THÔNG ĐIỆP CHÚC MỪNG ĐẠI LỄ VESAK LHQ 2019

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa XHCN Dân chủ Sri Lanka tại Việt Nam

Trong thế giới hỗn loạn hiện đại, triết học Phật giáo cung cấp những hiểu biết và thực tiễn tốt nhất để phát triển bền vững. Sống tối giản, tối ưu hóa các nguồn lực, chăm sóc và tôn trọng thiên nhiên, làm công dân có trách nhiệm, tôn trọng quyền bình đẳng con người và sống điều độ, là những chủ đề triết học quan trọng mà Phật giáo chia sẻ vì một xã hội phát triển bền vững.

Bát chánh đạo (chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định) không chỉ là con đường giải thoát khổ đau, mà còn cung cấp cho chúng ta những hướng dẫn quan trọng để phát triển thành một con người đức hạnh. Nó được coi là một trong những quy tắc ứng xử toàn diện nhất của con người. Những hướng dẫn này bao gồm mọi khía cạnh của hành vi con người, cả ngắn hạn lẫn dài hạn, mang lại sự phát triển bền vững, công bằng và hòa bình cho nhân loại.

Hoàng tử Siddhartha sinh ra ở nước Nepal ngày nay; Ngài sống, chứng đắc niết bàn và thuyết giảng ở nước Ấn Độ ngày nay; nhưng có một thực tế lịch sử, là Phật giáo Nguyên thủy đã tồn tại và phát triển mạnh ở Sri Lanka. Truyền thống hành hương của các phái đoàn Phật giáo đến Nepal và Ấn Độ, ban đầu được phát triển bởi các tín đồ Phật giáo Sri Lanka do Anagarika Dharmapala lãnh đạo vào cuối thế kỷ 19. Truyền thống hành hương Phật giáo này đã được cộng đồng Phật giáo trên thế giới đón nhận và trở thành nguồn thu nhập cho Nepal và Ấn Độ.

Lịch sử, văn hóa, xã hội, truyền thống, nghệ thuật, kiến trúc, văn học, lịch sử Sri Lanka đều xoay quanh Phật giáo. Biên niên sử Sri Lanka Mah Mahamamsa bắt đầu với một mô tả về Đức Phật Thích Ca Mâu Ni nhận được thọ ký từ Đức Phật Dipankara. Đồng thời, Mah Mahamamsa nói thêm rằng, Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đến thăm Sri Lanka lần đầu tiên vào tháng thứ 9 sau khi giác ngộ, để mang lại hòa bình giữa những người dân Yakka ở Mahiyanganaya. Chuyến viếng thăm thứ hai của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đến Sri Lanka diễn ra vào năm thứ 5 sau khi Giác ngộ, và Đức Phật giải quyết cuộc chiến giành viên đá quý Throne tại Kelaniya.

Chuyến viếng thăm thứ ba của Đức Phật diễn ra vào năm thứ 8 sau Giác ngộ khi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni viếng thăm Nagadipa theo lời mời của vua Naga Maniakkhika. Sau đó, Đức Phật đã để lại dấu chân của mình tại Samantakuta hoặc Samanalakanda (Núi Bướm, Đỉnh Adam) và viếng thăm những nơi được coi là thánh địa linh thiêng nhất ở Sri Lanka. Có 16 địa điểm linh thiêng ở Sri Lanka, được Đức Phật viếng thăm trong ba lần viếng thăm Sri Lanka và được tất cả các Phật tử tôn kính.

Sự truyền bá chính thức của Phật giáo đến Sri Lanka và sự bảo trợ của hoàng gia diễn ra vào thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên dưới thời vua Devanampiyatissa (250-210 BCE). Arahat Mahinda, con trai của Hoàng đế Asoka (268-232 trước Công nguyên), đã đến Sri Lanka và gặp nhà vua Devanampiyatissa, sau đó ngụ tại đồi Mihintale vào ngày trăng tròn của tháng Poson theo lịch âm (tương ứng với tháng 6 theo lịch mặt trời). Mihintale ngày nay được tôn kính là nơi đầu tiên Phật giáo truyền vào đến Sri Lanka.

Phật giáo trở thành quốc giáo của Sri Lanka dưới sự bảo trợ của vua Devanmpiyatissa và tiếp tục là quốc giáo từ thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên cho đến ngày nay. Công viên hoàng gia có tên là Mah Mahunauna được hiến tặng cho Phật giáo, và tu viện đầu tiên của Sri Lanka - Maha Viharaya, được xây dựng trong công viên này, trở thành trung tâm Phật giáo nổi tiếng trong thiên niên kỷ thứ nhất CE. Nó được viếng thăm bởi những người theo đạo Phật trên khắp thế giới và được tôn kính là một trong 16 địa điểm linh thiêng của Phật giáo ở Sri Lanka.

