Vị tỳ kheo khéo hành trì Pháp Ấn, hiểu rõ được cơ chế vận hành của thân và tâm, đối với sắc, thọ, tưởng, hành, thức nếu biết, nếu rõ, nếu lìa tham dục, tâm giải thoát, thì có thể vượt qua khỏi sự sợ hãi về về sinh, lão, bệnh, tử

Đó là một trạng thái Niết Bàn. Niết Bàn là vắng mặt của vô minh và phiền muộn lo âu, đau khổ, sợ hãi của sinh, lão, bệnh, tử.

Vạn vật, từ khi có mặt trong cuộc đời đến khi tan biến đều tuân theo quy luật sinh trụ dị diệt. Đó là vô thường. Nhưng vô thường không tất yếu đưa tới khổ. Nếu xét kỹ thì vô thường là sự tiếp nối. Vô thường là đặc tính đích thực của sự sống. Nếu không có vô thường thì không có sự sống.

Người học Phật phải hiểu rõ, hiểu đúng nguyên nhân của khổ là sự vật vô thường mà tưởng là thường hằng. Vô thường không gây ra khổ, mà chính vì nhận thức sai lạc cho rằng vô thường là thường hằng nên làm con người khổ đau. Nhận thức sai lệch ấy còn gọi là vô tri.  Vô tri sợ hãi của sinh, lão, bệnh, tử. Ngược lại, chánh tư duy giúp người học Phật vượt qua sợ hãi của sinh, lão, bệnh, tử ( 則能越生、老、病、死怖 - tắc năng việt sinh, lão, bệnh, tử bố).

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Dưới đây là bài Kinh Vô tri trong Tạp A Hàm Kinh:

KINH 6. VÔ TRI (4)

Tôi nghe như vầy:

Một thời, Phật ở tại vườn Cấp cô độc, rừng cây Kỳ-đà, nước Xá-vệ. Bấy giờ, Thế Tôn nói với các Tỳ-kheo:

“Đối với sắc, không biết, không rõ, không lìa tham dục, tâm không giải thoát thì sẽ không vượt qua khỏi sự sợ hãi về sanh, già, bệnh, chết. thì không vượt qua khỏi sự sợ hãi về sanh, lão, bệnh, tử.

“Cũng vậy, đối với thọ, tưởng, hành, thức nếu không biết, không rõ, không lìa tham dục, tâm không giải thoát, thì sẽ không vượt qua khỏi sự sợ hãi về về sanh, lão, bệnh, tử.

“Này các Tỳ-kheo, đối với sắc nếu biết, nếu rõ, nếu lìa tham dục, tâm giải thoát, thì có thể vượt qua khỏi sự sợ hãi về về sanh, lão, bệnh, tử.”

“Cũng vậy, đối với thọ, tưởng, hành, thức nếu biết, nếu rõ, nếu lìa tham dục, tâm giải thoát, thì có thể vượt qua khỏi sự sợ hãi về về sinh, lão, bệnh, tử.”

Bấy giờ, các Tỳ-kheo sau khi nghe những điều Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.