Kẻ phàm phu phần nhiều hay sinh lòng nghi hoặc. Vì thấy ở đời người làm lành lại gặp nhiều trắc trở, kẻ làm ác mà được mọi sự an hòa, mới cho rằng việc lành dữ không có phân minh, người chấp như thế bởi không đạt thấu lý sâu xa nghiệp báo. Kinh nói có ba thứ nghiệp báo:

- Hiện báo: tức là trong đời này làm việc thiện ác thì ngay thân mà chịu quả báo

- Sinh báo: tức là trong đời này làm việc thiện ác, qua đời sau mới chịu quả báo

- Hậu báo: tức là trong vô lượng kiếp về quá khứ đã làm việc thiện ác, đến đời này hoặc vô lượng kiếp về sau mới chịu quả báo

Nghiệp lực trong giáo lý đạo Phật

Còn người bây giờ làm ác mà gặp may mắn bởi do những nghiệp lành sinh báo, hậu báo đã thuần thục trong kiếp quá khứ, nên mới hưởng quả tốt đẹp. Như thế không phải trong đời này làm ác mà được quả báo tốt. Những người bây giờ làm lành lại bị khổ sở, do những nghiệp ác sinh báo, hậu báo đã thuần thục trong kiếp quá khứ, nên những mầm thiện ngày nay sức yếu không thể ngăn dẹp những nghiệp ác ấy, nên phải chịu quả khổ.

Đâu phải trong đời này làm lành mà chịu ác báo. Lại thấy trong đời những kẻ làm lành, được người khen ngợi kính trọng, nên biết ngày sau ắt được hưởng quả vui sướng. Chúng ta về quá khứ đã có những nghiệp ác như thế, nên Chư Phật Bồ Tát dạy phải gần gũi bạn lành, cùng làm phép sám hối. Gặp được bậc thiện tri thức là điều lợi lớn cho sự tu hành đắc đạo.

Vô lượng tội lỗi đã phạm từ quá khứ

Từ vô thủy đến nay, chúng sinh chất chứa nghiệp ác nhiều như cát sông Hằng, gây tội lỗi đầy cả hai đại địa, hết bỏ thân này lại thụ thân khác nên không hay không biết, ví như:

- Phạm tội ngũ nghịch sâu dầy, trói buộc nặng nề gây nên tội vô gián

- Gây nên tội xiển đề (tức không đủ lòng tin đối với Tam Bảo) thành nghiệp bỏ mất căn lành

- Khinh chê lời Phật dạy thành nghiệp báng bổ kinh điển đại thừa, phá diệt Tam Bảo thành nghiệp huỷ hoại chính pháp, không tin tội phúc thành nghiệp thập ác, hiểu lầm chân lý làm trái chính pháp thành nghiệp si mê

- Bất hiếu cha mẹ thành nghiệp ngang trái, khinh mạn sư trưởng thành nghiệp không kính lễ, thất tín bạn bè trở thành nghiệp bất nghĩa, phạm tội tứ trọng,

- Huỷ phạm năm điều răn cấm thành nghiệp phá giới bát quan trai

- Mỗi tháng không ăn chay sáu ngày thành nghiệp giải đãi, mỗi năm không ăn chay luôn ba tháng thành nghiệp tu không thường,

- Không giữ gìn ba nghìn uy nghi thành nghiệp không đúng giới pháp, không giữ gìn tám vạn luật nghi thành nghiệp vi tế tội,

- Gây ra nghiệp không tu thân giới, tâm tuệ, hoặc gây nên nghiệp tám, ngày vượng xuân thu tạo các tội lỗi,

- Gây nên nghiệp đối với chúng sinh không lòng thương xót, gây nên nghiệp không lân mẫn, không cứu giúp, ôm lòng đố kỵ thành ra nghiệp không cứu độ mọi loài, còn có chỗ oan thân thành ra nghiệp không bình đẳng,

- Say đắm ngũ dục thành ra nghiệp không nhàm lìa, hoặc vì tuổi trẻ phóng túng dục tình tạo ra các tội lỗi,

- Tạo nghiệp lành hữu lậu để hồi hướng cầu sinh trong ba cõi thành nghiệp ngăn ngại pháp xuất thế.

Những tội lỗi ấy vô lượng vô biên, nhưng nhờ phúc lành sám hối các tội lỗi vô minh, ác nghiệp dứt sạch, được sinh phúc lành, đời đời kiếp kiếp diệt được tội ngũ nghịch, trừ hoặc nghiệp xiển đề.

Trích Kinh Từ Bi Thủy Sám Pháp

Trước thuật: Ngộ Đạt Thiền Sư