Hoàng tử Arittha, cháu trai của Vua Devanampiyatissa được cử đi gặp Hoàng đế Asoka để mời Tỳ kheo Ni Sanghamitta đến Sri Lanka. Tỳ kheo Ni Sanghamitta đến Cảng Jambukola Pattana (tức Bán đảo Jaffna hiện đại ở phía bắc Sri Lanka) đem theo một cây con của Cây bồ đề nơi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni thành đạo. Nó được trồng trong Công viên Mahameuna, sau đó công viên này đổi thành Tu viện Phật giáo đầu tiên ở Sri Lanka. Cây bồ đề linh thiêng ấy, giờ đây đã trở thành cây bồ đề cổ xưa nhất của Phật giáo.

Sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử Phật giáo Sri Lanka có ảnh hưởng sâu rộng đến lịch sử Phật giáo toàn cầu, là sự chuyển đổi truyền thống Phật giáo từ truyền khẩu sang truyền thống bằng văn bản tại Matale Aluvihara ở thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên. Tam tạng Kinh điển Tipitaka (Sutta, Vinaya và Abhidhamma) được truyền miệng đã được ghi lại trên các bản thảo lá ola, một truyền thống vẫn được duy trì cho đến ngày nay ở Sri Lanka.Đại sư Buddhaghosa vào thế kỷ thứ 5 CE đã đến Sri Lanka từ Ấn Độ và dịch các bộ luận tiếng Sinhala của Tipitaka sang tiếng Pali.

Thành quả biên dịch của Đại sư Buddhaghosa và các Đại sư khác như Dhammapala, giúp cho truyền thống Phật giáo Sri Lanka phát triển mạnh mẽ về văn bản học Phật giáo. Văn học Phật giáo tiếng Sinhalese địa phương cũng phát triển mạnh. Đến thế kỷ thứ 5, các nhà sư Sri Lanka đi khắp Ấn Độ và châu Á để giới thiệu các Kinh văn Phật giáo, làm giàu tri thức cho Phật giáo thế giới trải qua nhiều thế kỷ.

Mặc dù Thủ đô Sri Lanka đã chuyển đổi nhiều lần trong thời Trung cổ (thế kỷ 11 đến 16 CE), nhưng Phật giáo ở Sri Lanka vẫn giữ truyền thống và hệ thống giáo dục Phật giáo. Tuy nhiên, Phật giáo đã bị đe dọa sâu sắc trong thời kỳ thuộc địa (1505 CE đến 1948 CE), hơn bao giờ hết.

Vào thế kỷ 19, sự đóng góp của Phật giáo Sri Lanka đã thu hút sự chú ý của quốc tế với phong trào hòa bình bắt đầu bởi Anagarika Dharmapala. Dharmapāla (17 tháng 9 năm 1864 - 29 tháng 4 năm 1934) là một nhà văn, nhà phục hưng Phật giáo Sri Lanka, nhà truyền giáo Phật giáo toàn cầu đầu tiên trong thời hiện đại. Ông là người tiên phong trong sự hồi sinh của Phật giáo ở Ấn Độ sau khi nó gần như tuyệt chủng ở đó trong nhiều thế kỷ. Ông cũng là Phật tử đầu tiên trong thời hiện đại, đi thuyết pháp tại ba châu lục: Châu Á, Bắc Mỹ và Châu Âu.

Cùng với Henry Steel Olcott và Helena Blavatsky, những người tạo ra Hiệp hội Thần học, Ông là nhà cải cách lớn, là người phục hưng Phật giáo, là nhân vật quan trọng trong việc truyền tải Phật giáo đến phương Tây. Ông cũng truyền cảm hứng cho phong trào quần chúng Dalits ở Ấn Độ và giúp nhiều người khác hiểu về giáo lý đạo Phật. Anagarika Dharmapala đến thăm Bodh Gaya vào năm 1885, lấy cảm hứng từ các tác phẩm của Edwin Arnold, tác giả của Ánh sáng Á Châu và khởi xướng phong trào cải cách, đòi lại quyền quản lý các thánh tích Phật giáo ở Ấn Độ.

Trong nhiều thế kỷ, Phật giáo phát triển mạnh ở Sri Lanka và tiếp tục là một trung tâm giáo dục Phật giáo. Sri Lanka cũng chịu trách nhiệm truyền bá triết học Phật giáo, sau kỷ nguyên của Hoàng đế Asoka của Ấn Độ, đặc biệt là sự truyền bá đến Đông Nam Á và Đông Á, trong suốt lịch sử. Trong hai thế kỷ qua, Sri Lanka, đã hỗ trợ sự hồi sinh của Phật giáo Nguyên thủy ở nhiều nước Đông Nam Á, chống lại thực dân phương Tây, bao gồm cả Việt Nam.

