Thứ, 08/09/2025, 14:49 PM

Tâm trí trong sạch là gốc rễ của đời sống lành mạnh

Lý Trí Nguyên

“Tâm trí trong sạch” nghĩa là một tâm không bị vẩn đục bởi tham, sân, si.

Tâm trí trong sạch là gốc rễ của đời sống lành mạnh 1

Thiền sư Ottamathara từng dạy: “Tâm trí trong sạch, lành mạnh là nhân cho đời sống lành mạnh. Tâm trí vững vàng, ổn định là nhân cho đời sống ổn định”. Lời dạy tưởng chừng đơn giản, nhưng nếu chiêm nghiệm sâu, ta sẽ thấy đây chính là chìa khóa cho hạnh phúc con người.

Trong cuộc đời, ai cũng mong có một đời sống lành mạnh, bình an. Người thì tìm đến chế độ ăn uống khoa học, người chọn thể dục đều đặn, người khác tìm kiếm sự giàu sang, tiện nghi. Nhưng tất cả những thứ ấy chỉ là phần ngọn. Nếu tâm trí không trong sạch, không lành mạnh, thì thân thể khỏe mạnh đến đâu, cuộc sống tiện nghi đến mức nào, cũng không tránh khỏi bất ổn. Một người giàu có nhưng lòng đầy tham lam, nghi ngờ, đố kỵ thì vẫn cứ khổ. Một người có thể hình cường tráng nhưng tâm luôn lo âu, giận dữ thì khó mà gọi là sống lành mạnh.

“Tâm trí trong sạch” nghĩa là một tâm không bị vẩn đục bởi tham, sân, si. Khi tâm không còn bị chi phối bởi dục vọng quá mức, hận thù hay si mê, thì nó trở thành mảnh đất lành để mọi niềm vui chân thật nảy mầm. Một tâm trong sạch không cần trang sức bằng những hào nhoáng bên ngoài, mà tự nó đã đem lại sự an nhiên. Đó là lý do Đức Phật luôn dạy: gốc của mọi khổ đau nằm trong tâm, và sự giải thoát cũng phải bắt đầu từ tâm.

Còn “tâm trí lành mạnh” chính là một tâm biết tự chăm sóc, tự nuôi dưỡng bằng những hạt giống thiện lành. Tâm ấy biết trân trọng niềm vui nhỏ bé, biết tha thứ cho lỗi lầm, biết dừng lại để thở và mỉm cười. Tâm ấy không chạy theo hư danh, không dằn vặt trong thất bại, không tự hành hạ bởi những so sánh vô ích. Một tâm như vậy mới thật sự là nguồn sinh lực cho một đời sống hạnh phúc.

Thiền sư còn dạy: “Tâm trí vững vàng, ổn định là nhân cho đời sống ổn định”. Trong xã hội hiện đại, bất ổn đến từ khắp nơi: công việc, tài chính, mối quan hệ, thậm chí cả môi trường. Ta không thể kiểm soát hết bên ngoài. Nhưng nếu tâm trí vững vàng, ta có thể giữ mình an ổn ngay trong giông bão. Một người có tâm ổn định giống như ngọn núi vững chãi: gió bão có thổi qua, mây mù có che phủ, nhưng cốt lõi của ngọn núi vẫn không hề lay chuyển.

Ngược lại, một tâm yếu đuối, chao đảo thì chỉ cần một biến cố nhỏ cũng đủ làm sụp đổ. Người ấy dễ rơi vào cực đoan: hưng phấn quá mức khi thành công và tuyệt vọng sâu sắc khi thất bại. Họ không có điểm tựa bên trong, nên đời sống cứ mãi lắc lư theo ngoại cảnh. Đó là nguyên nhân khiến nhiều người rơi vào trầm cảm, khủng hoảng, dù bên ngoài trông có vẻ đủ đầy.

Muốn có tâm trong sạch, vững vàng, ta phải rèn luyện. Đây không phải món quà ai trao tặng, mà là kết quả của tu tập. Giữ giới chính là bước đầu tiên để bảo vệ tâm khỏi những vẩn đục. Thực tập chánh niệm chính là cách rèn cho tâm có mặt trong hiện tại, không bị cuốn theo quá khứ hay tương lai. Ngồi thiền, đi bộ trong chánh niệm, ăn trong tỉnh thức… đều là những cách đơn giản để gạn lọc bụi bặm trong tâm trí.

Trong đời sống hàng ngày, ta có thể bắt đầu bằng những việc rất nhỏ: dừng lại vài giây trước khi nổi nóng, hít một hơi thở sâu khi tâm bất an, mỉm cười khi thấy hoa nở, chim hót. Mỗi hành động như vậy là một viên gạch xây nền móng cho một tâm trí lành mạnh. Khi tâm dần trong sạch, vững vàng, ta sẽ thấy đời sống ổn định, an lạc hơn, bất kể hoàn cảnh xung quanh thế nào.

Lời Thiền sư Ottamathara không chỉ là triết lý, mà là kinh nghiệm sống đã được kiểm chứng qua hàng ngàn năm thực tập của các bậc tu hành. Đời sống lành mạnh, ổn định mà con người đi tìm bấy lâu, thật ra không nằm đâu xa, mà nằm ngay trong chính tâm mình. Khi ta chăm sóc tâm trí, nuôi dưỡng sự trong sạch và ổn định, thì tất cả những gì ta mong cầu ở bên ngoài sẽ tự nhiên trở nên hài hòa, cân bằng.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Hồi nghĩa là chuyển, hồi chuyển. Hướng nghĩa là hướng đến một mục tiêu cụ thể. Hồi hướng là vận tâm, tác ý chuyển công đức phước báo từ những việc lành mình đã làm, hướng về một mục tiêu cao quý như giác ngộ, Phật quả, hoặc vì mục đích an siêu cho mình và người, vì lợi ích hữu tình chúng sinh.