Nhạc và Thiền dưới góc nhìn Phật học

Thà là rong rêu, lênh đênh trên biển.

Thà là chim bay vui theo tháng ngày. 

Thà là mây trôi mênh mang giữa bầu trời. 

Lang thang giữa cuộc đời mà vui. 

Một ngày bên em, cho em hơi thở. 

Từ dạo yêu em, con tim tan vỡ. 

Để rồi đêm nay trên căn gác lạnh lùng. 

Đêm thương nhớ một mình lẻ loi. 

À ơi… người yêu ơi, da thịt mát tình nồng say. 

Tìm đâu em hỡi, người yêu ơi, đêm hồng những lần hẹn hò. 

Vòng tay buông lơi, tình yêu chơi vơi, nhớ người. 

Chỉ vì yêu em nên anh vất vả 

Chỉ vì yêu em nên anh mất cả. 

Tình buồn em ơi, lang thang giữa cuộc đời. 

Bên sông có một người nhìn theo. 

Một ngày mưa rơi trên con phố nhỏ. 

Chỉ mình anh thôi lang thang lối nhỏ. 

Còn lại trong anh rong rêu tháng ngày dài. 

Lê thê suốt một đời 

Vì sao?

Tác giả: Nguyễn Tâm

Bài hát trên làm tôi gợi nhớ lại cả trời xuân xanh của tuổi thanh niên đầy nhựa tình và đủ nhiệt sống từ đầu thập niên 1990. Đứng trước tình đầu cá nhân đầy tuyệt vời và đủ vô vọng, thuyết Luân hồi và Nhân quả của Phật giáo giúp tôi an nhẫn trong từng hơi thở bằng lối thiền Song thân như sau:

Hít chậm – ngắn dưỡng khí vào niệm: Nam mô A Di Đà Phật – Ba (7 chữ).

Giữ dưỡng khí tại Đan điền (dưới rốn) niệm: Nam mô Tiêu tai Diên thọ Dược Sư Phật - Mẹ (10 chữ).

Thở chậm - dài để xú khí ra vừa niệm thần chú Kim Cương Thủ: Om Va-j-ra-pa-ni Hum tiêu trừ ác nghiệp (11 chữ).

(Tỷ lệ thở 7:10:11 trên đây là quy luật hô hấp của Rùa vốn là linh vật Quốc gia tượng trưng cho sống thọ).

Vì lẽ đó, ước vọng làm “rong rêu – chim bay – mây trôi” là quá khứ ảo vọng mang đầy dục ý mà phận làm người ai chẳng thế. Tàm – Quý là hai trong bảy thứ báu của Phật đà giúp tôi nhận sai là đắm chìm trong quá khứ vui ảo để quên đi đau khổ hiện tại do không thụ hữu được tình yêu đích thực. Đó là sai mà không trái bởi tôi đã dùng pháp môn Niệm Phật hành trì cùng thiền Song thân từ năm đến mười lăm phút trước khi ngủ đêm và rời giường thức dậy.

“Một ngày bên em, cho em hơi thở”: đúng thế, từ tình yêu dục thể của nhân sinh khi hai tâm hồn nam – nữ tiếp xúc nhau tạo nên một cảm xúc tốt-đẹp dù đoản thời mà ý nghiệp gắn kết xuyên suốt cả thiên thu. Nói cách khác, bằng Bố thí ba-la-mật tôi đã cho em cảm giác Vô úy giúp em tìm được hiện trạng lạc trú trong từng hơi thở. Tình yêu thế thái nhờ pháp môn niệm Phật mà nâng cấp trong tôi thành Từ bi tam muội.

