Nhà sư trẻ trải lòng: “Cầu thị, không tự ái là phẩm chất quan trọng trên bước đường tu”

Hơn 4 năm trước, khi thầy Tuệ Đạt thế phát xuất gia, nhiều người bất ngờ vì bấy giờ thầy đang có việc làm ổn định. “Thầy trẻ và đẹp trai vậy, sao lại xuất gia”, có những người trẻ khác tò mò.

Xuất gia là đại nguyện mà nhiều vị tuổi đời còn rất trẻ khi giác ngộ Phật pháp phát tâm, đó có phải là con đường “trốn đời” vì đau khổ, thất bại, thất tình như nhiều người nghĩ?

Thầy Tuệ Đạt có cuộc trò chuyện thật nhẹ nhàng và dễ thương cùng Phatgiao.org.vn trong một sáng đầu tháng Tư - mùa sen nở - Phật lịch 2568, về tâm nguyện chọn lối xuất gia của mình, kinh nghiệm cá nhân trong nuôi dưỡng đời sống hạnh phúc của một vị xuất sĩ trẻ...

Nền tảng gia đình nuôi chí lớn

* Nhân duyên biết đến Phật pháp của thầy?

- Trong kí ức khung trời tuổi thơ của con có một khoảnh không nhuận thắm bên mái chùa quê tại Đắk Lắk và trầm lắng bóng hình Ông Nội với lời kinh, tiếng mỏ sớm khuya. Thuở thiếu thời mỗi khi được Ba dẫn đến chùa thăm Ông, đứa cháu ngồi chơi bên Ông không biết nói gì và thấy Ông lạ lắm, Ông chưa đi tu mà sao không ở nhà cùng Bà mà ở chùa. Mai này lớn Ba mới kể Ông ở chùa vì Ông... thương chùa. 

Là một trong những người đặt nền móng tạo dựng và phát triển Phật giáo huyện nhà. Giai đoạn Pháp nạn năm 1963, chính phủ cầm quyền thực hiện “kế hoạch nước lũ” nhằm tiêu diệt phong trào Phật giáo, phân hóa và cô lập lực lượng Phật tử. Qua lời Ba kể lại, đêm ấy Ông nội cũng nằm trong số đó, Ông bị đánh đập, bắt trói, bị bỏ vào bao tải cột đá ném xuống sông, may mắn thay miệng bao cột không kỹ nên sau đó ông đã thoát ra được, vượt qua một kiếp nạn. Mỗi khi nhớ về, lòng con lại quặn thắt, thương Ông, kính phục lý tưởng mà Ông đã chọn suốt cuộc đời mình, dù bao gian truân vẫn kiên cường một lòng gìn giữ hương đài, đạo tâm trước những dã tâm thâm hiểm cùng lưỡi lê, họng súng đen ngòm.

Sau giải phóng, Phật giáo huyện nhà còn thiếu vắng hình bóng tăng ni, hầu hết những ngôi chùa đều bị xập xệ, tan hoang, Ông đã về chùa ở hẳn, dành toàn bộ thời gian của mình để tu sửa, chăm lo hương khói, kinh kệ, từ đó bà con Phật tử có nơi để trở về sinh hoạt, tu tập. Cả gia đình cũng theo dấu chân của Ông mà về chùa, tham gia xây dựng, phát triển Phật giáo huyện nhà.

Tiếp nối hạnh nguyện của Ông, Ba cũng về chùa ở và đóng góp xây dựng Gia đình Phật tử dần dần lớn mạnh, gieo trồng những hạt giống Bồ-đề đến nhiều người trẻ. Chú Tiến - em trai ba cũng đi tu từ đó, có lúc ba cũng đã phát nguyện xuất gia về chùa tập sự nhưng ước nguyện chưa thành.

Cũng bởi được sinh ra trong gia đình tịnh tín Đạo Phật nên con lớn lên và trưởng thành gắn bó với nếp sinh hoạt Phật giáo và vun bồi đạo đức người Phật tử.

* Nhiều người vẫn tò mò, xuất gia là lựa chọn thôi thúc từ sự giác ngộ của thầy hay có chi phối bởi nguyên do nào khác?

