Thứ tư, 13/08/2025, 17:19 PM

Các pháp thế gian

Trưởng lão Mahabodhi Myaing Sayadaw

Trong giáo pháp, khi một bậc thiện tri thức đưa ra lời khuyên, ta nên thử thực hành. Nghe rồi, đừng dừng ở chỗ “nghe” mà phải hiểu, rồi đem áp dụng vào đời sống.

Trên đời vốn đã có pháp, khi kết hợp với thế gian thì gọi là laukadhamma - pháp thế gian. Có tám loại: bốn loại tốt và bốn loại xấu, mà ai cũng phải gặp. Con người sẽ có lúc gặp điều thuận, lúc gặp điều nghịch. Khi tâm ưa thích thì gọi là tốt; khi không ưa thì gọi là xấu. Nhưng “tốt” hay “xấu” không phải do sự vật bên ngoài tạo ra, mà chính là do tâm ta phân biệt.

Ví dụ: thịt bò, đem mời người Hindu thì họ bảo là xấu, nhưng mời người Hồi giáo lại cho là tốt. Thịt heo, mời người Hồi giáo thì xấu, mời người Hoa thì tốt. “Tốt” vì ưa thích - là tham nói ra. “Xấu” vì không thích - là sân nói ra. Vậy, tốt xấu là do tâm, không phải từ bên ngoài.

Ngoài ra, laukadhamma còn là kết quả của nghiệp quá khứ. Gặp lại người từng giúp mình, ta sẽ nhận điều tốt; gặp lại người từng làm mình đau khổ, họ sẽ xử tệ với mình. Những điều ấy không thể tránh, vì thế gian luôn tồn tại cả tốt lẫn xấu - vấn đề là ta có thoát ra được hay không.

Nhiều người chỉ nhớ đến laukadhamma khi gặp khổ, nhưng hạnh phúc cũng là một loại laukadhamma. Nếu không rung động trước hạnh phúc, thì cũng sẽ không chao đảo trước khổ đau. Thực ra, hạnh phúc thế gian chỉ như thuốc tê trước khi mổ - tạm thời làm ta quên khổ, nhưng vết thương vẫn còn.

Đức Phật và các bậc A-la-hán cũng từng trải qua đủ loại laukadhamma, cả tốt lẫn xấu, nhưng các Ngài không rung động. Được tặng hoa thơm cũng không cười rạng rỡ; bị bôi bẩn cũng không nổi giận. Không ai tránh khỏi laukadhamma, nhưng trong quãng đời ngắn ngủi này, hãy biết sống an lạc. Khi tâm an lạc, ta mới thực sự làm lợi cho mình và cho người. Ngược lại, nếu để tâm đầy lo lắng, tiêu cực, tưởng tượng bất an, thì chính mình tạo khổ cho mình.

Người trí khi đối diện laukadhamma giống như ăn cơm - ăn để no, không để tìm vị. Khác với ăn món mặn ngọt, chua cay để thưởng thức, ăn cơm trắng là không tìm vị, nên không bị cuốn theo “thích” hay “ghét” của tâm.

Muốn thoát khỏi vòng xoáy laukadhamma, phải rèn luyện tâm ngay từ bây giờ: giữ giới, tu tập chánh niệm, giảm bớt vọng tưởng. Khi tâm không bị lôi kéo bởi ưa - ghét, ta sẽ không dao động trước được - mất, vinh - nhục, khen - chê, sướng - khổ.

Nếu hành xử như ăn món ngon - luôn tìm vị - thì mỗi lần gặp laukadhamma sẽ lại rung động. Nhưng nếu hành xử như ăn cơm trắng - không tìm vị - thì tâm sẽ vững chãi, thoát khỏi những cơn sóng thế gian.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Đức Phật dạy khi một người bị trúng tên, người ấy không nên thắc mắc tìm hiểu về nguồn gốc mũi tên, ai bắn mũi tên...Việc cần phải làm ngay tức khắc là tìm cách nhổ mũi tên ra khỏi thân để thoát chết trước đã.