Tóm tắt nội dung kinh Chuyển Pháp luân

Kinh Chuyển Pháp luân là bài kinh đầu tiên, Đức Phật thuyết sau khi đắc đạo, tại vườn Lộc Uyển cho năm anh em ông Kiều Trần Như.

Mở đầu bài kinh, Đức Phật cho rằng: Có hai cực đoan mà hàng xuất gia phải tránh; hai con đường đó là “Sự dễ duôi trong dục lạc và sự thiết tha gắn bó trong lối tu khổ hạnh” là đau khổ, không xứng phẩm hạnh bậc Thánh. Đức Phật đưa ra con đường thứ ba là trung đạo, con đường chấm dứt mọi đối đãi nhị nguyên như thường đoạn, có không, phải trái …

Trong kinh Chuyển Pháp Luân, đức Phật xác quyết rằng con đường Trung đạo chính là Bát chánh đạo hay con đường tám nhánh. Đức Phật nói tiếp về Tứ diệu đế là bài pháp cơ bản nhất trong toàn bộ giáo lý của đức Phật.

Chân lý thứ nhất là khổ đế, nói đến thực tại đau khổ; sanh khổ, gìa khổ, bệnh khổ, chết khổ, thương yêu xa lìa khổ, thù ghét gặp gở khổ, mong cầu không toại nguyện khổ, chấp thân năm uẩn là khổ.

Chân lý thứ hai là tập đế, nguyên nhân gây ra nỗi khổ niềm đau là ái dục, chính ái dục đưa đến sự sanh tử, tái sanh triền miên mãi mãi.

Chân lý thứ ba là diệt đế, tức là sự trừ diệt hoàn toàn gốc rễ đau khổ và những nguyên nhân dẫn đến đau khổ, đó là sự ly tham, sự từ bỏ, sự giải thoát, không còn chấp trước.

Chân lý thứ tư là đạo đế, con đường dẫn đến Niết bàn, đó là tám đường chánh, là con đường trung đạo.

Sau khi đã giảng giải Tứ diệu đế một cách tỉ mỉ rành mạch, Đức Phật kết luận bài pháp: Này các Tỳ kheo, ngày nào mà tri kiến tuyệt đối như thực của Như Lai về tứ đế dưới ba sắc thái, gồm mười hai khía cạnh đã trở nên hoàn toàn sáng tỏ, thì khi ấy Như Lai mới xác nhận với thế gian rằng Như Lai đã chứng ngộ Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, và lúc ấy phát sinh tri kiến và tuệ giác. Tâm của Như Lai đã hoàn toàn giải thoát một cách vững chắc, không còn lay chuyển, và đây là kiếp sống cuối cùng, không còn đời sống nào khác nữa.

Khi thời pháp chấm dứt, Kiều Trần Như, vị đệ tử cao niên nhất trong năm vị, thấu triệt giáo pháp và đắc quả Tu Đà Hoàn, tầng đầu tiên trong bốn tầng thánh quả.

CHUYỂN THƠ

Vầng hồng lố dạng phương đông

Sương lay lá ngủ, hoa hồng sắc xuân

Chim ca chào đón bình minh,

Rừng xanh trở giấc chuyển mình xôn xao.

Ni Liên như dãi lụa đào,

Gió đưa thoang thoảng ngạt ngào hương hoa.

Dưới tàng cổ thọ xa xa,

Cỏ cát tường kết nên tòa kim cang.

Bảy tuần thiền tọa nghiêm trang,

Sau đêm nội chiến kinh hoàng ma quân.

Sĩ Đạt Ta, ngộ lý chân,

Tam minh chứng đắc, viên thành Như Lai.

Vườn Lộc pháp diệu hiển bày,

Kiều Trần năm vị đắc ngay quả lành.

Phật từ mở cửa vô sanh,

Pháp Luân Kinh chuyển phá thành tham si.

Lời trong như suối lưu ly,

Mở đường chánh giác từ bi nhiệm mầu.

