HOÁ GIẢI LỜI THỀ ĐỘC

Một hôm, người chủ mới dẫn bò đi uống nước cũng bị nó từ phía sau húc chết. Con trai người chủ nổi giận liền giết bò rồi mang thịt ra chợ bán. Một nông dân mua chiếc đầu của con bò này gánh về. Cách nhà còn hơn một dặm đường, anh ta bèn treo đầu bò trên một cành cây rồi ngồi bên dưới nghỉ mệt. Không ngờ, chỉ một lát thì dây đứt, đầu bò rơi thẳng xuống trúng ngay anh ta, sừng cắm sâu vào người khiến anh ta chết ngay tại chỗ.

Chỉ trong một ngày mà con bò này giết chết đến ba người. Vua Bình-sa nghe được việc quái lạ này liền dẫn quần thần đến tinh xá đảnh lễ đức Phật, rồi đứng trang nghiêm, chắp tay thưa:

– Bạch đức Thế Tôn! Thật kỳ lạ, chỉ trong ngày hôm nay, một con bò mẹ đã giết chết ba người. Chắc chắn sẽ có chuyện không hay xảy ra, chúng con mong được nghe lời chỉ dạy của Thế Tôn!

Đức Phật bảo:

–  Quả báo có nguyên nhân từ xưa, chẳng phải hôm nay ngẫu nhiên đưa đến cảnh tượng như vậy.

– Bạch đức Thế Tôn! Chúng con xin được nghe nhân duyên này!

Đức Phật dạy:

– Thuở xưa, có ba người sang nước khác buôn bán, họ ở trọ trong ngôi nhà của một bà lão cô độc. Thấy bà lão côi cút một mình nên họ tỏ ra khinh thường, không muốn trả tiền. Thừa lúc bà lão đi vắng, bọn họ lén bỏ đi. Khi trở về không thấy những người khách buôn này, bà hỏi thăm thì những người trong xóm đều báo cho biết bọn họ đã đi rồi.

Bà già nổi giận, đuổi theo mệt đứt hơi mới bắt kịp họ. Bà liền trách và đòi tiền nhà, ba người khách buôn đã không trả tiền còn ngang ngược mắng chửi: “Chúng tôi đã trả trước cho bà rồi, sao bây giờ còn theo đòi nữa?”. Rồi cả bọn hùa nhau mắng bà lão mà không chịu trả tiền. Bà lão thân cô sức yếu chẳng biết phải làm sao, đau buồn thề độc với bọn khách buôn: “Nay ta đã nghèo khổ, tại sao các ngươi còn nỡ khinh thường gạt gẫm. Ta thề đời sau sanh ở đâu, nếu gặp lại bọn ngươi ta quyết sẽ giết chết không tha. Cho dù các ngươi tu hành đắc đạo ta cũng không bỏ qua mối thù này, chừng nào giết chết bọn ngươi mới thôi”. 

Đức Phật nói với vua Bình-sa:

– Bà lão thuở xưa chính là con bò mẹ ngày nay, còn ba người khách buôn nọ chính là ba người bị bò giết chết, như Phất-gia-sa…

Khi ấy, đức Thế Tôn liền nói bài kệ:

Chửi mắng lời độc ác

Kiêu căng, khinh miệt người

Làm những điều như thế

Oán thù sẽ phát sanh.

Nói những lời hòa thuận

Tôn kính người xung quanh

Bỏ kết nhẫn điều ác　　

Từ đây hết hận thù.

Phàm người sống ở đời

Như búa để trong miệng

Sở dĩ thân bị chém

Đều do nói lời ác.

Nghe đức Phật nói, vua Bình-sa và tất cả các quan đều hết lòng cung kính, nguyện vâng theo hạnh lành, rồi đảnh lễ đức Phật ra về.

(Trích từ kinh Pháp cú thí dụ – TT. Thích Thiện Thuận và ĐĐ. Thích Nguyên Trang dịch)