Giáo sư G. P. Malalasekera (8 tháng 11 năm 1899 - 23 tháng 4 năm 1973) là một Phật tử khác của Sri Lanka, người đã khởi xướng và truyền cảm hứng cho cuộc Hội nghị Phật giáo thế giới diễn ra vào năm 1950 CE (Phật lịch 2493) tại Sri Lanka dẫn đến việc thành lập Hội Liên hữu Phật giáo Thế giới (WFB) vào ngày 25 tháng 5 năm 1950 (2493 BE) tại Đền thờ Di tích Răng ở Kandy. Hội nghị này có sự tham dự của 129 đại biểu Phật giáo từ 27 quốc gia ở Châu Á, Châu Âu và Châu Mỹ. Tại Hội nghị này, lá cờ Phật giáo chính thức được chấp nhận.

Phật giáo trong suốt thời gian tồn tại hơn hai thiên niên kỷ đã phát triển thành 3 trường phái: Theravāda (Nguyên thủy), Mahāyāna (Đại thừa) và Vajrayāna (Kim Cang thừa). Giáo sư Malalasekera là người có công hợp nhất cả ba trường phái Phật giáo trong Hội Liên hữu Phật giáo Thế giới và trở thành chủ tịch đầu tiên của WFB từ năm 1950 đến 1958.

Trong khi đó, vào năm 1950, các hoạt động Phật pháp ở miền Nam - Việt Nam được phát triển mạnh hơn bởi sự hiện diện của Đại sư Narada Thero từ Sri Lanka. Người ta nói rằng, khi Đại sư Narada Thero lần đầu tiên đến Việt Nam vào những năm 1950, ông đã mang theo cây con của cây bồ đề Sri Maha ở Anuradhapura, được trồng ở nhiều nơi tại Việt Nam. Một cây được trồng tại chùa nơi ngài trú ngụ, chùa Bửu Quang ở quận Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh. Các tác phẩm của Narada Thero, như Đức Phật và Phật pháp, Phật giáo yếu lược, Satipattana Sutta, The Dhammapada, sách hướng dẫn về Abhidhamma, v.v... cũng đã được dịch sang tiếng Việt.

Tôi nhớ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao của chúng tôi, ngài Lakshman Kadirgamar (12 tháng 4 năm 1932 - 12 tháng 8 năm 2005), người đã đề nghị Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc (UNGA) vào ngày 23 tháng 9 năm 1999, để công nhận Ngày lễ Vesak Quốc tế và sự đóng góp của Phật giáo - một trong những tôn giáo lâu đời nhất trên thế giới, hơn 2.500 năm qua, đã và sẽ tiếp tục làm giàu cho nền tâm linh nhân loại.

Ông là một người con thực sự của Sri Lanka, sinh ra từ một gia đình không theo đạo Phật, nhưng lại là người khởi xướng các đặc điểm chung của tất cả các tôn giáo, đã thể hiện tài năng ngoại giao tuyệt vời của Ông để nhận được sự ủng hộ của các nước Kitô giáo, Hồi giáo và Ấn Độ giáo, đồng ý công nhận nghị quyết Ngày Vesak tại Liên Hợp Quốc.

Nghị quyết Ngày Vesak được thông qua văn bản số 54/115 vào ngày 15 tháng 12 năm 1999 và được tổ chức lần đầu tiên vào năm 2000 tại Trụ sở Liên Hợp Quốc ở New York với đại diện của 34 quốc gia. Ngày Vesak của Liên Hợp Quốc được tổ chức tại các quốc gia Phật giáo và lần đầu tiên được tổ chức tại Sri Lanka vào năm 2017.

Đại sứ quán Sri Lanka, kể từ khi thành lập năm 2003, đã phối hợp chặt chẽ với chùa Quán Sứ, Trụ sở của Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Điều thực sự quan trọng là Thượng tọa Tiến sĩ Thích Đức Thiện, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký GHPGVN cũng là Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Sri Lanka - Việt Nam. Thượng tọa đã hướng dẫn, hỗ trợ Đại sứ quán rất nhiều trong việc hợp tác các hoạt động song phương, bao gồm cả liên lạc giữa hai nước.

Trong bối cảnh quan hệ Phật giáo Sri Lanka - Việt Nam, do Đại sứ quán Sri Lanka tại Việt Nam khởi xướng, một phái đoàn Phật giáo gồm sáu tu sĩ Phật giáo và hai quan chức cao cấp của Ủy ban Tôn giáo Chính phủ của Việt Nam đã đến thăm Sri Lanka vào tháng 12 năm 2016. Trong chuyến thăm này, hai bản ghi nhớ (MOU) cho các chương trình trao đổi hợp tác đã được ký kết bởi Học viện Phật giáo Quốc tế Sri Lanka, Kandy với Học viện Phật giáo Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đại học Phật giáo Khmer Theravada, Thành phố Cần Thơ.

