Chuyện lạ này xảy ra ở địa phận Kinh Đông, Lô Long (thuộc tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc ngày nay) vào những năm cuối triều đại nhà Thanh. Có một lão viên ngoại tên là Triệu Đức Phương, cuộc sống rất sung túc, giàu sang phú quý, hai vợ chồng già, trước mặt có ba người con trai, đều đã dựng vợ gả chồng.

Năm lão viên ngoại thọ 60 tuổi, cho gọi ba người con trai đến trước mặt, nói:

"Con ơi, các con nghe đây. Trong quá khứ ta đã từng lừa dối người khác mà dựng nên cơ nghiệp này. Ta thành gia lập nghiệp, chính là bằng một cái cân rỗng ruột, đòn cân bên trong chứa thủy ngân, mua đồ của người ta thì có thể mua 20 lạng tính một cân; lúc bán cho người ta thì 14 lạng tính một cân [1 cân ở Trung Quốc là 16 lạng]. 20 năm trước, ta mua mấy ngàn cân bông, mỗi một cân đều nhiều hơn bốn lạng, người khách bán bông phải bù tiền vốn ban đầu, ấm ức sinh bệnh thương hàn mà chết. Đối với chuyện này, trong lòng ta rất hổ thẹn. Còn có một người bán thuốc, cũng bị ta tính toán, tức tối mà chết. Bây giờ ta chẳng những có phần này gia nghiệp, mà con cháu cả sảnh đường, mới thấy cắn rứt lương tâm, nghĩ đến những người đã bị hại kia, thấy như mình đang ngồi trên đống lửa, ăn không ngon ngủ không yên. Hôm nay trước mặt các con đây, ta sẽ đập vỡ cái cân này, quyết tâm từ đây dừng ác hành thiện!"

Ba người con trai nghe vậy, đều nói: "Cha nên sớm làm như thế".

Lập tức, Triệu lão viên ngoại đem cái cân rỗng ruột kia ra đập nát, từ đó trở đi làm rất nhiều việc thiện, ra tay giúp đỡ rất nhiều người khốn khó.

Ác giả ác báo theo quan điểm nhà Phật

Vì sao làm việc thiện vẫn gặp tai ương ác báo?

Nhưng mà, có những chuyện xảy ra thật không ai từng nghĩ tới. Triệu viên ngoại từ sau khi đập cái cân kia, vui vẻ làm việc thiện, thì bất hạnh lại liên tiếp ập đến với gia đình ông. Không đến một tháng, người con trai cả mắc bệnh nặng qua đời, con dâu cả tái giá. Triệu viên ngoại vừa lo liệu tang sự cho con trai cả xong, thì người con trai thứ hai lại mắc bạo bệnh chết, con dâu thứ hai cũng tái giá. Lão viên ngoại vừa lo liệu chôn cất con trai thứ hai xong, thì con trai thứ ba cũng bị bệnh nhanh chóng qua đời, con dâu thứ ba vì đang mang thai nên không thể tái giá.

Trong lúc tang thương ập đến liên tục, Triệu Đức Phương vô cùng đau khổ. Ông không hiểu nổi bèn tâm sự với người hàng xóm: "Ngày trước làm chuyện xấu thì con cái phát tài hưởng phúc, còn bây giờ làm việc thiện thì tai họa lại ập đến nhà. Lẽ nào trên đời này không có nhân quả báo ứng?".

Hàng xóm nghe xong, chỉ cười nói: "Làm gì có chuyện ông Trời không có mắt?"

Rồi đến ngày con dâu thứ 3 của Triệu viên ngoại chuyển dạ. Không hiểu sao cô con dâu này đau bụng suốt 3 ngày ba đêm liên tiếp mà vẫn sinh không được; nhờ bao nhiêu bà đỡ cũng phải bó tay chịu thua. Người thì nói "giữ được con nhưng khó giữ được mẹ", có người lại nói "giữ được mẹ khó lòng giữ được con".

Triệu viên ngoại nghĩ thầm: "Ta từ lúc cải ác hành thiện đến nay, trong nhà liên tục gặp bất hạnh, thật sự là kỳ quái!"

Lúc ấy có một hòa thượng từ phương xa tới trước cửa nhà ông để hóa duyên, nghe được chuyện này liền nói là có thuốc tốt uống vào sẽ sinh được ngay.

