Lời Ban Biên tập

Kinh Phật là một tạng trong Tam tạng Thánh điển, gồm kinh - luật - luận. Trong loạt bài Sự diệu dụng của kinh Phật, khởi đăng từ ngày 1/1/2025, Ban Biên tập mong muốn giúp quý bạn đọc hiểu rõ hơn về hệ thống kinh tạng Bắc truyền, Nam truyền, những công năng, diệu dụng khi tụng đọc, ứng dụng vào đời sống; sự mầu nhiệm của tâm kinh, tụng kinh Pali/ Nguyên thủy khó không; ấn tống kinh sách và giá trị...

Kính mời quý vị cùng theo dõi loạt bài này và có chia sẻ, góp ý, lan tỏa nếu thấy lợi lạc cho tự thân cũng như người hữu duyên.

Thế nào là kinh Phật?

Kinh nghĩa là lời Phật dạy bằng tiếng Phạn, đầy đủ là Tu Đa La, dịch là Khế Kinh. Từ kinh theo nghĩa đen được hiểu là sợi tơ thẳng, xuyên suốt còn sách Phật cũng gọi là kinh vì có tác dụng xuyên suốt lời dạy của Đức Phật, phù hợp cả về mặt đạo lý và cả phù hợp với trình độ của người nghe. Sở dĩ người ta gọi kinh Phật là khế kinh vì chúng khế hợp với đạo lý do Phật dạy cũng như khế hợp với căn cơ của người nghe.

Thường thấy, kinh Phật thường được bắt đầu bằng các chữ "Như vậy tôi nghe" (Như thị ngã văn). Danh xưng tôi ở đây là chỉ tôn giả An Nan - người trực tiếp nghe lời Phật và thuật lại. Nghĩa là câu nói ấy xác nhận lời trong kinh chính là lời Phật nói.

Những điều kiện cần thiết trước khi đọc tụng kinh Phật

Ý nghĩa của chữ kinh ban đầu rất đơn giản, kinh trong tiếng Sanskrit là sūtra, và tiếng Pali viết là sutta, chỉ có nghĩa chính là những lời giảng dạy của đức Phật về đạo đức, chân lý và giải thoát. Nói đến kinh là nói đến sự nghe. Hay được hiểu chung là những lời dạy của Phật hy các vị Bồ Tát, A La Hán. Còn nói rộng hơn kinh còn được hiểu là các thể loại văn học Phật giáo, Tạng kinh hay chỉ chung cho ba kho tàng văn học Phật giáo bao gồm: Kinh, Luật, Luận.

Kinh này là do Phật nói vậy Phật là gì? Phật là Phật-đà, có nghĩa là người giác ngộ, người tỉnh thức, người luôn sống bằng trái tim yêu thương có hiểu biết. Nói gọn lại là Phật. 

Vậy kinh Phật được dùng để chỉ những lời Phật dạy dưới hình thức văn tự hay truyền khẩu. Ý nghĩa của kinh Phật đó là giúp phát triển đạo đức, phát sinh trí tuệ, nuôi lớn thiền định, giúp cho người tụng độc đạt được an lạc và hạnh phúc.

Đem Phật vào lòng, đem kinh vào lòng

Cổ nhân thường nói, kinh Phật có tám vạn bốn ngàn pháp môn tu phổ cập sâu rộng trong thập phương pháp giới, chúng sinh thì vô biên nghiệp chướng trần lao và nhiều tật tánh những cũng tựu chung nằm gọn trong tám vạn bốn ngàn nghiệp chúng sinh, mỗi chúng sinh có tám vạn bốn ngàn nghiệp chướng trần lao. Ý nói pháp của Phật vô biên nên có thể đối trị các bệnh giúp cho chúng sinh được dứt nghiệp, không còn những phiền não tham sân si, từ đó giải thoát sinh tử luân hồi.

Các kinh Phật phổ biến sớm nhất trong tất cả các truyền thống Phật giáo có thể bắt nguồn từ thế kỷ thứ IV hoặc thứ V trước Tây lịch. Sau khi Đức Phật nhập diệt, tại Đại hội kiết tập ở Rajagaha, một thị trấn miền Bắc Ấn Độ, 500 vị Thánh tăng đã tụ họp và chia sẻ giáo lý của Ngài. Người ta nói rằng ở đó, Ananda (A-nan), thị giả thân cận nhất của Đức Phật, đã trùng tuyên nhiều bài kinh do Ngài thuyết giảng, vì Tôn giả đã trải qua hơn 25 năm sống với Đức Phật và có một trí nhớ không thể sai lầm.

Trong nhiều thế kỷ sau đó, giáo lý của Đức Phật chỉ được truyền miệng, từ các nhóm chư Tăng này đến nhóm chư Tăng khác. Truyền thống Sri Lanka quả quyết rằng kinh điển chỉ được viết ra vào thế kỷ đầu tiên trước Tây lịch, do lo ngại rằng không có đủ Tăng sĩ vào thời điểm đó để đảm bảo sự lưu truyền của giáo lý.

8 bộ kinh Phật thường tụng

Những bài kinh Phật thường tụng là:

Kinh A Di Ðà

Kinh Phổ Môn

Kinh Dược Sư

Kinh Thủy Sám

Kinh Ðịa Tạng

Kinh Báo Ân

Lương Hoàng Sám

Kinh Pháp Hoa

> Xem ý nghĩa cơ bản của từng bộ kinh thường tụng tại đây.

Làm thế nào để hiểu kinh Phật?

Trong đọan Trưởng Lão Tăng Kệ, 1024, kinh Tiểu Bộ, Phật có dạy, như sau:

Ta nhận từ đức Phật,

Tám mươi hai ngàn pháp,

Còn nhận từ Tỷ-kheo,

Thêm hai ngàn pháp nữa,

Tổng cộng tám tư ngàn,

Là pháp ta chuyển vận...

Những câu kệ trên có ý nghĩa nói pháp Phật là vô biên giáo, pháp Phật là như thị như vị thuốc a già đà đặc trị các căn bệnh chúng sinh. Ví dụ như: Nếu chúng sinh bỏn sẻn thì Phật dạy bố thí; chúng sinh lầm lạc thì pháp Phật là đèn huệ sáng soi trong mọi tâm hồn đen tối của chúng sinh, khiến cho họ gần gũi Chánh pháp mà thoát hóa luân hồi, tiến hóa nhịp nhàng và kịp thời hội nhập theo nếp sống an tĩnh; chúng sinh mê chấp thì Phật dạy tu huệ; chúng sinh si mê thì dạy tu thiền tịnh...

Kinh Phật là một ngôi trong ba ngôi Tam bảo, là tâm tông của ba đời chư Phật, cũng vừa là hương hoa màu sắc truyền giáo của đức Phật. Để hiểu được kinh Phật, quý vị cần vững vàng, kiên trì, siêng năng tu học, xác định sở học của mình đang ở đâu thì bắt đầu tụng, đọc từ đó. Khi học, đọc kinh Phật, quý vị cũng không nên quá cố chấp câu nệ vào kinh mà sinh các bệnh chúng sinh khó chữa trị.