Một trong số đó là những gì Bộ Du lịch Indonesia đang làm, tổ chức một cuộc Hội thảo khoa học với chủ đề “Truyền thuyết Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur”, sự kiện được diễn ra vào hôm thứ Sáu, ngày 15/02 vừa qua tại trung tâm sự kiện Khách sạn Royal Ambarukmo Yogyakarta, Jalan Laksda Adisucipto No.81, Depok, Yogyakarta, Yogyakarta Province, Indonesia.

Chuyên gia của Bộ trưởng Bộ Du lịch Indonesia, ông Taufik Rahzen, một trong những diễn giả hội thảo cho biết, có một câu chuyện thần thoại liên quan tại sao Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur được tạo ra xung quanh Magelang Regency. Điều này có liên quan đến khái niệm về một nơi may mắn. Theo ông Taufik Rahzen, Java được xem là một trong những nơi may mắn. Trong khi Núi Tidar từng được xem là trung tâm của Java, thậm chí là trung tâm của thế giới (trục Mundi – nơi giao hội giữa Thiên đường và Trái đất), Nó thường được gọi là cột chống trời, trục Trái đất, hay trung tâm của thế giới. Đây chỉ là một vài trong số những cái tên mô tả trục Mundi, được tìm thấy trong rất nhiều nền văn hóa trên khắp thế giới.

Đơn giản thì trục Mundi có nghĩa là nơi giao hội giữa trời và đất, giữa thiên thượng và hạ giới, nơi con người có thể kết nối trực tiếp với các vị thần mà không bị giới hạn bởi địa lý hay các tín ngưỡng tôn giáo.

“Điều này gần giống như những gì được tin trên Núi Arunnachala hoặc Arunagiri ở Tamil Nadu (Nam Ấn Độ)”, ông Taufik Rahzen giải thích trong một bài thuyết trình với chủ đề “Truyền thuyết, các giá trị chiến lược Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur và việc sử dụng nó cho phúc lợi và nhân loại”. (Theo truyền thuyết, Arunachala được xây nên từ một cột sáng tạo bởi Shiva, khi Người đang cố gắng giảng hòa tranh cãi của Brahma và Vishnu xem ai là người vĩ đại hơn.)

Ông Taufik Rahzen giải thích, khu vực cư trú đồng bằng Kedu, Magelang, tỉnh TRung Java, Indonesia và môi trường xung quanh (bao gồm cả Tidar) đã được sử dụng làm định hướng tâm linh của người Java trong quá khứ. Cuối cùng, vào thế kỷ thứ 7-11, trung tâm của nhiều người đã chuyển sang Java, khi nhiều nhóm Phật giáo từ Trung Hoa và các khu vực khác đến Quần đảo, xung quanh Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur.

Cũng theo ông Taufik Rahzen:“Nên nhớ rằng, từ dữ liệu hiện có, Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur được xây dựng bởi một Đế chế. Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur được xây dựng bởi một tình tăng thân của Phật giáo, những người đã làm điều này với sự sáng tạo của họ. Nhà vua chỉ đưa ra nơi đó, rằng (nơi) miễn nộp thuế. Đó là những gì có trong bản khắc Kamulan Bhumi Sambara”.

Ông Taufik Rahzen nói thêm, trên thực tế những gì tạo ra Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur được cho là một nhóm rất toàn cầu, từ các khu vực khác nhau trên thế giới. Vương quốc chỉ cho một nơi.

Ông Taufik Rahzen nói: “Bởi vì không có dấu hiệu nào, nhà Vua cai trị lòng tin của ông giống như những gì được xây dựng bởi những người xây dựng từ Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur”.

Ông Taufik Rahzen tin rằng, Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur có cùng vị trí với thung lũng Silicon vào thời điểm này. Sự khác biệt là, nếu thung lũng Silicon là trung tâm của công nghệ, Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur là trung tâm của tâm linh.

