Giữ tâm ý trong sạch

Hành động của mình là thiện hay bất thiện đều biểu lộ qua tâm ý hay tư tưởng. Không có một hành động nào tự nhiên sinh khởi mà không có kết nối với tâm ý. Tâm ý càng trong sạch, hành động càng trong sạch. Tâm ý càng thiện đẹp, hành động càng thiện đẹp. Mức độ trong sạch của tâm ý sẽ đưa đến mức độ trong sạch của hành động. Khổ đau hay hạnh phúc là kết quả đầu cuối tuỳ thuộc vào tốt hay xấu, ô nhiễm hay trong sạch của tâm ý.

Một người muốn cuộc đời mình tốt đẹp, có hạnh phúc, người ấy phải nghiêm túc với sự trong sạch của tâm ý mình. Người có tâm ý trong sạch bao nhiêu và rộng rãi bao nhiêu, người ấy sẽ cảm tới được bấy nhiêu thương yêu và phúc lạc. Tất nhiên sự trong sạch và rộng rãi của tâm ý không bao giờ đến từ cầu xin. Nó cũng không phải là một ân huệ của bề trên. Nó càng không phải là một đặc quyền của ai đó hay môi trường nào đó.

Sự trong sạch và rộng rãi của tâm ý sẽ được nuôi dưỡng qua quan kiến đúng đắn về sự thật của kiếp người và thế giới sống. Thiền định và suy nghiệm là những công cụ làm phát sinh quan kiến đúng đắn. Sự mãn nguyện sẽ là thước đo kiểm chứng tâm ý trong sạch và rộng rãi.

Sự thật của thế giới sống là vô thường, tạm có, không thể chủ quan, nhưng thiếu suy nghiệm và thiền định, sự thật ấy không thể nhìn thấy. Sự thật của kiếp người là không có cái tôi riêng biệt, bất biến và không có cái của tôi vĩnh hằng, theo ý riêng, nhưng không có suy nghiệm và thiền định, sự thật ấy không thể nhìn thấy.

Không nhìn thấy sự thật của kiếp người và thế giới sống, nên con người không có mãn nguyện thật sự. Con người chỉ có thể tìm kiếm những an ủi ngắn ngủi thông qua thèm muốn và cố giữ các đối tượng giác quan (năm dục). Cái gì là ý nghĩa sống đối với người tâm ý không trong sạch và rộng rãi là rất mơ hồ, ngoại trừ bản năng sinh tồn và bản ngã tự yêu.

Khổ não sẽ theo sau tư tưởng nhiễm ô. Hạnh phúc sẽ theo sau tâm ý trong sạch. Qua nhìn thấy sự thật kiếp người và thế giới sống, người ta sẽ xả cố chấp, nhẹ lòng tham, tự mình trong sạch và rộng rãi tâm ý. Sự tĩnh lặng của tâm trí (Thiền định) và sự thẩm sát khách quan (suy nghiệm) sẽ làm cho cái thấy ngày càng gần với sự thật. Hành động được dẫn dắt bởi tư tưởng. Sự mãn nguyện được nuôi dưỡng bởi tâm ý thanh tịnh. Tương lai nằm trong tư tưởng. Hạnh phúc nằm trong tâm ý. Tư tưởng nào người có, số phận đó người mang. Tâm ý nào người có, cuộc đời đó người hưởng. Trong sạch tâm ý, thiện đẹp tư tưởng, nếu người muốn có hạnh phúc và mãn nguyện trong mình.