Thứ ba, 25/11/2025, 09:36 AM

Man mác lời ru

Nguyễn Hoàng Duy

Từ bao đời nay, người phụ nữ Việt Nam khi được làm mẹ đều biết ru con. Thông thường những lời ru là những bài dân ca theo thể thức “lục bát” được diễn theo lối hát-kể nhẹ nhàng về âm điệu nhưng sâu sắc về nội dung.

Những buổi trưa hay buổi tối, khi đã làm xong mọi công việc, là lúc mẹ được ở bên con, lúc tiếng hát ru của mẹ cất lên; đó cũng là những âm điệu đầu tiên giúp con cảm nhận được tín hiệu của ngôn ngữ:

À ơi... Con cò bay lả bay la

Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng…

Nhưng cũng là để cho con thấy thấp thoáng bóng hình người mẹ hiền tần tảo nuôi con vất vả:

Con cò đi đón cơn mưa

Tối tăm mù mịt ai đưa cò về

Cò về kẻo mẹ cò mong

Kẻo con cò khóc đèn chong tốn dầu…

Người mẹ nào cũng mong mỏi con mình khi lớn lên phải là đứa con đức hạnh, ngoan ngoãn, biết vâng lời ông bà, cha mẹ nên đã gửi gắm vào lời ru những câu hát đầy ý nghĩa:

Con ơi muốn nên thân người

Lắng tai nghe lấy những lời mẹ cha…

Con cái khi còn nhỏ là niềm vui của mỗi gia đình, khi lớn lên là thành viên của xóm thôn, xã hội. Trong lời ru của mẹ có hy vọng ước mong cho con cháu mai sau khôn lớn sẽ trở thành những người con mạnh mẽ, đóng góp cho đời nhiều công sức, có ích cho non sông đất nước:

À... à... ơi! Làm trai đứng ở trên đời

Sao cho xứng đáng giống nòi nhà ta

Ghé vai gánh vác sơn hà

Sao cho tỏ mặt mới là trượng phu…

Rồi mẹ muốn con mình mai sau không chỉ là người có tình yêu thương gia đình, làng xóm mà còn có tình thương đồng loại, dân tộc:

Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng…

Lời hát ru thể hiện muôn mặt của đời thường, có thể là một mối tình của đôi nam nữ nhưng vì một lý do nào đó mà họ không thể “tính cuộc vuông tròn” nên câu hát là lời tự sự mộc mạc nhưng sâu sắc:

Bao giờ chạch đẻ ngọn đa

Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình

Bao giờ rau diếp làm đình

Gỗ lim thái ghém thì mình lấy ta...

Lời mẹ ru con nhưng thực ra đó là những bài học luân lý do người xưa đặt ra để răn dạy con cháu, muốn cho con cháu hay các thành viên trong một gia đình sống hòa thuận, đoàn kết không có thù hằn gây gổ lẫn nhau:

Khôn ngoan đối đáp người ngoài

Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau…

Người phụ nữ khi nuôi con đã vất vả nhưng trách nhiệm với người thân yêu trong gia đình còn lớn hơn, lời mẹ ru con thật cảm động:

Con ơi con ngủ cho ngoan

Để mẹ đi cấy lấy quan tiền dài

Quan tiền mẹ sẻ làm hai

Nửa thời giấy bút nửa nuôi mẹ già...

Tình yêu thương của mẹ đối với con không tách rời tình yêu quê hương đất nước, ý thức, lòng tự tôn dân tộc, sự ngưỡng mộ các anh hùng đã xả thân vì nghĩa lớn:

Ru con con ngủ cho lành

Để mẹ gánh nước rửa bành ông voi

Muốn con lên núi mà coi

Coi Bà Triệu tướng cưỡi voi đánh cồng

Túi gấm cho lẫn túi hồng

Têm trầu cánh phượng cho chồng trẩy quân...

Tiếng hát ru của mẹ là những bài học về đạo đức, thẩm mỹ đối với trẻ, là nét đẹp văn hóa mộc mạc đơn sơ. Ca từ trong lời ru giản dị mang đậm nét dân dã của làng quê Việt Nam, giai điệu ngọt ngào chan chứa tình mẫu tử thiêng liêng góp phần nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ thêm trong sáng...

Những người làm cha, làm mẹ hãy cùng nhau cất lên tiếng hát ru để đem lại cuộc sống bình yên cho con trẻ, cho cuộc sống nhiều ý nghĩa hơn.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Dành cho bạn

Kinh ngũ ấm vô thường

Kinh Chuyển hóa cái tôi

Phật dạy về ba việc cấp thiết

Kinh Phật dạy về đối trị bệnh tật

Kinh Lửa Cháy (Aditta-pariyaya Sutta)

Kinh Dược Sư (tiếng Việt, dễ đọc dễ hiểu)

Tinh thần Kinh Kim Cang trong triều đại nhà Lý

Pháp hoa thất dụ - Dụ thứ hai: Đứa con bỏ nhà đi ăn xin

Kinh Bát Nhã - Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm Kinh (bản chuẩn)

Những pháp đoạn trừ và nuôi dưỡng năm triền cái

Còi tàu xao xuyến, chuông chùa tĩnh tâm

Phật pháp và cuộc sống

09:30 25/11/2025

Nhà tôi có một khoảng sân thượng rộng và mát, sáng sớm nào tôi cũng lên đó tập thể dục và hít thở không khí trong lành. Xong, tôi hay ngắm nhìn ra xa phía sông nước bến Tân Cảng và Nhà Bè, nơi tàu bè hay lui tới.

Cha mẹ tạo phước giúp con cháu được tai qua nạn khỏi

Phật pháp và cuộc sống

09:26 25/11/2025

Tôi – Vân Hạc – có một học sinh ngụ tại Bắc bộ, kể là do cô gặp nhiều chuyện kì diệu nên dần dần tin sâu nhân quả. Cô nói cha mẹ mình rất tin Phật, thường ăn chay tịnh, nghiêm trì ngũ giới, siêng năng lễ bái, hay lấy danh nghĩa anh trai cô để làm phúc, bố thí hay đóng góp cho các hoạt động xây cầu, sửa đường. Mấy năm trước anh trai cô vào quân ngũ, khi về phép thường kể những chuyện đã xảy ra.

41.100 phần cơm được bếp cơm từ thiện dã chiến gửi đến bà con vùng bão lũ miền Trung

Phật pháp và cuộc sống

08:37 25/11/2025

Trong hai ngày 23 - 24/11/2025, tổng cộng 41.100 phần cơm đã được các bếp cơm từ thiện dã chiến của Ban Từ thiện xã hội GHPGVN TP.HCM thực hiện và chuyển đến hỗ trợ bà con đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi bão lũ tại miền Trung.

Đừng câu like trên nỗi đau ở vùng lũ

Phật pháp và cuộc sống

06:29 25/11/2025

Trong những ngày miền Trung - Tây Nguyên đang oằn mình chống chọi mưa lũ, khi nước lũ vẫn cuồn cuộn đổ về cuốn theo ruộng vườn, nhà cửa và biết bao nỗi đau của người dân, thì cũng là lúc lòng người cả nước hướng về vùng tâm lũ bằng tất cả sự sẻ chia. Từng chuyến xe cứu trợ, từng chiếc áo phao, từng lời động viên được gửi gắm với mong muốn xoa dịu những khó khăn mà đồng bào đang trải qua.

Xem thêm

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

TIN LIÊN QUAN

Dành cho bạn

Tin chọn lọc