Phong tục chúc tết đầu năm – nét văn hóa lâu đời của người Việt

Phong tục chúc Tết của người Việt được gói gọn trong câu: “Mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy”. Nếp sống này đã trở thành một phong tục được gìn giữ qua biết bao thế hệ, thể hiện lòng hiếu thảo, sự tri ân của con cháu với ông bà, cha mẹ, thầy cô - những người có công sinh thành, nuôi dưỡng và giáo dục ta nên người.

Sáng mồng Một - ngày đầu tiên của năm mới, vợ chồng con cái, anh em sẽ về bên nội để chúc Tết bố mẹ, ông bà và thắp hương cúng bái tổ tiên. Con cháu trong nhà, lần lượt từ người lớn đến trẻ nhỏ nói lời chúc sức khỏe, an khang thịnh vượng đến ông bà, cha mẹ. Sau đó ông bà, cha mẹ chúc Tết lại con cháu, kèm theo những phong bao “lì xì” cầu chúc cho con trẻ một tuổi mới may mắn, nhiều niềm vui.

Mồng Hai, vợ chồng con cái sang chúc Tết bên nhà ngoại. Sau những nghi thức trang trọng, đầm ấm và thân tình như ở bên nhà nội trong ngày mồng Một, cả gia đình thường sẽ quây quần, sum họp bên nhau cùng thưởng thức bữa cỗ Tết đông vui.

Mồng Ba, người Việt thường dành riêng để chúc Tết thầy cô giáo với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, tri ân những người đã có công dạy dỗ mình. Vào dịp đầu xuân, những người học trò thường tụ họp ở gia đình thầy cô để trò chuyện và chúc thầy cô giáo một năm mới với nhiều điều bình an, tốt lành.

Ngoài chúc Tết, ở Việt Nam còn rất nhiều phong tục còn được lưu giữ cho đến ngày nay có thể kể đến như:

Hát sắc bùa: sau giao thừa, trẻ em nhà nghèo tụ thành từng nhóm, đến cửa các nhà vừa hát vừa gõ trống, chủ nhà bao giờ cũng mở cửa ra phát tiền mừng tuổi cho các em để hai bên cùng gặp hên.

Mua, xin câu đối: nhiều người mua một câu đối hay hoặc một vài chữ Nho mang ý nghĩa cầu an, cầu tài lộc cho năm mới.

Xông nhà: người ta thường nhờ người hợp tuổi, hợp mệnh đến xông nhà, cầu mong sang năm lấy được vía tốt của người xông nhà. Cho nên người xông nhà thường phải chọn kĩ để mang lại may mắn cho gia chủ.

Chọn hướng xuất hành: Sau giao thừa, có người xuất hành đi du xuân luôn. Họ chọn một hướng tương hợp tương sinh với mình với con giáp của năm để xuất hành cầu tài đón lộc.

Lễ chùa đầu năm: có người cả năm không đi lễ, nhưng đến Tết nhất thiết phải qua chùa thắp nén hương, dâng tiền giọt dầu hoặc tiền công đức cho chùa. Vào ngày đầu năm, tại chốn linh thiêng, người ta tin rằng điều cầu khấn của mình có nhiều khả năng thành hiện thực. 

Khai ấn, khai bút: Đầu xuân, nhằm vào ngày tốt, giờ tốt, người có chức tước khai ấn; học trò, sĩ phu khai bút; nhà nông khai canh, người buôn bán thì “khai thương”.

Chúc Tết và những phong tục của người Việt trong dịp đầu năm đều là những nét văn hóa tốt đẹp cần được lưu truyền và gìn giữ.