Dâng sao giải hạn không phải là nghi lễ Phật giáo

Mỗi dịp đầu năm âm lịch, người dân thường đến các chùa chiền, miếu, phủ... để dâng sao giải hạn. Lễ cúng này có nhiều hình thức, thủ tục với các mức phí khác nhau từ vài trăm nghìn đồng đến hàng triệu, chục triệu đồng; thậm chí có người bỏ ra cả trăm triệu đồng cho một khóa lễ. Ở Hà Nội, mỗi lần chùa Phúc Khánh làm lễ dâng sao giải hạn, người dân kéo đến đông tới mức tràn cả ra đường, lên cầu hành lễ, bái vọng vào chùa, bất chấp luật lệ giao thông.

Tục cúng sao giải hạn có nguồn gốc Trung Quốc, xuất phát từ niềm tin rằng mỗi năm con người có một vì sao chiếu mệnh. Có tất cả 9 sao, gồm Thái Dương, Thái Âm, Mộc Đức, Kế Đô, La Hầu, Thái Bạch, Thổ Tú, Vân Hán, Thủy Diệu. Trong đó, Thái Dương, Thái Âm là sao tốt, còn La Hầu, Kế Đô, Thái Bạch là những sao xấu, được cho là sẽ khiến con người gặp phải chuyện không may, ốm đau, bệnh tật, nói chung là vận hạn.

Tuy nhiên, đây chỉ là niềm tin trong dân gian, khoa học chưa từng khẳng định sự tồn tại của 9 ngôi sao trên cũng như ảnh hưởng của chúng đến cuộc sống con người. Giáo sư Trần Lâm Biền, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, tín ngưỡng, tôn giáo từng nói: "Dâng sao giải hạn chỉ là hình thức để con người trốn tránh những tai họa do chính mình gây nên. Bởi vậy, không có gì tốt hơn là tự tu thân, dùng trí tuệ để nhìn nhận mọi sự, mọi việc, tránh những hành động sai trái, rồi đi hối lộ thần linh, đặt cược với thần linh, như vậy thì tội lỗi về mặt tâm linh sẽ lớn hơn rất nhiều".

Mặc dù nghi thức thường được thực hiện tại chùa, cúng sao giải hạn không phải là nghi lễ Phật giáo. Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm - Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa 13 và 14, từng khẳng định: "Dâng sao giải hạn không có trong giáo lý nhà Phật". Hòa thượng cho biết, tục này nằm trong nghi lễ của Đạo giáo và đã đi sâu vào tiềm thức của nhiều người Việt Nam. Tín ngưỡng dân gian và nghi lễ của Phật giáo gặp nhau ở một điểm là cầu mong cho con người được an lành, không gặp phải những điều xấu trong cuộc sống.

"Cho nên, ở trong chùa từ lâu rồi cũng có làm nhưng tùy từng chùa thực hiện với các nghi thức khác nhau. Cũng có chùa, đền, phủ... cúng theo tín ngưỡng cổ truyền là dâng sao, cũng có nơi như Phật giáo chỉ tụng kinh lễ Phật. Hiện nay, người dân dâng sao giải hạn là đang quan niệm theo tín ngưỡng, cầu mong một cuộc sống được an bình trong một năm", Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm nói. Hoà thượng khuyên, không nên vì thấy người khác làm mà chạy đua theo để ảnh hưởng đến kinh tế gia đình. Thay vì mất tiền của để dâng sao giải hạn, nên giữ cái tâm trong sáng, đi lễ với tâm thành kính chứ không để tư lợi chi phối.