450
Tùy hỉ công đức - hạnh nguyện lớn của Bồ-tát Phổ Hiền
Trong mười hạnh nguyện Phổ Hiền, “Tùy hỉ công đức” thường được xem là một pháp thực tập sâu xa, vượt khỏi giới hạn của tâm phân biệt hơn - thua, được - mất.
Tùy hỉ nghĩa là hoan hỷ, vui mừng trước những việc thiện, những thành tựu, những phước đức của người khác, không sinh lòng ghen tị, đố kỵ. Đó là một phẩm hạnh rất khó, nhưng lại cần thiết để nuôi dưỡng sự bình an nơi tâm và kiến lập một xã hội an hòa.
Trong đời thường, ta dễ vui khi thấy mình thành công, nhưng khó vui khi thấy người khác vượt trội hơn mình. Tâm đố kỵ âm thầm khiến ta khó chịu, thậm chí còn dẫn tới lời nói, hành động làm tổn hại người. Trong Phật giáo, đố kỵ được coi là một trong những chướng ngại lớn trên đường tu tập, vì nó che mờ trí tuệ và phá vỡ tình thương. Trái lại, khi khởi tâm tùy hỉ, ta đồng cảm với niềm vui của người khác, biến niềm vui ấy thành của mình. Như vậy, ta có thể sở hữu “vô lượng công đức” mà không cần trực tiếp tạo tác.
Hạnh tùy hỉ trong tinh thần Phổ Hiền không dừng lại ở việc tán thán suông, mà là một thái độ sống: vui mừng khi thấy thiện hạnh được thành tựu, từ đó khuyến khích mình và mọi người cùng hướng về điều thiện. Khi thấy một người bố thí, cúng dường, xây chùa, mở trường, làm việc thiện ích xã hội, ta phát tâm tùy hỉ, thì chính niềm vui chân thành đó giúp mình gieo trồng hạt giống phước lành.
Điều đặc biệt là hạnh tùy hỉ không bị giới hạn bởi quy mô của công đức. Người giàu có thể cúng dường bạc triệu, kẻ nghèo chỉ góp một nén hương, một bông hoa. Nếu tâm ta tùy hỉ chân thành, công đức ấy bình đẳng. Do đó, tùy hỉ là cánh cửa mở ra cho tất cả chúng sinh đều có thể hưởng được phước, không ai bị loại trừ.
Trong xã hội hiện đại, tinh thần tùy hỉ càng có ý nghĩa. Chúng ta đang sống trong thời đại cạnh tranh khốc liệt, nơi thành công thường kéo theo áp lực ganh đua. Người ta dễ rơi vào vòng xoáy so sánh, dẫn tới bất mãn, kiêu ngạo hay mặc cảm. Nếu biết học theo hạnh tùy hỉ, ta có thể giải tỏa tâm lý ấy. Thay vì nhìn sự thành công của người khác như cái bóng đè lên mình, ta nhìn nó như ánh sáng soi đường. Nhờ vậy, thay vì đố kỵ, ta có thêm động lực để sống tốt, làm thiện.
Câu chuyện trong đời tôi cũng minh chứng điều này. Tôi từng gặp những người bạn thành công hơn mình về tài chính, địa vị. Thời trẻ, tôi cũng có lúc thấy nặng nề, tự so sánh và sinh tâm buồn bực. Nhưng khi học Phật, tôi tập khởi tâm tùy hỉ. Mỗi khi bạn bè thành đạt, tôi gửi lời chúc mừng thật lòng, thậm chí hỗ trợ họ trong khả năng của mình. Lạ thay, từ khi khởi tâm ấy, tôi cảm thấy nhẹ nhõm, và dần dần chính con đường của tôi cũng sáng rõ hơn. Tôi không bị cuốn theo sự so đo, mà tìm thấy niềm hạnh phúc trong từng bước đi của mình.
Tùy hỉ còn có tác dụng gắn kết cộng đồng. Một xã hội mà con người biết tùy hỉ với thành quả của nhau sẽ là một xã hội ít cạnh tranh tiêu cực, nhiều hợp tác, nâng đỡ. Gia đình cũng vậy: cha mẹ tùy hỉ trước thành công của con, anh chị tùy hỉ trước sự tiến bộ của em, thì mái nhà sẽ tràn ngập sự an vui.
Trong tinh thần Bồ-tát Phổ Hiền, tùy hỉ công đức còn mang nghĩa rộng hơn: không chỉ tùy hỉ với người sống hiện tại, mà cả với công hạnh của chư Phật, Bồ-tát, Thánh hiền, tiền nhân. Nhờ tùy hỉ, ta tiếp nối được dòng chảy công đức ấy, nuôi lớn niềm tin và chí nguyện hành trì.
Có thể nói, tùy hỉ công đức là pháp môn nuôi dưỡng lòng biết ơn và tình thương. Nó giúp ta thoát khỏi ngục tù của cái tôi hẹp hòi, mở rộng tâm hồn để đồng hành cùng tha nhân. Đó là chìa khóa để ta sống an lạc trong đời này, và cũng là hành trang đi trên con đường Bồ-tát đạo.
Tóm lại, hạnh nguyện tùy hỉ của Bồ-tát Phổ Hiền nhắc nhở mỗi người chúng ta: hạnh phúc không chỉ nằm ở chỗ mình có bao nhiêu, mà còn ở chỗ ta có thể vui mừng bao nhiêu trước niềm vui và thành công của người khác. Khi tùy hỉ, ta đã bước một bước dài trên con đường từ bi và trí tuệ.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Chánh niệm đôi khi chỉ đơn giản là nhớ ăn cơm trước khi quá đói
Phật giáo thường thức
17:00 22/11/2025
Người ta nói nhiều về chánh niệm, về sự tỉnh thức, về việc sống trong giây phút hiện tại. Nhưng nếu ta chịu khó ngồi xuống, hít thở ba hơi thật sâu, quán chiếu thật kỹ, ta sẽ thấy rằng chánh niệm đôi khi chỉ đơn giản là… nhớ ăn cơm trước khi quá đói.
Cái giá của thiền tập
Phật giáo thường thức
13:22 22/11/2025
Không khổ nào bằng khổ ngồi thiền. Không mệt mỏi nào bằng mệt mỏi ngồi thiền. Nhưng người ngồi thiền được trả giá rất xứng đáng, vì đã kinh nghiệm được già, đau, chết trong từng giây phút.
Công dụng của hồi hướng
Phật giáo thường thức
09:55 22/11/2025
Hồi nghĩa là chuyển, hồi chuyển. Hướng nghĩa là hướng đến một mục tiêu cụ thể. Hồi hướng là vận tâm, tác ý chuyển công đức phước báo từ những việc lành mình đã làm, hướng về một mục tiêu cao quý như giác ngộ, Phật quả, hoặc vì mục đích an siêu cho mình và người, vì lợi ích hữu tình chúng sinh.
Xem thêm