- Ở hiện tại nhìn về khoảng thời gian khởi sơ tâm xuất gia thật đẹp của một người trẻ có chí hướng phụng sự. Sau khi tốt nghiệp Đại học năm 2016, con công tác trong lĩnh vực giáo dục và văn hóa, ngoài thời gian đi làm con về chùa để phụng sự và tham gia các hoạt động thiện nguyện. Sau 3 năm, cả hai khía cạnh sự nghiệp tiến thân và đời sống tâm linh của con được trưởng dưỡng và thắm nhuần lời Phật dạy, cũng là lúc con bắt đầu có những ưu tư, trăn trở cho hướng đi tương lai, lẽ sống của đời mình. Có hai điều:

- Làm sao để có hạnh phúc chân thật trong đời sống?

- Làm sao để có một tình thương lớn?

Và duyên lành con được sự gặp Sư phụ - người thầy khả kính với bát ngát tình thương. Học pháp của Sư phụ con tiếp xúc với hạnh phúc trong từng bước chân chánh niệm, trong hơi thở nhẹ an và trong tấm lòng lân mẫn. Con đã dần tìm được câu trả lời và tìm lối xuất gia.

* Có ai từng bày tỏ “thấy tiếc” khi thầy chọn con đường từ bỏ không?

- Chọn lối xuất gia như lật một trang sách tiếp theo của cuộc đời mình, trong con không chút hoài nghi, trong những người thân, bạn bè không chút bất ngờ, tiếc nuối. Cũng bởi, con đã từng bước buông bỏ dần nếp sống thế tục khi ăn chay trường, mặc đồ lam, nếp sống giản dị, xin ở chùa công quả và đặc biệt là nói lời chia tay “người thương” từng gắn bó suốt 6 năm, trước đó một năm.

Nuôi dưỡng tâm Bồ-đề từng ngày

* Theo thầy, lý tưởng của người xuất gia là gì? Làm sao để nuôi dưỡng để bước đi vững chãi trên con đường đã chọn?

- Tình thương đích thực, lòng bi mẫn là hoa trái mà người xuất gia có thể gặt hái được khi xuất gia. Khi thực tập tiếp xúc sâu sắc với suối nguồn giáo Pháp được trao truyền và tiếp nối trong từng giây phút, lòng con nở ra như một đóa hoa tươi mát và nhẹ an.

Sự tự do là lý tưởng mà người xuất gia ước nguyện và thực hiện được ngay trong hiện tại, bằng tự thực tập chánh niệm và an trú bây giờ và ở đây.

Con nhớ lại và thấy thật hổ thẹn với khoảng thời gian mới về tập tu. Vì quen lối sống năng động, phóng khoáng của một người trẻ nhiệt huyết nên khi về tập sự con có nhiều vụng về, háo thắng. Con nhớ cứ một thời gian là phải sám hối trước Đại chúng, từ lễ nghi, sự hòa hợp chúng cho đến lỗi ăn mặc con đều bị phạm. Có lần phụ việc cho Sư phụ gây ra lỗi nghiêm trọng làm thầy buồn lòng chẳng thể nào kể xiết.

Qua mỗi lần như vậy con luôn nhìn sâu tự lấy lòng hổ thẹn và không để phạm trở lại. Sự uốn nắn, răn dạy lúc nhu nhuyến, khi thì cương trực và tình thương lớn của Sư phụ đã giúp con trưởng thành từng ngày. Qua đó, con thấy được người xuất gia trẻ nếu có tinh thần cầu thị và không tự ái sẽ là phẩm chất cần có để có thể vững chãi trên con đường tu đạo.

* Một vị Phật tử khi phát tâm xuất gia cần chuẩn bị những gì cho bước ngoặt quan trọng - cát ái từ thân - vốn không dễ dàng ở phía trước?

- Xuất gia là thực tập đi trên con đường tỉnh thức, là bước ngoặt quan trọng để hướng tới phương trời cao rộng không để bị ràng buộc những cái vui thế tục. Người trẻ phát tâm xuất gia mang trong mình ước nguyện lớn nhưng phải thật vững vàng và có hạnh phúc trong từng bước chân nhỏ. Tìm vui trong cái ăn, mặc, ở tối giản sẽ có có thời thì giờ để vun bồi sự hiểu biết và nhiều tự do.

