy mettā.

Có hai kẻ thù của tâm từ: luyến ái, yêu thương (taṇhā) được gọi là kẻ thù gần, trong khi sân hận (dosa) được gọi là kẻ thù xa của tâm từ.

Tâm từ là một món quà, không điều kiện

Chuyện này Uttara

Một hôm, trong khi đang nghe một bài pháp do Đức Phật thuyết, Uttara đắc đạo quả nhập lưu. Kể từ hôm ấy trở đi, nàng không bao giờ để một ngày trôi qua mà không làm các việc công đức. Tuy nhiên cả thời gian và cơ hội của nàng đều bị hạn chế, vì nàng đã kết hôn với một thanh niên giàu có nhưng không phải đệ tử của Đức Phật (thanh niên ngoại đạo).

Khi nàng muốn bố thí và làm các thiện sự cho Đức Phật và Tăng chúng theo một cách có ý nghĩa hơn, nàng phải tìm một người phụ nữ khác chăm sóc cho chồng nàng. Lúc bấy giờ, có một kỹ nữ xinh đẹp tên là Sirima sống ở Thành Vương Xá (Rajagaha). Để mướn được người kỹ nữ này hầu hạ cho chồng, nàng phải trả cho cô ta một ngàn đồng mỗi ngày.

Sau khi Uttara mướn được Siriama mười lăm ngày, nàng đưa Sirima đến cho chồng và xin phép được dành mười lăm ngày đó để làm các việc phước đức. Cô nói với chồng rằng Sirima sẽ chăm sóc mọi nhu cầu của anh trong suốt thời gian này.

Vì chồng nàng say đắm trước vẻ đẹp và sự duyên dáng của Sirima, anh sẵn sàng đồng ý với sự sắp đặt này. Từ ngày đó trở đi, hàng ngày Uttara thỉnh Đức Phật và tăng chúng đến nhà và cúng dường trai tăng. Sau mỗi ngày các vị thọ thực xong, nàng được nghe pháp. Nàng tự mình quản lý việc nấu nướng các món ăn trong bếp và phụ giúp bất cứ chỗ nào nàng được cần đến.

Mặc dù công việc khá mệt nhưng Uttara cảm thấy rất vui, vì thế nàng luôn luôn tươi cười. Đến ngày thứ mười bốn, chồng nàng từ trên phòng tình cờ nhìn xuống bếp thấy nàng người ướt đẫm mồ hôi và dơ bẩn. Song khi nhìn thấy khuôn mặt tươi cười của nàng, anh ta mỉm cười và tự nghĩ rằng vợ mình quả thực rất ngốc ngếch tự chuốc lấy phiền muộn vào thân chỉ để nuôi ăn mấy vị tu sĩ trọc đầu này.

Khi Sirima thấy anh ta mỉm cười, cô liền nổi cơn ghen tức. Cô nghĩ rằng nụ cười của anh ta là nụ cười yêu thương đối với cô vợ đích thực kia. Mặc dù Sirima chỉ mới ở trong nhà của hai vợ chồng này mười bốn ngày, cô ta đã quên mất rằng mình được mướn tới đây bởi Uttara và chính Uttara mới là hiền nội thực sự của căn nhà này.

Cơn ghen của cô cuối cùng trở nên mãnh liệt đến nỗi cô muốn làm hại Uttara. Vì thế cô đi xuống bếp và cầm lấy một gáo dầu ăn đang sôi. Khi Uttara nhìn thấy Sirima đi đến, nàng liền suy xét đến sự kiện rằng người này bằng nhiều cách đã giúp đỡ cho ta. Nàng cảm thấy vô cùng biết ơn và có lòng từ ái đối với Sirima. Nhờ cô ta, nàng đã dành được hết thời gian của mình để làm các thiện sự và thực hiện các việc công đức.

Khi nhìn thấy gáo dầu sôi trong tay Sirima, nàng phát lời nguyện này, “Nếu tôi có ôm ấp bất kỳ ác ý hay sân hận nào đối với Sirima, cầu cho gáo dầu sôi kia sẽ khiến cho tôi bị tổn hại. Bằng ngược lại, nếu tôi không có chút tức giận nào với cô ấy, mà chỉ có tâm từ và thiện chí thì ca dầu sôi này sẽ không làm hại được tôi.”

Lúc Sirima đổ gáo dầu ăn nóng lên người Uttara, nó không làm hại gì đến nàng; mà nàng cảm thấy mát mẻ như được tưới bằng nước mát vậy. Do đó, Sirima liền lấy một gáo dầu ăn nóng khác, nhưng những người tớ gái trong bếp đã ngăn không cho cô ta đổ lên người Uttara. Khi Sirima bị ngã trên đất, đám tớ gái bắt đầu lao vào đấm đá cô, nhưng Uttara liền bắt họ ngưng lại và bảo chuẩn bị nước ấm để tắm cho Sirima, nhờ tắm bằng nước ấm cô ta cảm thấy bớt đau đớn. Chỉ khi ấy Sirima mới nhận ra những gì mình đã làm là sai, sau khi tắm xong cô đi đến Uttara để xin lỗi vì hành động độc ác của mình. Uttara bảo Sirima nên nói những lời xin lỗi ấy với Đức Phật và xin ngài tha thứ.

Như vậy, họ đi đến Đức Phật và sau khi cúng dường bữa ăn đến Ngài và tăng chúng, họ lắng nghe giáo pháp, cuối bài pháp Sirima trở thành bậc thánh Nhập Lưu. Những gì Đức Phật dạy họ là hãy lấy tâm từ để chiến thắng người sân hận, lấy hạnh ngay thẳng chiến thắng kẻ gian lận, và lấy bố thí chinh phục kẻ xan tham.

Trích: Thiền tâm từ làm nền tảng cho việc hành minh sát.