Theo ông Taufik Rahzen, điều độc đáo là hầu hết tất   cả những người di cư Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur phát triển truyền thống tin cậy của họ dưới một hình thức mới. Ông Taufik Rahzen đã đưa ra một ví dụ về vị Thánh tăng A Đề Sa (Atisha), vị học giả Phật giáo uyên thâm xứ Bengal đã đến Sumatra, Indonesia trước khi đến Tây Tạng. Thánh tăng A Đề Sa về sau đóng một vai trò quyết định trong Kim Cương thừa tại Tây Tạng.

Ông Taufik Rahzen nói: “Truyền thống Thiền Phật giáo Nhật Bản, Thiền Phật giáo Trung Hoa và sau đó là Gammelan ở Java. Vì vậy, tất cả đều lấy cảm hứng từ Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur. Có niềm tin rằng Thánh  địa Phật giáo cổ đại mang biểu tượng Mandala được xem là một Cực lạc hay Hoa Tạng giới trên mặt đất, nó là Thế giới Cực lạc trên Cực lạc, nhưng nó đã hiện diện trong thực tế này”.

Hơn nữa, từ các thế kỷ 11-17 cho đến khi xuất hiện niềm tin của Agartha Trung Java, niềm tin cho rằng một thành phố Phật giáo cổ đại đã bị mất đi vào trái đất. Trung tâm của thế giới (Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur, mang biểu tượng Mandala, Hoa Tạng giới) đối với người Java đã di chuyển về phía đông, đến núi Penanggungan, Đông Java, đó là những gì được gọi trogn văn bản Tantu Pagelaran. Trong thời đại ngày nay, người Majapahit đã hít thở không khí Shiva-Phật giáo đạt đến đỉnh cao.

Theo ông Taufik Rahzen Vào thế kỷ 19, sau đó đến thế kỷ 21, khái niêm về Agartha, đã đổi thành Nagara. Nhân vật Hoàng tử Dipanegara (Diponegoro, 1785-1855) xuất hiện, vị hoàng tử anh hùng dân tộc Indonesia đã lãnh đạo kháng chiến chống lại chế độ thực dân Hà Lan, và với vai quan trọng trong Chiến tranh Java từ năm 1825 đến 1830, thời đại mà Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur vừa được phát hiện. Theo ông Taufik Rahzen Chiến tranh Java đã giới hạn quá khứ và tương lai của Indonesia. Bản thân Hoàng tử Dipanegara (Diponegoro) đã cố gắng tạo ra các thế lực mới bên ngoài Vương quốc Hồi giáo Ngayogogo, bằng cách tập trung lãnh thổ vào khu vực Nam Trung Java, khu vực Kedu.

Sau đó, vào năm 1948, Đại tướng Sudirman (24/06/1916-29/01/1950), một vị tướng của Indonesia trong cuộc Cách mạng Dân tộc Indonesia, Tổng tham mưu trưởng Tư lệnh đầu tiên của Các lực lượng vũ trang Indonesia, người sau khi tham dự Đại hội Văn hóa ở Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur, đã cho cả thế giới thấy bức hình của ông với những người lính ở Thánh địa Phật giáo cổ đại này. Điều đó cho thấy rằng Indonesia, nơi trước đây được xem là một quốc gia man rợ, có thể kế thừa Di sản Thế giới.

Ông Taufik Rahzen nói: Sau đó, điều này thay đổi vị trí của Indonesia trên trường quốc tế”.

Huyền thoại liên quan đến Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur đã từng tồn tại, và có thể được bổ nhiệm theo ông Taufik Rahzen là huyền thoại về “Một nghìn hiệp sĩ bị giam cầm”. Bởi vì, Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur được xem là nơi xử lý, một nơi cần tránh xa. ông Taufik Rahzen nói: “Điều này được ghi lại trong Babad Tanah Jawa”.