Tri Tín tình đầu trong cuộc đời để tận đáy địa ngục khổ sầu, bằng pháp môn niệm Phật tôi đón nhận được dòng nước Từ bi tam muội của Bồ tát Quán Thế Âm thông qua cửa ngõ của việc trì niệm bổ sung Bạch Y thần chú(*). Trong tinh thần cộng nghiệp, tôi đã đưa em đi qua những tháng ngày vô vọng mà bên ngoài là giông bão nhưng em và tôi vẫn an yên trong tâm (mắt) bão nhỏ hẹp (tỷ lệ tầm bão 1000km: tâm bão 40km). Bởi tôi đã buông hình hài của em và bỏ luôn cả dục lạm bản thân nên ác đọa từ đó cũng dần tan vào hư vô. Đúng lúc ấy, tôi vượt qua được cửa Sơ thiền gọi là: ly dục – ly ác.

Tri Tấn tình đầu trong cuộc sống cá nhân tôi bằng cách chú trọng đến hơi thở trước khi đi ngủ bằng cách dành ra từ năm đến mười lăm phút hoặc cho đến khi chìm vào giấc ngủ thì thôi. Tôi hít chậm sâu vào rồi giữ dưỡng khí trong phổi, xong niệm: “Nam Mô A Di Đà Phật” ít nhất mười lần hoặc nhiều nhất ba mươi lần. Sau đó, tôi thở ra chậm để xú khí thoát hết ra ngoài. Sau khi thức dậy, tôi cũng thực hành như vậy từ năm đến mười lăm phút trước khi rời giường. Dần dà, tâm trí tôi trầm tĩnh giảm tiêu bốc đồng đối với nghịch cảnh và bình thản trước thuận cảnh. Nói cách khác, tôi đã hoàn tất bước hai của Nhị thiền gọi là: nội tĩnh – nhất tâm.

Tri Tàm tình đầu trong nẻo Luân hồi nhận thấy sai - thiếu trong hành xử để nhận thức được bản thân đang lạc lối tà niệm trong suy nghĩ, nẻo mê lầm trong hành xử. Từ đó, bằng Trí tuệ bát nhã tôi nhận ra có một con đường Tam thiền gọi là: “chánh niệm - tỉnh thức” mà ta không thể không hướng tới để rồi tôi thực ngộ ra điều đó trong từng giây hiện tại.

Tri Quý tình đầu để điều chỉnh cho đúng – đủ. Từ đó, bằng Từ bi tam muội và Trí tuệ bát nhã tôi nhận ra tâm - thân hợp nhất theo nẻo tự do - tự tại. Đó là cấp độ cuối gọi là Tứ thiền: bất lụy – bất lạc.

“Còn lại trong anh rong rêu tháng ngày dài. 

Lê thê suốt một đời 

Vì sao?”

Lắng nghe lại từng nhạc từ trên của hơn ba mươi năm trước.

Lắng đọc những lời huấn thị sau cuối của Đức Phật Thích Ca cách đây gần hai mươi sáu thế kỷ.

Nhận thấy rằng:

Dù hoàn cảnh gì đi nữa tôi vẫn là tôi: là hải đảo tự thân cần đứng vững trên chính đôi chân mình, rằng:

Hãy nhìn đời hai nẻo “phúc họa vô môn” để chuyển mình men theo lối Trung đạo vốn bất lụy – bất lạc.  

Hãy nhìn người vốn: “nhân bất thập toàn” để sửa mình theo Giới như sau:

Tránh sát sanh tối đa song hành với quan tâm, chăm sóc nội thân và tha nhân tối thiểu nhất có thể.

Tránh trộm - cướp của cải người khác song hành với bố thí cho nội thân và tha nhân tối thiểu nhất có thể.

Tránh tà vạy - quyến rũ - cưỡng bức vợ chồng người làm tan nát gia cang họ song hành với chung tình, tôn trọng bạn đời và gia đường của cả hai.

Tránh nói dối hại mình lẫn hại người song hành với nói những lời chân thật – ngay thẳng.