Thêm vào đó, còn có một phái đoàn chính thức gồm năm thành viên và một đoàn phái đoàn gồm 18 thành viên từ Việt Nam đã tham gia Lễ kỷ niệm Ngày Vesak của Liên Hợp Quốc lần thứ 14 tại Sri Lanka vào tháng 5 năm 2017.

Ông Navin Gooneratne, Chủ tịch Quỹ Ánh sáng châu Á, đã đến thăm Việt Nam vào tháng 01 năm 2018 để giới thiệu Dự án Vương quốc Sakya ở Sri Lanka mang chủ đề tâm linh Phật giáo. Ông mời phía Việt Nam nhân cơ hội này đến các nước Phật giáo để xây dựng gian hàng mô tả truyền thống Phật giáo địa phương trong không gian 3000 mét vuông, được phân bổ cho mỗi quốc gia trong số 12 quốc gia Phật giáo.

Một cột mốc quan trọng khác trong quan hệ Phật giáo Sri Lanka - Việt Nam đã được thiết lập trong chuyến thăm của Ngài Karu Jayasuriya, Chủ tịch Quốc hội Sri Lanka đến Việt Nam vào tháng 4 năm 2018 đã tặng xá lợi của Đức Phật cho Chủ tịch Quốc hội Việt Nam. Các xá lợi sau đó được lưu giữ trong khuôn viên chùa Bằng ở Hà Nội vào ngày 19 tháng 8 năm 2018.

Ngoài ra, theo yêu cầu của ông Nguyễn Văn Trường, Giám đốc điều hành của Công ty Xây dựng Xuân Trường, vào tháng 7, một cây con của Cây bồ đề linh thiêng Sri Maha ở Anuradhapura đã được mang và trồng tại chùa Tam Chúc, tỉnh Hà Nam, nơi tổ chức Đại lễ Vesak của Liên Hợp Quốc lần thứ 16 năm 2019.

Đại Sứ quán đã chiếu bộ phim “Siddhartha: Đức Phật” tại chùa Quán Sứ ở Hà Nội vào ngày 29 tháng 5 năm 2018 nhân dịp Đại lễ Phật đản - Vesak 2018, kỷ niệm 70 năm độc lập của Sri Lanka và 48 năm quan hệ ngoại giao giữa Sri Lanka với Việt Nam. Bộ phim đã được lồng tiếng Việt với phụ đề tiếng Anh, được ông Navin Gooneratne - nhà sản xuất phim tài trợ, trong chuyến thăm Đại sứ quán Sri Lanka tại Việt Nam vào tháng 01 năm 2018, cho các hoạt động hợp tác văn hóa Phật giáo.

Vào những dịp đặc biệt của lịch Phật giáo Sri Lanka, như lễ Vesak - kỷ niệm ngày đản sinh, giác ngộ và niết bàn của Đức Phật, cũng như Poson, đánh dấu sự truyền bá của Phật giáo đến Sri Lanka vào thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, Đại sứ quán tiếp tục tổ chức các hoạt động khác nhau liên quan đến Phật giáo như: triển lãm ảnh, dansala (cung cấp thực phẩm và đồ uống cho các tín đồ đến thăm chùa), v.v…

Tôi tin rằng, mối liên hệ chặt chẽ giữa hai nền Phật giáo Việt Nam và Sri Lanka, sẽ khẳng định sự kế thừa của Phật giáo, cộng thêm hàng ngàn di sản Phật giáo đang được được bảo tồn tốt ở Sri Lanka, sẽ góp phần tăng cường hơn nữa mối quan hệ song phương giữa hai nước chúng ta.

Hơn nữa, tôi hy vọng rằng một số lượng lớn người hành hương và đam mê Phật giáo Việt Nam về nghệ thuật, kiến trúc, khảo cổ học, sẽ thấu hiểu và được truyền cảm hứng từ di sản văn hóa Phật giáo cả hữu hình lẫn vô hình của Sri Lanka trong những năm tới.

Cuối cùng, nhân cơ hội này, tôi kính chúc Đại lễ Phật đản Liên Hợp Quốc lần thứ 16 năm 2019 thành công tốt đẹp.

Hasanthi Urugodwatte Dissanayake

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa XHCN Dân chủ Sri Lanka tại Việt Nam

Mr Khanh dịch

>>Thông điệp Phật Đản từ Thủ tướng Sri Lanka Ranil Wickremesighe

>>Thông điệp chúc mừng Phật Đản của Tổng thống nước Sri Lanka