Ngôi chùa từng bị biến thành vườn ươm nay đã có trụ trì

Sư cô Thích nữ Viên Thuần đã được Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Hà Tĩnh trao quyết định bổ nhiệm trụ trì chùa Hàn Nguyên (xã Bình An, H.Lộc Hà, Hà Tĩnh), ngày 24/3.

Chùa Hàn Nguyên hay chùa Hàn được lập ra từ thời xa xưa trên đất làng Lộc Nguyên, xã Phúc Tuyền, phủ Đức Quang, H.Thiên Lộc, nay là xã Bình An, H.Lộc Hà (Hà Tĩnh).

Đến thời Lê Trung Hưng, cụ thể vào năm 1578 chùa được ông Lưu Công Chương, một bậc Nho học, một lương y, cùng với em gái Lưu Thị Ở và dân làng xây dựng, quy mô bề thế trên diện tích 16.000m².

Sau khi chùa xây dựng, ngoài việc tu hành truyền giảng giáo lý nhà Phật, nhà chùa rất chú trọng đến việc dạy học chữ Hán, chữ Nôm, chữ Quốc ngữ và sách thánh hiền như: Tứ thư, ngũ kinh. Nhờ thế mà có rất nhiều người được nâng cao học vấn, tham dự các kỳ thi Hương, thi Hội, thi Đình và đỗ đạt khoa bảng.

Từ năm 1902 - 1950 là thời kỳ hưng thịnh của ngôi chùa, đã nhiều lần trùng tu khang trang, đúc chuông, tạc tượng, tường bao cổng thành đều đầy đủ. Trong giai đoạn đó cũng có nhiều nhà sư tuy khoác áo tu hành nhưng lại hoạt động cách mạng.

Đến năm 1967, thực hiện chủ trương khai hoang phục hóa, phong trào "ba thẳng", chùa Hàn bị phá để lấy đất sản xuất nông nghiệp. Vườn chùa cây cối rậm rạp được dân chặt về làm củi, nhà chùa được đưa về làm kho của hợp tác xã, đồ thờ cúng, tượng Phật được đưa vào lò ngói để đốt, toàn bộ khuôn viên chùa được khai phá làm vườn ươm.

Sau hơn 40 năm, chùa Hàn bị phá nay vẫn còn một số di tích như mộ ông Lưu Công Chương trước cửa chùa. Nền móng chùa vẫn còn đá nhỏ, gạch vụn, mảnh sành, cạnh nền chùa còn có 2 ngôi mộ nguyên vẹn đó là sư  Diệu Am và sư Diệu Lộc.

Đến năm 2013 chùa đã được phục hưng lại trên nền móng cũ với diện tích 400m². Năm 2019, Sư cô viên Thuần đã về chùa gieo duyên và hoạt động Phật sự cho đến ngày nay

Hữu Tình - Trương Nguyệt