>>Những ngôi chùa Việt độc đáo 

Theo các bô lão tại thôn Mỹ Quang Nam, sự hình thành của chùa Thanh Lương là do những thương nhân người Hoa gây dựng lên. Ngay cả cái tên gọi của làng xưa kia cũng đã khiến người ta phải khiếp sợ (đó là Ma Linh – Ma Liên vào thập niên 60 của thế kỷ 20 thì đổi lại thành Mỹ Quang. Năm 2003 được chia làm hai làng: Mỹ Quang Nam – Mỹ Quang Bắc).

Dân làng này chỉ làm một nghề duy nhất, đó là đánh bắt cá, cái nghề, quanh năm chung sống với sóng to gió dữ, vì vậy lời kinh tiếng kệ cầu an không thể thiếu vắng mỗi khi chồng ra khơi. Để cầu chồng bình an, người vợ thường gửi lời cầu nguyện lên Phật Bà Quan Âm. Cứ như thế, ngày qua ngày, năm qua năm hình ảnh Phật Bà đã in sâu vào tiềm thức của bà con nơi đây cùng những câu chuyện linh thiêng...

Bức tượng Phật Bà trôi trên biển

Trong chùa có một bức tượng rất đặc biệt, ông Lê Trung Tánh, Phó ban nghi lễ và cũng là một trong số những người đã ra đưa Phật Bà về chùa kể rằng, sáng sớm ngày 24/12/2004, khi đi thuyền ngoài biển, một nhóm ngư dân của làng chài Mỹ Quang Nam phát hiện một pho tượng Phật bằng gỗ đang trôi dập dềnh ngoài biển.

Mặc dù sóng lớn nhưng pho tượng Phật cứ lấp lửng trôi gần bờ chứ không bị sóng cuốn ra ngoài, cũng không dạt vào bờ như những cây gỗ khác. Thấy sự kỳ lạ như thế, mọi người liền chạy về chùa thông báo rằng họ phát hiện một bức tượng Phật, nhờ chùa đến xem xét. Phật tử đạo hữu và cả trụ trì chùa Thanh Lương là Đại đức Thích Quảng Ngộ cùng nhau chạy ra xem.

Lúc này nhiều người chèo thuyền ra để vớt tượng, hàng chục con thuyền không thể tiếp cận được với pho tượng.

“Ngay khi có người báo tin, tôi cùng với 4 người nữa đưa thuyền đi ra ngoài đảo. Lúc đó biển động nên rất ít người dám ra khơi. Khi đi, chúng tôi đâu có biết là tượng to nên không mang theo dây, cây kèo... Mặc dù thân tượng ngấm đầy nước, hà bám quanh nhưng từ bức tượng phảng phất ra một dáng trang nghiêm. Do biển động nên anh em phải để thuyền cách chỗ tượng đang được dựng đứng hơn 100m. Chúng tôi đi từ 6h sáng nhưng đến 15h chiều mới đưa được tượng về đến chùa. Mọi người trong làng đều rất vui!”, ông Tánh chia sẻ.

Sau đó, ngư dân làng đã đem chuyện nói với Đại đức Thích Quảng Ngộ (trụ trì chùa Thanh Lương), sư Quảng Ngộ vội chạy ra biển chứng kiến.

Theo Đại đức Thích Quảng Ngộ, tượng Phật Bà làm bằng gỗ quý, tạc dáng đứng trên một con rồng, cao 2,2m, nặng 74kg, bề ngang 0,6m. Vì chịu tác động của sóng gió nên tượng không còn nguyên vẹn, nhiều chỗ bị bào mòn, 2 cánh tay bị gãy giờ chỉ còn lại dấu vết, tuy nhiên nhìn thoáng qua cũng dễ dàng nhận ra nguyên bản dáng đứng của Phật Bà Quan Âm. Nhiều phật tử có tâm đã ngỏ ý được phục chế pho tượng nhưng Đại đức Thích Quảng Ngộ kiên định giữ nguyên hiện trạng.

