450
Cuộc sống đời và đạo
Trong dòng chảy nhân gian, cuộc sống là một khoảng không vô tận, những nỗi khổ niềm vui đan xen với nhau. Phải chăng, cuộc sống là những sự day dứt khôn nguôi khi mình đã lầm lỗi, đánh mất một cái gì đó trên con đường mình chọn để đi qua? Phía trước thì còn xa tít, nó luôn bị chằng chịt bởi những con đường khác, như một vòng xoáy bất tận, không điểm dừng. Cuộc sống với những niềm vui ít ỏi và những nỗi khổ dài lâu mà chỉ có sự giải thoát mới có thể kết thúc. Do vậy, khó ai định nghĩa được cuộc sống.
Đối với cuộc sống không phải là những khát khao, mong cầu, hy vọng, ao ước không thể thành hiện thực, đến một lúc nào đó mình ngồi lại giữa không gian vắng lặng, thở vào thở ra mình cảm thấy hạnh phúc chỉ với giây phút hiện tại. Nhưng không thể vì thế mà để mình cuốn vào vòng xoay của nó mà không hiểu mình đang làm gì, học cái gì và hành cái gì? Sẽ có một lúc nào đó mình có những đêm không ngủ được, ngồi nhìn lại cuộc sống này, thân mạng này là vay mượn, là một bản hợp đồng dài hạn, ngắn hạn với duyên của bốn đại chủng hợp thành.
Một mai bệnh nằm trên giường thì mọi thứ đau đớn bao vây, trói buộc, bức bách sớm tối, lo nghĩ trong lòng khiếp sợ. Con đường phía trước mênh mang, chưa biết đi về đâu. Vì cuộc sống là sự tập hợp của tất cả những cái gì đó mà mình sống để cố đi tìm nó. Thế gian con người hơn thua, chạy ngược xuôi tìm kiếm tranh giành nhau cũng vì cái gì? Tài sản, sắc đẹp, danh lợi, quyền lực, ăn uống và ngủ nghỉ. Cũng năm thứ ngũ dục này mà làm cho con người đánh mất đi đạo đức của mình, gia đình tan nát, cha con chia lìa, huynh đệ tương tàn. Ôi! Cuộc sống là bao đau thương vậy đó… Chỉ có đời sống xuất gia là thanh bần, bình dị, sống tam thường bất túc.
Trong Quy Sơn Cảnh Sách có câu: “Phù xuất gia giả, phát túc siêu phương, tâm hình dị tục, thiệu long Thánh chủng”. Nghĩa là người xuất gia đã cất bước thì phải vươn tới chân trời cao rộng, tâm tính và hình dung khác hẳn thế tục, tiếp nối một cách rạng rỡ dòng giống của Phật.
Thật ra, dòng đời cũng giống như những con sóng dữ ngoài biển khơi. Có những lúc nó nổi lên cuồn cuộn, có những lúc nó rất trầm lặng, như lúc bạn muốn núp vào một góc nào đó tĩnh lặng để suy ngẫm vào một buổi chiều hoàng hôn buông xuống. Có những lúc nó quá tẻ nhạt, vì cuộc sống không phải lúc nào cũng có sự dung hòa giữa khổ đau và hạnh phúc.
Nếu bạn hài lòng với cuộc sống của mình, bạn sẽ thấy có nhiều niềm vui hơn, hạnh phúc hơn. Nhưng xét cho cùng, chẳng niềm vui nào trọn vẹn. Trong cuộc sống quá nhiều biến động và thay đổi, nhất là thân thể, sức khỏe, tình cảm, tri thức và ý chí, tự thân chúng biến đổi trong từng phút, từng giây. Từ con người cho đến vũ trụ, tất cả chúng đều biến đổi sinh diệt vô thường trong từng Sát-na. Những sự kiện này nằm ngoài sự làm chủ của mình, do đó chúng dễ gây ra cho mình những sầu muộn, khổ đau. Càng yêu thương, nắm giữ chúng bao nhiêu thì mình càng đau khổ bấy nhiêu, từ khi chúng ta nhận ra mình có mặt giữa cuộc đời này, nhận ra mình là nam hay nữ, đẹp hay xấu, thông minh hay mê muội v.v...