Sự chuẩn bị kỹ càng nhất cho bước ngoặt quan trọng này đó là tâm thế nhìn nhận “cái vui thú” của đời sống thể tục là sự “nhàm chán và ràng buộc” và “lối sống ít muốn, biết đủ” trong thiền môn mang đến sự “thảnh thơi và tự do đích thực”.

Để có hạnh phúc

* Làm thế nào để một vị tu sĩ trẻ có hạnh phúc trong đời sống tu tập, nhất là trong đại chúng đông người, với đạo tràng có nhiều hoạt động Phật sự như tu viện Khánh An - nơi thầy đang tu?

- Chăm sóc và bảo vệ bản thân với “niệm lực và định lực” là hai trong năm nguồn năng lượng tâm linh, giúp người xuất gia dù chấp tác, phụng sự nhiều nhưng vẫn chế tác được bình an và có nhiều hạnh phúc ngay bây giờ và ở đây. Niệm lực là năng lượng của sự an trú trong hiện tại. Định lực là năng lượng của sự tập trung tâm ý.

Người xuất gia trẻ cùng với công phu hành trì thì tinh thần nhiệt tâm phụng sự sẽ có cơ hội khám phá ra những cái thấy mới, đồng thời được chỉ dạy những cái còn non kém để sáng tỏ. Bởi hạnh phúc không đến từ làm nhiều hay ít, làm lớn hay nhỏ mà từ quán chiếu để sáng tỏ và đưa đến sự thực nghiệm tâm linh.

Thiện nguyện là một pháp tu

* Được biết, thầy có nhiều dự án thiện nguyện khá hay? Việc tu học và làm công tác này được thầy sắp xếp ra sao?

- Sư phụ con luôn chỉ dạy rằng: “Chiếc ghế cao nhất của người tu là ngồi vững chãi trên chiếc bồ đoàn”. Con lúc phụng sự hay tham gia các hoạt động thiện nguyện đều cố gắng giữ tâm niệm không mong cầu để có thể tiếp xúc với tình thương và hiểu biết chân thật.

Khi trong lòng có sự vướng mắc con chậm lại và thực tập quán chiếu phép vô nguyện để có tự do, không lấy phụ làm chính. Đến khi có nhiều tự do, không gian thênh thang trở lại con tiếp tục lý tưởng phụng sự của mình.

* Làm sao để có thể đồng hành cùng thầy trong một số hoạt động hay ho như yểm trợ sự học cho học trò nghèo, trồng cây chiên đàn?

- Ở khía cạnh đời sống tinh thần, sự có mặt bình an và tình thương đại đồng của ta sẽ là món quà lớn nhất dành cho các học trò nghèo và nuôi lớn ước mơ. Một lời tâm tình của học trò nghèo lớp 10 tại Bến Tre mà chúng con thực hiện bảo trợ nhắn gửi:

“Thật là một một duyên lành lớn khi con được đón nhận bằng tình yêu thương vô điều kiện đến từ sư chú và mọi người. Sư chú là minh chứng điển hình cho câu nói: “Chỉ cần bạn tự thấy an lành bên trong mình, người khác sẽ cảm nhận được nguồn năng lượng tích cực đó. Con được học hỏi từ sư chú rất nhiều và lớn nhất vẫn chính là tình yêu thương to lớn khó có thể tả bằng lời.

Con xin gửi lời chúc mừng đến sư chú vì đã chính thức thọ giới Tỳ-kheo và trở thành Sư thầy. Con chúc sư chú có thể đạt được hạnh nguyện phụng sự của mình và lan tỏa được nhiều hơn tình yêu thương. Con thật sự ngưỡng mộ tấm  lòng bao la ấy”.

Đọc những dòng thư, con đã rơi nước mắt, em hạnh phúc và con cũng hạnh phúc.

Chúng con chào đón những trái tim lân mẫn và đôi tay nâng niu cùng có mặt “Gieo hạt hiểu thương - giữ thơm quê Mẹ” trong các hoạt động của Quỹ Bảo trợ giáo dục Vicaris - vicaris.com.vn - Nuôi dưỡng ước mơ trẻ thơ Việt Nam.

* Chân thành cảm ơn thầy, chúc thầy luôn hỉ lạc trên bước đường tu của mình!