Thứ sáu, 08/08/2025, 11:12 AM

Sao gọi là Ba-la-mật?

HT. Thích Thanh Từ

Đây là lời nói của Ấn Độ, Trung Hoa dịch là đến bờ kia, giải nghĩa là lìa sanh diệt.

Tôi nhắc lại một lần nữa cho quí vị nhớ, những chữ Phạn mà chúng ta thường tụng: “Ma-ha Bát-nhã Ba-la-mật”.

Ma-ha là lớn, là thênh thang, chỉ cho Tâm thể chúng ta khi không còn một niệm nào dấy khởi.

Bát-nhã là trí tuệ, cái trí tuệ không bị các pháp làm nhiễm, làm chướng tức là đối với tất cả pháp luôn hằng giác hằng tri nhưng không dính mắc.

Ba-la-mật là đến bờ kia, bờ kia là bờ Niết-bàn.

Đến bờ kia là đến được bờ Niết-bàn.

Bờ Niết-bàn là bờ không sanh diệt, thế nên nói bên này là bờ sanh tử, bên kia là bờ Niết-bàn.

Sanh tử là sanh diệt. Niết-bàn là không sanh diệt, nên đến bờ kia dịch nghĩa là lìa được sự sanh diệt.

Chấp cảnh thì sanh diệt khởi như nước có sóng mòi, tức gọi là bờ này, lìa cảnh thì không sanh diệt như nước thường thông lưu, ấy gọi là bờ kia, nên gọi là Ba-la-mật.

Ngài chỉ cho chúng ta phương pháp tu thật là rõ.

Thế nào là sanh diệt?

Thế nào là lìa sanh diệt?

Vừa chấp cảnh thì tâm sanh diệt khởi. Chấp cảnh là thế nào?

Tỉ dụ thấy người liền chấp người đẹp xấu, hay dở, phải quấy v.v... đó là chấp cảnh; hoặc thấy vật cũng chấp là đẹp xấu... đó cũng là chấp cảnh.

Vừa chấp đẹp xấu thì niệm thương ghét dấy lên, gọi là tâm sanh diệt.

Thế nên nói chấp cảnh thì sanh diệt khởi, ví dụ như mặt nước bằng mà có gió.

Chấp cảnh dụ như gió.

Mặt biển nguyên bằng phẳng, vừa có gió thổi là sóng lớn, sóng nhỏ nổi lên.

Sóng lớn sóng nhỏ nổi lên dụ cho sanh diệt. Vừa chấp cảnh thì tâm sanh diệt khởi.

Trái lại lìa cảnh thì không sanh diệt, như nước thường thông lưu, lìa cảnh tức là thấy cảnh, thấy người, thấy vật nhưng không có niệm phân tích đẹp xấu...

Thấy nghe nhưng không bị dính gọi là lìa.

Lìa cảnh thì tâm sanh diệt không khởi, dụ như nước không có sóng, nhưng vẫn hằng trôi, hằng chảy.

Cũng như vậy, chúng ta không chấp cảnh, tâm sanh diệt không khởi, nhưng hằng tri giác chớ không phải không tri không giác, đó gọi là “Ba-la-mật”.

Tóm lại, “Ma-ha” là lớn, “Bát-nhã” là trí tuệ.

Tâm thể hay Tự tánh của chúng ta thênh thang, không tướng mạo, nhưng hằng tri hằng giác không dính với cảnh gọi là trí tuệ, là Bát-nhã.

Ba-la-mật là đến chỗ không sanh diệt.

Tại sao gọi là không sanh không diệt?

Bởi vì vừa dính với cảnh thì tâm niệm sanh diệt dấy lên, còn đối cảnh mà không dính đó là lìa được sanh diệt.

“Ma-ha Bát-nhã Ba-la-mật” từ đâu mà có?

Có sẵn nơi chúng ta.

Do đâu mà được? Do biết lìa cảnh, đối cảnh không chấp.

Nếu người nào đối cảnh mà chấp đó là mất.

Vậy mỗi khi chúng ta khởi xướng “Ma-ha Bát-nhã Ba-la-mật” đừng lắng nghe lời người này hay, lời người kia dở, nên nhớ rõ rằng “Ma-ha Bát-nhã Ba-la-mật” là cái để mình hằng sống, đó là mình biết tu.

Trích trong: Kinh Pháp Bảo Đàn Giảng Giải.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Dành cho bạn

Diễn thơ Kinh Di Giáo

Kinh Bách Dụ: Đốn cây hái trái

Kinh Bách Dụ: Lạc đà của người lái buôn chết

Kinh nên hành trì, không nên hành trì

Pháp ngữ trong Kinh Kim Cang (5)

Kinh Bách Dụ: Hẹn con đi sớm

Nên tụng kinh gì trong tháng bảy âm lịch?

Kinh Phật và các nghi lễ: Nghi thức phóng sinh

Bài kinh: Đức Phật dạy về oai lực của cây bồ đề

Kinh Phân biệt bố thí (tiếng Việt, dễ đọc dễ hiểu)

Hạnh nguyện và năng lực gia trì của đức Phật Dược Sư

Phật giáo thường thức

10:50 19/11/2025

Hôm nay, nhân ngày kỷ niệm vía đức Phật Dược Sư Lưu Ly Quang Như Lai, chúng tôi xin nói về mười hai hạnh nguyện của Ngài. Đức Phật Dược Sư còn có tên là Đại Y Vương Phật, Ngài là vị giáo chủ cõi Tịnh Lưu Ly ở phương Đông.