Vô minh tà kiến bấy lâu,

Nay nhờ đèn tuệ hồi đầu lánh xa.

Một đàng chìm đắm ái hà,

Đắm say dục lạc thật là vô minh.

Cho rằng người chết hết sinh,

Sống cứ hưởng thụ thỏa tình lạc hoan.

Nẽo thứ hai là cực đoan,

Ép xác khổ hạnh chẳng màng đến thân.

Nghĩ rằng khổ hạnh là nhân,

Đưa đến giải thoát là phần quả sau.

Phật rằng: Trung đạo nhiệm mầu,

Vượt trên đối đãi không cầu nhị nguyên.

Trong bầu vũ trụ tam thiên,

Có không, còn mất, đoạn thường đều không.

Nhãn quan tri kiến khai thông,

An tịnh trí huệ thoát vòng trầm luân.

Như Lai chứng ngộ lý chân,

Thương người biển khổ muôn phần nổi trôi.

Phật như sen giữa bùn hôi,

Hiện ra giải thoát bao người lầm mê,

Người vì hạnh nguyện bồ đề,

Mở khai chánh đạo chuyển mê bạt sầu.

Lộc Uyển chuyển pháp lần đầu,

Pháp Tứ Diệu đế cao sâu mấy lần.

Nầy là khổ đế cõi trần,

Sanh già bệnh chết muôn phần đau thương.

Ái biệt ly khổ đoạn trường,

Oán thù hội ngộ lòng vương khổ sầu.

Sống là mong ước tham cầu,

Cầu mong không được héo sầu tâm can.

Năm uẩn lừng lẩy không an,

Kiếp nhân sanh khổ vô vàn đắng cay.

Chiếc thân chịu khổ hiện nay,

Quán soi tường tận hiểu rày nguyên nhân.

Nầy là thánh đế tập nhân,

Do nơi ái dục, lục trần khát khao.

Ái liên kết hỷ tham cầu,

Tạo nên tập nghiệp nhịp cầu tái sanh.

Nầy là diệt đế chỉ rành,

Thực hành đạo đế vô sanh niết bàn.

Lìa xa ái dục buộc ràng,

Tuệ sinh, minh đắc, niết bàn tịnh thanh.

Nầy là đạo đế cao thanh,

Chánh đạo tám nhánh tựu thành quả linh.

Chánh kiến cái thấy viên minh,

Thoát ngoài thấy biết thường tình thế gian.

Tư duy suy niệm kỷ càng,

Không vương kiến chấp khách quan nhận nhìn.

Chánh ngữ lời nói phân minh,

Nói lời đạo lý âm thinh nhiệm mầu.

Chánh nghiệp đời sống vô cầu,

Chọn nghề chơn chánh, vui câu hiền hòa

Chánh mạng không sống xa hoa

Trọn đời sống tốt không pha oán thù.

Tinh tấn siêng năng cần tu,

Đoạn trừ phiền não chân như hiển bày.

Chánh niệm ghi nhớ không phai,

Pháp lành niệm tưởng diệt rày trần lao.

Chánh định an trú nơi nào,

Từ bi trí huệ nhiệm mầu hóa khai.

Tri kiến tuyệt đối Như Lai,

Hoàn toàn sáng tỏ không lay chuyển dời.

Thị, khuyến, chứng chuyển tuyệt vời,

Tam luân, tứ đế người trời hỷ hoan.

Như Lai giải thoát hoàn toàn,

Đây là kiếp chót không còn tái sinh.

Vô thượng đẳng giác viên minh,

Nở hoa kết trái an bình thiên thu,

Trong làn gió sớm vi vu,

Vườn Lộc trăm dặm sương mù còn vương.

Tan mê ngộ đạo chân thường,

Kiều Trần Như đã chứng phương quả mầu,

Bao đời kết tạo duyên sâu,

Nay nương chánh đạo qua cầu bến mê.