Sống mà chúng ta cứ mãi đinh ninh rằng thân năm uẩn này là ta, là của ta. Thân vật lý này là ta, là của ta. Hiểu biết, tri thức này là ta, là của ta. Tình cảm yêu thương, tri giác (cảm thọ) này là ta, là của ta. Ý chí và tài năng này là ta, là của ta. Yêu mình là yêu thân thể, tri thức, tư tưởng, tình cảm, ý chí… ấy của mình, là nắm giữ và làm đẹp chúng, là nỗ lực tìm kiếm hạnh phúc ngang qua chúng. Xa hơn nữa, còn ước mơ trong tương lai đời này và đời sau nữa, chúng sẽ đẹp đẽ hoàn mỹ hơn để cho chính mình hạnh phúc hơn.
Cuộc sống hình như chỉ là công việc nắm giữ làm đẹp chúng, và tiếp tục mơ ước cho chúng trở nên tốt đẹp hơn. Chính trong hướng sống này là lòng tham muốn những dục lạc mà chúng ta phải đối đầu, nhọc tâm để có được như ý muốn.
Nói chung trong cuộc sống, không phải mọi sự việc đều được trọn vẹn và hạnh phúc, nó là những rào cản và thách thức để mình có thể vượt qua bằng tất cả nghị lực sống, để có thể đối mặt với giông tố cuộc đời. Tạo hóa không ban cho mình ý chí chỉ để phiền não hay khổ đau, mà cuộc sống là sự kiên định, là khát khao giải thoát được soi sáng bởi chánh kiến và chánh tư duy. Để cuộc sống tươi đẹp hơn, giúp mình đứng lên vững chắc, nhận lấy những trách nhiệm cần phải gánh vác, đứng lên để chiến thắng cái tôi hèn nhát ngự trị trong tâm mình. Phải xóa sạch đi lòng tham ái, hay ý niệm “tôi là”, nhằm đạt được ý vị tốt đẹp của cuộc sống.
Chính tại đây, chính tại niềm băn khoăn và nghi vấn trong cuộc sống này là ngả rẽ của sinh tử và giải thoát. Ở đây, cần lấy lại một chút bình tĩnh và thanh thản của trầm tư để đặt lại hướng sống cho cuộc đời. Chúng ta cần phải nhận thức rõ ràng cuộc sống này là khổ, vô thường, vô ngã. Tất cả bí mật của cuộc sống, tất cả những gì ngăn cách ta với hạnh phúc và chân lý đang nằm gọn ở trong ta.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Người tu phải tập chế ngự bất thiện ngay lúc nó vừa sanh
Phật pháp và cuộc sống
09:25 17/12/2025
Mình huân tập bất thiện nhiều, nó thành thói quen. Rồi tới lúc hấp hối, gần lìa đời, nó trồi lên, tâm mình bắt cảnh đó, là dễ sanh vào các cõi khổ.
Đừng im lặng trước cái xấu
Phật pháp và cuộc sống
09:21 17/12/2025
“Lòng từ bi không bao hàm ý nghĩa đầu hàng trước sự sai trái hoặc bất công. Khi một hoàn cảnh bất công đòi hỏi sự phản ứng mạnh mẽ, lòng từ đòi hỏi, không phải là thái độ chấp nhận sự bất công, mà là lập trường chống lại nó”.
Ba loại phước nâng đỡ cho con đường thoát khỏi luân hồi
Phật pháp và cuộc sống
17:40 16/12/2025
Có người nói với tôi: “Hành thiền mới giải thoát. Sư thì tối ngày đi làm thiện hoài.” Tôi gật đầu: “Đúng rồi, chỉ có hành thiền mới giải thoát.”
Thấy chân tướng ái dục, chân tướng đau khổ thì tâm ái nhiễm không sanh
Phật pháp và cuộc sống
09:43 16/12/2025
Sống trọn vẹn nhận biết trong đời sống hàng ngày cũng có nghĩa là bạn đang thực hành giới luật uy nghi, bạn đang thực hành định và tuệ.
Xem thêm