“Phật tử nơi đây ít gọi bức tượng này là Quan Thế Âm mà hay gọi là tượng “Mẹ”, biểu trưng đầy ý nghĩa cho người Mẹ phương Đông. Khi thỉnh tượng về Tam bảo của chùa, trên tượng chi chít những vết hà biển đục như nói lên rằng “Mẹ” đã phải gánh chịu mọi nỗi khổ, hứng chịu nỗi đau trên thế gian này. Điều đó cũng chính là “hạnh” vị tha của Quan Thế Âm”, Đại đức Thích Quảng Ngộ cho biết.

Từ ngày chùa có tượng Phật, rất nhiều cá nhân và đoàn thể trong cũng như ngoài nước đã đến tham quan pho tượng này. Những bậc giáo phẩm trong Hội Đồng Trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, những nhà nghiên cứu khảo cổ cũng đã từng về chiêm bái và khẳng định sự gặp gỡ nhân duyên có một không hai.

Ngôi chùa đầu tiên ở Việt Nam làm từ san hô và gáo dừa

Từ ngày đón tượng Phật Bà, chùa cũng dần được tôn tạo, đổi mới nhiều hạng mục như: Cổng Tam quan, hồ Long Thủy, thiền đường, điện Quan Âm... Chùa được xây dựng với nét kết hợp hài hòa giữa văn hóa yên bình vùng biển thông qua hình ảnh gáo dừa và San hô biển. Ngôi chính điện cùng gian thờ Tổ với tổng diện tích xấp xỉ nghìn mét vuông đã được ốp mái, trang trí toàn bộ bằng đá san hô và gáo dừa, những chất liệu tiêu biểu đặc trưng nơi vùng đất ven biển này.

Từng khối san hô bao đời bỏ phế nơi đầu bờ cuối bãi được nhặt nhạnh mang về phân loại, kỳ công đẽo gọt và mài nhẵn. Sau đó được ốp trang trí mái, lam, đầu rường, mặt tiền theo hình chữ vạn hoặc hình kỷ hà, ngọn sóng. Nội thất bên trong sử dụng muôn vạn mảnh gáo dừa lắp ghép ốp tường tạo hình thay gỗ với các sắc màu nâu, đen, trắng xen lẫn hài hòa.

Cảnh trí của chùa được bố trí theo ý nghĩa, thông điệp bình dị có thể len lỏi vào tâm hồn mỗi người. Cái riêng của cảnh chùa là sự giao thoa giữa tâm và cảnh. Tâm cảnh viên dung thì thế giới mới tròn đầy. Cảnh quan ở đây e ấp kín đáo, không lộng lẫy tân thời mà uy nghi trầm mặc như tính cách bình dị của người Phú Yên. Kiến trúc tâm linh của ngôi chùa thể hiện ngay ở con đường dẫn.

Đi qua cổng chùa, ta sẽ bắt gặp ngay trước mắt bức tượng đức Phật Di Lặc với nụ cười an nhiên tự tại của một người như đã hiểu hết lẽ đời. Kế đến là không gian của đá, những hòn đá được đặt cạnh nhau tạo nên một thế giới riêng. Bên trái ngôi chùa, sen đang ngát hương như tô điểm cho bức tranh thêm sức sống. Mái tam quan được giữ nguyên vẻ cổ kính với mái ngói nâu đỏ rêu phong. Toàn bộ cảnh chùa như ẩn hiện dưới tán cây cổ thụ, tạo cho ta một cảm giác yên bình.

Bao năm qua, chùa Thanh Lương vốn dĩ là ngôi chùa bình dị, thưa thớt khách vãng lai. Thế nhưng từ ngày chùa thờ tượng Phật Bà được ngư dân vớt lên từ biển, thì du khách từ khắp nơi tìm về chùa ngày một nhiều. Theo thời gian, những câu chuyện linh thiêng về bức tượng cũng lần lượt ra đời. Với tâm nguyện của Phật tử nơi đây, chùa Thanh Lương đang trở thành điểm hành hương mang giá trị tâm linh độc đáo của tỉnh Phú Yên.

Thanh Bình (Báo Đời sống và Pháp luật)