>>Phật giáo và vấn đề môi trường

Cuối tuần vừa rồi là những ngày tồi tệ nhất tính đến thời điểm này của cuộc khủng hoảng cháy rừng bắt đầu ở Australia vào tháng 9 năm ngoái. Nhiệt độ cao kỷ lục cùng với thời tiết khô hạn nghiêm trọng kéo dài do biến đổi khí hậu đã gây ra những biển lửa, khiến quang cảnh nhiều nơi ở Australia trông không khác gì "ngày tận thế". Vụ cháy rừng đã tàn phá 3 bang, cướp đi 24 sinh mạng và phá hủy gần 2.000 ngôi nhà ở Australia. Cơ quan cứu hỏa cho biết, 150 vụ cháy đang hoạt động tại bang New South Wales, 64 trong số đó không được kiểm soát.

Những vụ cháy rừng kinh hoàng đã hoành hành từ tháng 9.2019, thiêu rụi khoảng 5 triệu ha đất và có khả năng đã tiêu diệt gần 500 triệu loài chim, bò sát và động vật có vú ở riêng bang New South Wales.

Điều khiến giới chuyên gia lo ngại là cháy rừng có thể làm sụt giảm tới mức khó hồi phục số lượng của những loài động vật chỉ có ở Australia và đang có nguy cơ tuyệt chủng, chẳng hạn loài gấu túi.

Nhờ có mưa, đến ngày thứ Hai, không còn bang nào ở Australia giữ cấp độ báo động khẩn cấp về cháy rừng. Tuy nhiên, Chính phủ nước này xác định rằng giờ là lúc để chuẩn bị kế hoạch để ứng phó khi cháy rừng quay trở lại. Cháy rừng không phải là chuyện hiếm ở Australia, nhưng trận cháy hiện nay nghiêm trọng hơn nhiều so với những gì mà nước này đã trải qua trước đây.

Không chỉ có cháy rừng, vấn đề môi trường đã trở thành một trong những vấn đề cấp bách mà nhân loại phải đối mặt, dù là ở bất kỳ nơi đâu, vấn đề môi trường đang đe dọa trực tiếp tới sự sống cũng như quyền lợi của mọi loài trên hành tinh này.

Theo quan điểm duyên khởi của Phật giáo, toàn bộ thế giới nằm trong mạng lưới cộng sinh, sự tồn tại mọi hiện tượng đều là các dạng điều kiện hòa hợp mà thành chứ không phải tồn tại cô lập, toàn bộ thế giới chính là một thể sinh mệnh to lớn, mọi chúng sinh thế gian tồn tại tương hỗ với nhau, trong thể sinh mệnh to lớn cộng đồng đó, mỗi một cá thể đều có quyền lợi và sinh tồn có tính hợp lý tồn tại trong nó, cá thể cũng phải dựa vào các sinh mệnh khác mới có thể tồn tại và phát huy đươc tác dụng của mình.

Phật giáo lấy việc ăn chay tu hành, trang phục giản dị là minh chứng mạnh mẽ cho việc thực hiện cấm sát sinh, tạo môi trường tốt đẹp và cân bằng sinh thái, không làm tổn hại đến môi trường sống xung quanh. Thời còn tại thế, đức Phật thường tổ chức an cư kiết hạ vào mùa mưa, là mùa hồi sinh của cây cỏ muôn loài tại Ấn Độ, an cư là tránh vô tình dẫm đạp tàn phá ảnh hưởng đến những sinh vật đang trong thời kỳ sinh sôi, nảy nở, tạo cho cảnh vật môi sinh phát triển cân bằng, hòa hợp.

Những vụ việc cháy rừng gần đây như ở hàng loạt các tỉnh miền trung ở Việt Nam, lá phổi của thế giới là rừng Amazon hay như gần đây nhất là sự vụ cháy rừng ở Australia đang báo động một hồi chuông cảnh báo về ý thức bảo vệ môi trường của con người, trái đất đang dần nóng lên bởi những hành vi thực tiễn của con người.

Phật giáo cho rằng, tâm là lực lượng nòng cốt dẫn dắt hành vi con người. Nếu như chúng ta hi vọng có được thế giới thanh tịnh, an định và bền vững, trước hết phải làm sạch cái tâm, khắc phục tham, sân, si trong lòng chúng ta.

Tu dưỡng tâm linh để bảo vệ môi trường, hạn chế cháy rừng cũng chính là điều tồn tại cốt yếu. Chỉ có tâm thiện mới có môi trường tốt đẹp, bởi vì mọi môi trường xung quanh ta chính là y báo, nó chuyển theo chính báo từ tâm hành thiện của chúng ta. Chính báo tốt đẹp thì y báo sẽ tốt đẹp nương theo và ngược lại. Các phật tử một lòng hướng thiện, tôn trọng pháp luật khiến hành vi hướng thiện, tạo xã hội an lạc hòa bình, môi sinh cân bằng, phát triển bền vững.

Trách nhiệm của tín đồ Phật giáo không chỉ ở sự coi trọng của bản thân với vấn đề bảo vệ môi trường mà có nghĩa vụ tuyên truyền ý niệm bảo vệ môi trường, động viên xã hội tham gia sự nghiệp bảo vệ môi trường.

Từ những thiệt hại trước mắt của những vụ cháy rừng trong năm 2019 và hậu quả khó lường từ biến đổi khí hậu, trái đất đang dần ấm lên, nguy cơ những thảm họa khí hậu không thể lường trước được, bước sang một năm mới, vạn vật canh tân, muôn sắc khoe màu, nơi nơi đều khoác lên mình chiếc áo lung linh sặc sỡ. Mong rằng tất cả tín đồ Phật tử khắp nơi khởi phát Bồ đề tâm, hành Bồ Tát nguyện, hành trì niệm Phật để hồi hướng, cầu nguyện cho môi trường sống được xanh tươi, phát triển bền vững, những nơi có cháy rừng được đón mưa lớn, hoặc có đầy đủ các nhân duyên để dập tắt cháy rừng, cũng như hồi hướng cho việc phát triển hồi sinh nhanh chóng trở lại của những khu rừng đó.

Mỗi Phật tử cần phải ra sức trồng nhiều nhân thiện, tránh nhân ác, tạo dựng môi trường sống chung quanh trở nên ngày càng xanh tươi, an lạc. Mọi hành động liên quan thiết thực đến vấn đề môi trường, môi sinh đều cần làm, cần thực hiện một cách bức thiết, ngoài bản thân ra cần luôn dẫn dắt, giảng giải cho người thân, gia đình hay bạn bè khởi tâm động niệm, nói đi đôi với làm nhằm thúc đẩy bảo vệ môi trường, khiến cho miền cực lạc nhân gian không còn là khẩu hiệu hay xa vời mà trở thành hiện thực.