Thiền sư Nguyễn Minh Không (1065-1144), là vị cao tăng nổi tiếng của triều đại nhà Lý. Ông được xem là người sáng lập nhiều ngôi chùa nhất ở nước ta và được tôn vinh là ông tổ nghề đúc đồng. Cùng với Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn, ông là một trong những nhân vật lịch sử được tôn sùng làm “Đức thánh Nguyễn”.

Tương truyền, lúc 21 tuổi, vua Lý Thần Tông mắc chứng bệnh lạ, lông lá mọc khắp cơ thể, cuồng loạn, gầm thét như hổ suốt ngày. Triều đình phải làm cũi vàng nhốt vua trong đó.

Nguyễn Minh Không - vị quốc sư danh y 'khổng lồ'

Các danh y được mời đến chữa nhưng bệnh vẫn không thuyên giảm. Triều đình phải cho người đi tìm thầy thuốc khắp nơi. Khi đó, có đứa bé ở Chân Định hát rằng:

 “Bổng bồng bông, tập tầm vông

Ở làng Điềm Xá, có Nguyễn Minh Không

Chữa được bệnh cho đức Thần Tông.”

Khi sư được mời đến triều, nhiều pháp sư khác cũng đang ở trong điện làm phép chữa bệnh cho vua. Họ thấy Minh Không ăn mặc quê mùa nên khinh thường, không thèm chào hỏi.Nhà sư liền thò tay vào túi, lấy ra chiếc đinh dài đóng sâu vào cột. Ông nói “ai nhổ được cái đinh này ra hãy nói chuyện chữa bệnh”, nhưng chẳng ai dám trả lời.

Khi được đem vào gặp vua, sư Minh Không lớn tiếng hỏi: “Kẻ đại trượng phu được tôn lên làm thiên tử, giàu có khắp bốn bể, cớ sao còn phát bệnh cuồng loạn như vậy?”. Vua run sợ không dám kêu nữa. Sư Minh Không sai người lấy cái vạc lớn, đựng nước nấu sôi cả trăm lần, nhà sư dùng tay không tắm cho vua. Sau đó, bệnh vua thuyên giảm, ít lâu sau thì khỏi hẳn.

Sau khi khỏi bệnh, vua cảm phục tài năng của sư Minh Không, đồng thời cũng là để tạ ơn cứu mạng, Lý Thần Tông đã cho sư đổi từ họ Nguyễn sang họ Lý và phong làm Quốc sư.

Xét theo khoa học hiện nay, vua Lý Thần Tông có thể mắc bệnh rậm lông, tên khoa học là Hypertrichosis (còn gọi bệnh người sói, bệnh ma sói, hội chứng người sói).

Đây là loại bệnh do sự phát triển bất thường râu, tóc ở các khu vực trên cơ thể. Có hai dạng của bệnh là tổng quát (lông và tóc mọc trên toàn bộ cơ thể) và cục bộ (lông, tóc chỉ xuất hiện ở vùng da nào đó trên cơ thể).

Trước căn bệnh lạ, thiền sư Minh Không đã dùng kim châm cứu, cùng các loại thảo dược nấu thành nước tắm, nhờ đó nhà vua từ từ khỏi bệnh. Hiện nay, vùng đồi núi ở Gia Sinh, Gia Viễn (Ninh Bình) còn có làng Sinh Dược, nơi Lý Quốc Sư dùng cây thuốc ở đây chữa bệnh nan y cho vua Lý Thần Tông.