Tẩn xuất hay tấn xuất?
"Tẩn xuất" là từ được dùng để chỉ cho một hình thức kỷ luật Tăng Ni khi vi phạm giới luật của Đức Phật chế định, gây ảnh hưởng đến Tăng đoàn, Giáo hội... Tuy nhiên, tẩn xuất có thật sự chính xác?
Theo Từ điển Phật học Online: Tẩn xuất là "trục xuất khỏi giáo đoàn". Xin thưa, cách viết "tẩn xuất" chưa chính xác, viết đúng phải là tấn xuất (摈出/擯出, bìn chū). Tấn xuất là thuật ngữ Phật giáo, có nghĩa là sự trục xuất, đày đi, tương ứng với từ tiếng Anh là banishment.
Vì sao cách phiên là tấn chính xác hơn tẩn? Bởi vì theo Khang Hi tự điển, tấn (摈) có phiên thiết là tất nhận thiết (必仞切): t(at) + (nh)an = tấn, do chữ thứ nhất thanh sắc (tất) kết hợp với chữ thứ hai thanh nặng (nhận) sẽ tạo chữ có thanh sắc (tấn); ngoài ra, Khang Hi còn chú âm chữ tấn (摈) là "tân khứ thanh" (賓去聲), tức âm "tân" kết hợp với khứ thanh (thanh sắc) sẽ tạo ra âm "tấn". Từ 2 yếu tố này có thể khẳng định chữ 摈 phiên là tấn chứ không phải tẩn.
Khởi thủy tấn (摈) là dị thể của chữ "傧", nghĩa gốc là "chào đón khách". Ví dụ: Vương mệnh chư hầu, tắc tấn (Nhà vua ra lệnh cho các chư hầu phải tiếp khách) - Chu Lễ. Xuân quan, Đại Tông bá). Hiện nay, tấn (摈) được dùng riêng với nghĩa là từ chối, từ bỏ: Hiền giả tấn quy triều (Người hiền đức bị trục xuất khỏi triều đình) - Hoài Nam Tử. Thuyết lâm huấn.
Xuất (出) là ký tự được nhìn thấy lần đầu trong các bản Giáp cốt văn, nghĩa gốc là "từ trong ra ngoài", đi từ nơi này đến nơi khác, ngược lại với nhập (入: vào). Ví dụ: Xuất, khứ dã (Xuất, có nghĩa là đi) - Ngọc Thiên. Xuất bộ. Về sau chữ xuất mở rộng, có thêm thành nhiều nghĩa khác, chẳng hạn như sự rời đi, gửi đi, bàn giao, chi tiêu, sản xuất và sinh sản…
Xét về từ nguyên, tấn xuất (摈出) có nguồn gốc từ chữ प्रव्राजन (pravrājana) hoặc नाशन (nāśana) trong Phạn ngữ; chữ pabbājana hoặc nāsana trong tiếng Pali; hay ပ-ဗ္ဗာဇန (pa-bavajana) trong tiếng Myanmar - (Từ điển Myanmar-Pali của U Hau Sein). Người Nhật cũng sử dụng thuật ngữ tấn xuất (擯出, ひんしゅつ, hinshyutsu) với nghĩa tương tự như ở Trung Quốc, song từ này còn có nghĩa hiện đại là bấn xích (loại ra, bỏ đi) và bài xích (loại bỏ, loại trừ).
Trong Phật giáo, tấn xuất có nghĩa là "xử phạt các tỳ-kheo hoặc sa-di phạm giới, loại bỏ người đó ra khỏi đoàn thể Tăng giá". Theo chương 21 của Thập tụng luật, những người không tuân thủ Bạch tứ yết-ma sẽ không được xuất gia và thọ giới đại giới, nếu phạm nặng thì bị tấn xuất. Tập 17 của Tứ phần luật có các giới luật dành cho các Sa-di, nếu Sa-di nào không chịu tuân theo sẽ bị phạt, thậm chí là bị tấn xuất.
Theo Tỳ Ni Mẫu Kinh (tập 2), có 2 loại tấn xuất : a. Vĩnh tấn (永摈): khai trừ vĩnh viễn; b. Điều phục (调伏): không được tham gia pháp sự; hoặc bị trừng phạt bằng hình thức gọi là mặc tấn (嘿摈): bị Tăng chúng xa lánh, không trò chuyện, giao tiếp.
Ngoài tấn xuất (摈出), trong Phật giáo còn có những thuật ngữ được dùng tương tự, đó là diệt tấn (灭摈), khu tấn (驱摈), tấn phạt (摈罚), khu xuất (驱出), khu khiển (驱遣), tấn trị (摈治) hoặc chỉ gọi đơn giản là tấn (摈).
Theo Thanh Niên
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Cánh đồng tâm
Kiến thức 22:46 16/11/2024Sự hiện hữu của mỗi người khi sinh ra đều có giá trị riêng, trong mỗi người đều có đời sống vật chất và đời sống tinh thần hay còn gọi đời sống tâm linh. Mỗi người đều lựa chọn một cách sống, khi hướng về cái gì thì đó là nhân duyên của mỗi người sẽ chú trọng đến điều đó.
Tích truyện Pháp Cú: Người gõ đầu lâu
Kiến thức 22:26 16/11/2024Đức Thế Tôn dạy những lời này khi Ngài đang ở tại Kỳ Viên, liên quan đến Tôn giả Vangìsa. Thuở ấy, tại thành Vương Xá có một người Bà-la-môn tên Vangìsa, có tài biết được người chết sanh về đâu.
Hòa thượng, A-xà-lê và đệ tử
Kiến thức 20:49 16/11/2024Thầy và trò hay sư phụ và đệ tử là những người có nhân duyên quyến thuộc đạo pháp nhiều đời. Mỗi người đều có trách nhiệm và bổn phận khác nhau. Chu toàn phận sự của mình thì Phật pháp mới xương minh, tứ chúng thập phương an ổn.
Săn sóc cha mẹ khi già bệnh
Kiến thức 19:00 16/11/2024Không có nỗi đau nào lớn bằng nỗi đau của người con khi mất cha mất mẹ, và cũng không có nỗi xót xa nào bằng nỗi xót xa khi hồi tưởng lại những năm tháng cha mẹ còn sống, mình đối xử chưa trọn vẹn đối với các đấng sanh thành.
Xem thêm