Tránh nói độc ác gây chia rẻ quan hệ mình và người song hành với rèn thái độ im lặng lúc nóng giận, chỉ phản ứng bằng ngôn ngữ rõ ràng - khúc triết, không quá khô khan nặng lý lẽ cũng không quá nhu nhược hèn hạ.

Tránh nói vô ích gây nhàm chán - thiếu tôn trọng từ người khác song hành với những lời nói hữu ích, súc tích.

Tránh nói hai lưỡi nhằm tâng bốc người này trước mặt hoặc đả phả sau lưng người khác làm tổn hại đến quan hệ của mình với người trong lâu dài song hành với nói những lời thẳng thắn - gãy gọn khi được hỏi. Trả lời phải đúng thời điểm, đúng địa điểm và đúng tâm thế con người.

Tránh tham quá sinh lạm song hành với lối sống thiểu dục - tri túc (tối giản – biết đủ).

Tránh sân quá sinh hận dẫn đến yêu mình quá mực sinh ích kỷ - kiêu mạn và thương người phan duyên (thích ai thì dù họ thừa - sướng cũng cho - giúp còn ghét ai thì dù họ thiếu - khổ cũng hờ hững - tránh né) bằng lối sống Từ bi tam muội: yêu mình đúng mực và thương người tùy duyên (giúp - cho nội thân - tha nhân đúng lúc – đúng địa điểm - đúng tâm thế con người). 

Tránh si quá hóa mê dễ dẫn ta đến ác đạo lúc nào cũng nóng đói - khổ nạn song hành với pháp môn niệm Phật để xin mười phương chư Phật Trí tuệ bát nhã ngõ hầu đưa ta vào cửa Định bằng thái độ trầm tĩnh nhận xét và hành vi xử lý quyền biến thực cảnh bởi: “...,duy Tuệ thị nghiệp” (trích Kinh: “ Phật thuyết Bát Đại Nhân Giác”)

Cuối cùng, tôi xin kết thúc bài viết này bằng hai câu thơ sau cảm tác được từ mất mát thân phụ mới lúc hai tuổi như một chứng nghiệm cho sự thật tấn tu Bất thối chuyển và Vô sanh pháp nhẫn luôn bắt nguồn từ sự mất mát lớn trong kiếp người:

“Cha nhắm mắt con theo đường Lục độ (**)

Gắng vươn tu tích phước tuệ soi mình.”

Chú thích:

(*) Bạch Y thần chú như sau

Tịnh Khẩu Nghiệp Chân ngôn:

Tu lị, tu lị, ma ha tu lị, tu tu lị, ta bà ha. (đọc 3 lần)

Tịnh Thân Nghiệp Chân ngô:

Tu đa lị, tu đa lị, tu ma lị, tu ma lị, ta bà ha . (đọc 3 lần)

An Thổ Địa Chân ngôn:

Nam mô tam mãn đà, một đà nẫm án tô rô, tô rô, địa vĩ ta bà ha. (đọc 3 lần)

Nam mô đại từ đại bi cứu khổ cứu nạn, quảng đại linh cảm Bạch Y Quán Thế  Âm Bồ Tát. (3 lần)

Đát chỉ đa, án dà la phật đa, dà la phật đa, dà ha phật đa, la dà phật đa, la dà phật đa, tá ha. 

Nam mô Thiên-La Thần, Địa-La Thần, nhân ly nạn, nạn ly thân, nhứt thiết tai ương hóa vi trần.

Lời dặn: hãy trì niệm Bạch Y thần chú từ 21 lần hoặc 108 lần đến 1.200 lần là tối thiểu, tùy thời gian mà quý vị Phật tử có!

(** ) Lục độ ba-la-mật: ba-la-mật là ko tích trữ cũng ko tự có mà là khả năng buông dần bỏ bớt tham – sân – si – nghi- mạn của chúng sinh khế hợp với sáu pháp phò đời gồm: bố thí – trì giới – tinh tấn – trí tuệ - thiền định – nhẫn nhục.