Tưởng niệm Tổ sư Pháp Hóa

Theo một số tài liệu và công trình nghiên cứu có tính thống nhất thì Ngài vốn có họ Lê tên Diệt (Duyệt), quê ở tỉnh Phúc Kiến - Trung Quốc; sinh năm 1670, húy là Pháp Hóa, thượng Phật hạ Bảo.

Theo Việt Nam Phật giáo sử luận của Nguyễn Lang thì có lẽ ngài sang Đại Việt cùng với Thiền sư Nguyên Thiều thời Chúa Nguyễn Phúc Trăn (1687 - 1691) khi sư Nguyên Thiều về lại Trung Quốc lần thứ 2.

Ngài đến Quảng Ngãi và ẩn tu nơi núi Hó - khai sơn chùa Thiên Ấn vào khoảng năm 1694, trước Hòa thượng Thạch Liêm sang Đại Việt 1 năm. 

Đời ngài còn để lại tổ đình Thiên Ấn một giếng thiêng, kì diệu đã trở thành huyền thoại ghi dấu trong ca dao xứ Quảng.

 “Ông Thầy đào giếng trên non,

Đến khi có nước không còn tăm hơi”

Và năm Vĩnh Thịnh thứ 11 (1716), tổ đình Thiên Ấn được chúa Nguyễn Phúc Chu ban biển ngạch “Sắc tứ Thiên Ấn tự”. Đồng thời, Tuần Vũ Nguyễn Cư Trinh (1716 - 1767) có bài thơ vịnh núi, chùa và chuông Thiên Ấn như sau:

“Phong cảnh nơi đây thật rất xinh

Niêm hà có Ấn của trời sinh

Xem kia dấu tích còn vuông vức

Nhận lại non sông rõ dạng hình

Cách thức còn in đồ cổ tự

Cỏ cây nào phụ tiếng chuông linh

Châu sa để dưới chân thờ mãi

Trấn chỉ sau lưng phía Cẩm Thành” 

Đức Tổ thị tịch vào ngày 17 tháng Giêng năm Giáp Tuất 1754. Tháp mộ ngài tọa lạc ở phía trái chánh điện trong vườn tháp tổ đình Thiên Ấn.

Chùa Sắc tứ Thiên Ấn tọa vị trên đỉnh núi Thiên Ấn, dân gian ngày xưa thường hay gọi nơi này là núi Hó, nằm bên bờ tả ngạn sông Trà Khúc, về phía Đông Bắc TP.Quảng Ngãi, với độ cao 105m và được xếp vào đệ nhất thắng cảnh của tỉnh Quảng Ngãi: “Thiên Ấn Niêm Hà” (Dấu trời đóng trên sông).

Hơn 400 năm qua, chùa Thiên Ấn đã trở thành ngôi tổ đình rất xưa và lớn nhất của Phật giáo Quảng Ngãi, là nơi Tổ mạch phát tích duy nhất của lịch sử truyền thừa Phật giáo tỉnh Quảng Ngãi.

Cũng tại nơi này, cách không xa ngôi chùa là nơi an táng phần mộ của nhà chí sĩ yêu nước Huỳnh Thúc Kháng sau khi cụ tạ thế vào năm 1947 tại Nghĩa Hành, Quảng Ngãi.

Năm 1990, quần thể núi Thiên Ấn, trong có chùa Thiên Ấn và phần mộ cụ Huỳnh được Bộ Văn hóa, Thể thao du lịch xếp hạng di tích cấp quốc gia.