Lào là một quốc gia Phật giáo với 90% dân số theo đạo Phật và có khoảng 1.400 ngôi chùa lớn nhỏ trải rộng trên đất nước này. Cách trung tâm thành phố Luangprabang về phía Bắc gần 13 km, chùa Phạ-ô có một sức hấp dẫn rất riêng và gây sự tò mò cho những du khách khi tới tham quan. Nơi đây là chốn thiền môn thanh tịnh của gần 400 chú tiểu được sống trong tình yêu thương ấm áp và bao bọc dưới mái chùa.

Từ quốc lộ vào chùa, đường đi khoảng 3km là đường đất đỏ, hai bên rợp bóng những hàng cây xanh tươi tốt. Nhìn từ xa, ngôi chùa như ẩn mình giữa thiên nhiên trong không gian yên tĩnh, thoáng mát và trong lành.

7h sáng, hàng trăm chú tiểu mặc y áo màu vàng, đầu trần chân đất, tay ôm bình bát trở về sau khi đi khất thực từ mọi nẻo đường trong thành phố. Hầu hết các chú tiểu ở chùa Phạ-ô trong độ tuổi từ 8 đến 15 tuổi, lứa tuổi còn ham ngủ, ham chơi và chưa nhận thức được nhiều. Vì vậy, sư phụ là người thầy rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách và lối sống cho các chú tiểu khi mới bước vào con đường tập tu. 

Sư thầy Anousone Phonepaseuth cho biết, các chú tiểu ở đây phần lớn là dân tộc thiểu số, hoàn cảnh gia đình khó khăn, không có điều kiện để tiếp tục đi học. Một số là trẻ mồ côi cả cha và mẹ hoặc ở với người thân nhưng bị bỏ rơi không nơi nương tựa. Cũng có những trường hợp gia đình đầy đủ nhưng có lòng muốn vào chùa tu để học giáo lý nhà Phật.

 Nhằm bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống của văn hoá Phật giáo, cũng như mong muốn trở thành một một địa chỉ tu tập mang điểm nhấn văn hoá tâm linh, từ năm 2009 đến nay, chùa Phạ-ô thường xuyên tổ chức khoá tu 10 ngày dành cho các thanh thiếu niên. Sau khóa tu, đã có nhiều chú tiểu xin ở lại chùa để tiếp tục việc tu tập. Vì vậy, chùa đã trở thành một thiền viện có nhiều chú tiểu nhất nước Lào.

Chia sẻ về đời sống sinh hoạt của các chú tiểu, sư thầy Anousone Phonepaseuth cho biết, mọi hoạt động trong chùa phải theo quy tắc và giới luật. Tuy còn nhỏ, khó khăn về ngôn ngữ do các chú tiểu là dân tộc thiểu số, nhưng dưới sự hướng dẫn, chăm sóc của các sư thầy nên trong sinh hoạt thường nhật các chú tiểu rất tự giác, nề nếp và khuôn khổ.

Hàng ngày, các chú tiểu sẽ thức dậy vào 4 giờ sáng để tụng kinh, sau đó đi khất thực và làm những công việc như quét dọn chùa. Tuỳ theo sức khoẻ và độ tuổi để phân chia công việc cho phù hợp. Những chú tiểu còn nhỏ sẽ được các anh lớn hơn chăm sóc, hướng dẫn, chỉ dạy từ cách ăn, nói, ngồi và cả cách đi.

Nằm trong khu rừng rộng khoảng 20 héc ta, chùa Phạ-ô có nhiều công trình như thiền viện, khu tu tập, trường học, thư viện, nhà đa năng… hàng năm có từ 400 đến 500 chú tiểu ở các tỉnh phía Bắc Lào như Luangprabang, Phongsaly, Xayyabouly và Vientiane đến tâp tu. Ngoài thời khóa tụng kinh, niệm Phật, các chú tiểu chăm chỉ học kinh, nghiên cứu Phật pháp.

Bên cạnh đó, các chú tiểu còn được đến trường học ngay trong chùa để tiếp thu những kiến thức về văn hóa, khoa học, xã hội... như các bạn cùng trang lứa ở ngoài đời. Sư thầy Anousone Phonepaseuth cho biết thêm.

Các sư thầy trong chùa sẽ giảng dạy về giáo lý đạo Phật, còn học văn hoá, tin học, tiếng Anh.. .thì do Sở Giáo dục của tỉnh cử giáo viên đến dạy. Bên cạnh đó, các chú tiểu còn được học những môn nghệ thuật gắn liền với Phật giáo như vẽ và điêu khắc.

Mỗi chú tiểu ở chùa Phạ-ô có hoàn cảnh khác nhau, không ai giống ai nhưng hình ảnh hồn nhiên, trong sáng và vô tư trên khuôn mặt của các chú tiểu cho thấy lòng dũng cảm khi từ bỏ tất cả để tìm đến con đường đạo. Dù con đường phía trước còn nhiều thử thách và chông gai, nhưng khoảng thời gian tập tu là bước đi căn bản đầu tiên để chú tiểu có thể trở thành một người tu sĩ tốt, hoàn thiện.