Triệu viên ngoại vội vàng mời vị hòa thượng này vào nhà nhờ giúp đỡ. Người con dâu thứ 3 sau khi uống thuốc xong quả nhiên đã sinh được một bé trai. Triệu Đức Phương biết tin có cháu trai thì mừng rỡ, bèn bày tiệc để tạ ơn vị hòa thượng.

Người con dâu thứ 3 sau khi uống thuốc xong quả nhiên đã sinh được một bé trai. 

Trong bữa tiệc, Triệu viên ngoại đem ngờ vực của mình hỏi vị hòa thượng: "Thánh tăng, ta có một chuyện không rõ, muốn thỉnh giáo Thánh tăng".

Ông hỏi vị hòa thượng rằng tại sao khi ông hành ác thì con cái phát tài thịnh vượng, mà hành thiện lại liên tiếp bị tang thương vậy?

Vị hòa thượng nghe xong mỉm cười nói:

"Chuyện lạ ắt có nguyên nhân kỳ lạ, ông nên cẩn thận nghe rõ ràng! Ông đừng nghĩ lung tung, không thể ngờ vực Thần linh. Thiện ác phân minh, nhân quả báo ứng, xác thực là tồn tại, không có sự việc gì nằm ngoài quy luật này.

Tôi nói cho ông biết, người con trai lớn của ông chính là người bán thuốc mà ông đã hại chết đầu thai vào nhà ông, tìm ông để đòi nợ; người con trai thứ hai của ông chính là người bán bông mà ông đã hại chết, đầu thai vào nhà ông, để làm cho ông lụi bại; người con trai thứ ba là nghiệp duyên do nợ nghiệp của ông tích tụ lại, đầu thai vào nhà ông để mang tới tai họa cho ông, khiến ông cuối cùng phải đau ốm cùng cực và chết trong nghèo đói.

Nhưng do ông đã cải tà quy chính, nên đã thay đổi được số phận của mình. Là ông Trời có mắt, đã thu lại ba người con trai của ông nên ông mới được gặp dữ hóa lành. Giờ đây nợ nghiệp của ông đã trả xong hết rồi". 

Triệu Đức Phương sau khi nghe xong, như ở trong mộng mới tỉnh, bèn hỏi tiếp về đứa cháu mới sinh.

Vị hòa thượng cười nói: "Đứa cháu này tương lai sẽ làm rạng rỡ tổ tông nhà ông, đây cũng là phúc báo do ông hành thiện tích đức mà có được”.

Vị hòa thượng lại nói: "Ông biết vì sao mà cân lại dùng 16 lạng không?"

Triệu Đức Phương nói: "Nguyện ý nghe Thánh tăng chỉ giáo".

Vị hòa thượng ôn tồn giải thích: "16 lạng đại biểu cho: Bắc Đẩu Thất Tinh, Nam Đẩu Lục Tinh, ngoài ra còn có thêm 3 tinh Phúc – Lộc – Thọ nữa. Vì vậy, ông ăn bớt một lạng sẽ tổn phúc, 2 lạng tổn lộc, 3 lạng tổn thọ, cân thiếu càng nhiều thì bản thân mình tổn thất càng nhiều. Ông thử nghĩ xem, ông lòng dạ hiểm độc mà dùng cân như vậy, đã tạo nên bao nhiêu nghiệp rồi?”

Triệu Đức Phương nghe xong, mồ hôi toát lạnh cả lưng, thành kính cảm tạ vị hòa thượng đã chỉ bảo. Cũng lúc này, từ trong tâm ông đã thực sự tin vào nhân quả báo ứng, thiện ác hữu báo, không còn chút gì mơ hồ ngờ vực Thần linh. Từ đó, ông càng chăm chỉ làm việc nhiều việc thiện giúp đỡ người khác hơn nữa.

Vì vậy, có thể thấy rằng mọi sự việc xảy đến trên đời đều không phải là vô duyên vô cớ, mà hết thảy đều có nguyên do. Những điều nhìn thấy ở trước mắt không nhất định là đúng theo lý giải của con người. Trong phúc có họa, trong họa có phúc, nhân thế biến chuyển tưởng chừng rối ren nhưng đều không thoát khỏi quy luật vận động của trời đất.

"Nhân quả báo ứng, Thiện ác hữu báo" là pháp lý không hề sai lệch. Hành ác sẽ phải trả giá, là tự hủy hoại tương lai của mình; còn làm người tốt, làm việc thiện chính là đang tạo ra cho mình một tương lai tốt đẹp. Đây chính là như lời cổ nhân đã dạy: "Chớ thấy việc ác nhỏ mà làm, chớ thấy việc thiện nhỏ mà không làm".