ThS Phạm Thị Lan Phương, khoa dinh dưỡng (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức) cho biết chế độ ăn chay là không bao gồm thịt, kể cả thịt gia cầm, hải sản hoặc các sản phẩm có chứa các loại thực phẩm này.

Người ăn chay chỉ sử dụng thực phẩm có nguồn gốc thực vật được gọi là người ăn chay hoàn toàn hoặc thuần chay. Tuy nhiên nhiều người ăn chay cũng sử dụng thêm trứng, các sản phẩm từ sữa, hoặc cả trứng và các sản phẩm từ sữa.

Hai định nghĩa phổ biến nhất về ăn chay dưới đây là chế độ ăn thuần chay (không có tất cả thực phẩm có thịt và liên quan động vật) và chế độ ăn chay trứng - sữa (không có tất cả thực phẩm có thịt nhưng bao gồm trứng, các sản phẩm từ sữa hoặc cả hai).

Lợi ích của việc ăn chay đúng cách

Theo bác sĩ Phương, chế độ ăn chay mang lại lợi ích cho sức khỏe, bao gồm giảm mức cholesterol trong máu, giảm nguy cơ tăng huyết áp, bệnh tim và tiểu đường type 2.

Những người ăn chay có xu hướng có chỉ số khối cơ thể và tỉ lệ ung thư tổng thể thấp hơn so với những người ăn chế độ thông thường.

Chế độ ăn chay bao gồm ít chất béo bão hòa và cholesterol, có hàm lượng chất xơ, magie, kali, folate, chất chống oxy hóa (ví dụ vitamin C và E), carotenoid, flavonoid và các chất phytochemical khác cao hơn. Những khác biệt về dinh dưỡng này là lý do giúp tăng cường lợi ích của việc sử dụng chế độ chay cân bằng.

Chế độ ăn thuần chay, ăn chay trứng - sữa được coi là lành mạnh và đầy đủ dinh dưỡng khi được lên kế hoạch phù hợp cho những cá nhân khác nhau.

Kết quả phân tích dựa trên bằng chứng cho thấy chế độ ăn chay đúng cách có thể cung cấp đầy đủ dinh dưỡng trong thai kỳ và có thể mang lại kết quả sinh nở khả quan. 

 Tuy nhiên do sự khác nhau trong thực hành chế độ ăn uống của những người ăn chay, nên việc lập kế hoạch chế độ ăn uống của từng cá nhân là cần thiết.

Cách lập kế hoạch ăn chay khoa học

Chọn nhiều loại thực phẩm, bao gồm trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, quả hạch, hạt, đậu phụ hoặc các sản phẩm từ đậu nành khác, nếu muốn có thể sử dụng các sản phẩm từ sữa và trứng.

Chọn các sản phẩm ngũ cốc nguyên hạt hoặc chưa tinh chế bất cứ khi nào có thể, thay vì các sản phẩm tinh chế.

Giảm thiểu ăn thực phẩm có nhiều chất ngọt, nhiều natri (muối) hoặc nhiều chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa và axit béo chuyển hóa.

Nếu sử dụng thực phẩm động vật như các sản phẩm từ sữa và trứng, hãy chọn các sản phẩm từ sữa ít béo hơn.

Theo các chuyên gia về sức khỏe, mặc dù ăn chay được chứng minh đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng cần lưu ý ăn đúng cách. Bởi nếu ăn chay không đúng có thể gây ra những tác hại khôn lường cho cơ thể do thiếu hụt các chất dinh dưỡng.

Vì vậy, để ăn chay thực sự có lợi cho sức khỏe, nên có chế độ ăn khoa học, đa dạng và đầy đủ dinh dưỡng.

Ngoài ra phải có chế độ rèn luyện sức khỏe phù hợp, ngủ đủ giấc, không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia và thực phẩm chay nhiều đường, muối, đồ chay chế biến sẵn, các loại bánh kẹo, nước ngọt…

Nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp theo tình trạng sức khỏe của bản thân. Trẻ em, phụ nữ mang thai và phụ nữ cho con bú cần đặc biệt lưu ý khi lựa chọn chế độ ăn thuần chay.

Tường Vy
(Tuổi Trẻ online)