Trong khi đó, câu chuyện về Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur rất thú vị để nêu lên là câu chuyện về bức phù điêu nghệ thuật Phật giáo Gandara (Càn đà la), lấp đầy khoảng một phần ba Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur. Bức phù điêu này miêu tả về hành trình cầu Vô thượng Bồ đề của Thiện Tài Đồng tử (善財童子). Thiện Tài Đồng tử là một chàng thanh niên Phật tử nổi danh do hành Bồ tát hạnh kiệt xuất. Thiện Tài được cảm hóa và trực tiếp lãnh thọ sự dẫn dắt của Bồ tát Đại Trí Văn Thù Sư lợi, qua đó được gián tiếp lãnh thọ ảnh hưởng hạnh nguyện của ngài Bồ tát Đại Hạnh Phổ Hiền. Khi mới phát tâm Bồ đề hành Bồ tát đạo, Thiện Tài rất ham học hỏi không biết mệt mỏi, một lòng một dạ thực hành chưa hề thoái chuyển, Thiện Tài Đồng tử đã học tập, nghiên cứu từ nhiều giới tín ngưỡng khác nhau, để phát huy trí tuệ cao nhất. Theo ông Taufik Rahzen, qua Phạn văn Hoa Nghiêm kinh (梵文華嚴經), phẩm Nhập Pháp Giới (入法界品) từ Ấn Độ đạt đến đỉnh cao ở Java, bởi vì trên hòn đảo này, câu chuyện được thực hiện theo ba chiều trong các bức phù điên tại Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur.

Thánh địa Phật giáo cổ đại này được xây dựng theo mô hình Mạn đà la (Mandala), tức là một mô hình về vũ trụ hoàn hảo (Hoa Tạng giới) theo quan niệm của Phật giáo Đại thừa hay Kim Cương thừa (Mật tông Phật giáo Tây Tạng), Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur có 4 lối lên xuống, Đông, Tây, Nam, Bắc, trong đó có cổng chính nằm hướng Đông.

Cao 42 mét, với kết cấu 3 lớp rõ rệt, tượng trưng cho Tam giới trong cõi Ta bà, bao gồm Kamadhatu (Dục Giới), Rupadhatu (Sắc Giới) và Arupadhatu (Vô Sắc Giới), Thánh địa Phật giáo cổ đại giống như một đài sen khổng lồ, ẩn chức vô vàn nội hàm thâm sâu của Đạo Phật về kết cấu vũ trụ.

Cấu trúc Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur, Di sản Thế giới gồm 9 tầng chồng lên nhau, tầng trên nhỏ hơn tầng dưới. Theo Phật giáo, kết cấu của Tam giới bao gồm 9 tầng Trời. Mỗi hướng, (Đông, Tây, Nam, Bắc) đều có 92 tôn tượng Phật và 1.460 bức họa tạc đá nghệ thuật kiến trúc Phật giáo. Ở tầng thấp nhất có 169 bức phù điêu theo Nhân Quả và những câu chuyện khác nhau về cuộc đời Đức Phật Thích Ca Mâu Ni.

Lớp chân đế (gồm 2 tầng dưới cùng) có bình đồ vuông, bốn cạnh hướng về tứ phương. Đây là lớp phản ánh Dục giới, bao gồm 160 mảng phù điêu mô tả hoạt cảnh của cuộc sống đời thường trần tục, những hoạt động trong đời sống thường nhật, cũng như dục vọng tầm thường của chúng sinh trong tam giới.

Lớp thứ 2 (gồm 4 tầng ở giữa) cũng có bình đồ vuông, với các hành lang thông nhau tứ phía. Dọc các hành lang ấy là 1.300 mảng điêu khắc nối tiếp nhau mô tả các truyện tích về cuộc sống của con người và tăng sĩ, sự tích Đức Phật. . .

Ngoài ra, bốn tầng giữa của Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur còn có 1.212 mảng điêu khắc trang trí vô cùng tinh tế với cá hoa văn mang dấu ấn bản địa.

Lớp cuối gồm 3 tầng trên cùng, cũng là tầng Vô Sắc giới được thể hiên bằng 3 vòng tròn đồng tâm, mang ý nghĩa nơi đây không có điểm khởi đầu và cũng không có điểm kết thúc. Theo Phật giáo, đây là cõi Niết bàn, cảnh giới cao nhất của sự tu tập.

Trên mỗi tầng có kết cấu vòng tròn gồm 92 tôn tượng Phật được đặt trong những Bảo tháp và trong mỗi tôn tượng này đều có Thủ ấn (Mudra) cho biết tôn tượng này thuộc về hướng nào.

Hướng Đông với Thủ ấn của trái đất kêu gọi làm chứng, hướng Nam với Thủ ấn Phúc lành, hướng Tây với Thủ ấn của Thiền định, hướng Bắc với Thủ ấn của sự can đảm.

Ngoài các phù điêu, còn có trên 400 pho tượng Phật được tôn trí trong các Bảo tháp và tứ phương của Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur.

2.760 bức phù điêu ở Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur mô tả nhiều cảnh của cuộc sống thường nhật ở Java vào thế kỷ thứ 8, từ thường dân cho đến Hoàng tộc, Tăng sĩ Phật giáo. Ngoài ra, chúng cũng mô tả các huyền thoại trong Phật giáo như A Tu La, các vị Thiện Thần Hộ Pháp, cuộc đời của Đức Phật . . .

Để hành hương chiêm bái hết 9 tầng của Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur và quan sát kết cấu bên trong và bên ngoài Tam giới qua hàng nghìn bức phù điêu, du khách thập phương phải đi bộ tổng cộng 5 km trên những hành lang đá xám.

Theo ước tính, nếu trèo lên từng tầng một và đi dọc chu vi của tất cả 9 tầng thì quãng đường tổng cộng sẽ là 5 km.

Theo ước tính của các nhà khảo cổ thì công trình vĩ đại này phải mất 100 năm để xây dựng hoàn thành.

Ông Taufik Rahzen nói: “Tôi có cảm tưởng rằng, nếu chuyện chàng thanh niên Phật tử kiệt xuất Thiện Tài Đồng tử được đưa vào một trò chơi hoặc trong một câu chuyện thực tế ảo, nó sẽ rất thú vị và bổ ích cho các thế hệ trẻ nghìn năm sau”.

Các diễn giả khác trong hội thảo khoa học này, Tiến sĩ Djoko Dwiyanto, giảng viên khảo cổ học tại UGM cho biết, từ những thập niên 1970 của thế kỷ 20, ông đã làm việc trong khôi phục Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur. Điều thú vị, và có thể được thông qua một huyền thoại, theo Tiến sĩ Djoko Dwiyanto là việc tìm thấy nhiều mã não trong quá trình khai quật tại Thánh địa Phật giáo cổ đại này. Theo thợ đào, anh ta đã phát hiện mã não và anh đã giao lại cho các nhà khảo cổ, bởi anh ta sợ bất cứ điều gì xảy ra. Theo Tiến sĩ Djoko Dwiyanto, những viên ngọc thạch mã não này được giữ càng lâu càng tốt.

Cựu Trưởng phòng Dịch vụ Văn hóa DIY cho biết: “Đó là trong mỗi đường chéo, tại mỗi điểm của Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur đều có mã não và tất cả đều thật tốt”.

Trong khi đó, diễn giả tiếp theo, Giáo sư Heddy Shri Ahimsa Putra, Tiến sĩ Nhân chủng học UGM cho biết, Thánh địa Phật giáo cổ đại Borobudur khi còn mới ban đầu thực sự khác biệt với tình huống lúc này. Khi xa xưa, vẫn còn là một vài ngôi làng xung quanh Thánh địa Phật giáo cổ đại này. Những ngôi làng này sau đó đã được đền bù cho việc di chuyển trong Trật tự mới, bởi vì nó đã được chuyển đổi thành một công viên du lịch trong khu vực Thánh địa Phật giáo cổ đại này. Điều thú vị là theo Giáo sư Heddy Shri Ahimsa Putra, trước khi được bồi thường, cư dân đã đổ xô trồng nhiều cây chuối, loại cây phát triển nhanh, để giá trị được tăng lên.

Giáo sư Heddy Shri Ahimsa Putra nói: “Ngày xưa có làng, vẫn còn chợ, sau đó có một ngôi làng, hai làng như tôi nhớ lại”.

Vân Tuyền

(Nguồn: Situs Berita Buddhis)