450
Lao động công ích: Hình phạt nhân văn với người vi phạm giao thông
Hình thức xử phạt lao động công ích đối với người vi phạm giao thông, vốn đã áp dụng hiệu quả ở Nhật Bản, Hàn Quốc hay Singapore, sắp được thí điểm tại TP.HCM.
Theo Thượng tá Nguyễn Văn Bình, Phó Trưởng phòng Cảnh sát giao thông (PC08), Công an TP.HCM, đơn vị đang nghiên cứu và tham mưu mô hình này. Nếu khả thi và được nhân rộng, đây sẽ là bước tiến đột phá trong công tác xử lý vi phạm - vừa nghiêm minh, vừa mang tính giáo dục và nhân văn.
Thực tế, vi phạm giao thông vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tai nạn, cướp đi gần 10.000 sinh mạng mỗi năm. Từ năm 2009 đến 2023, cả nước xảy ra hơn 406.000 vụ tai nạn, khiến gần 139.000 người chết và 386.000 người bị thương. Những con số đau lòng ấy cho thấy, bên cạnh biện pháp tuyên truyền, chế tài xử phạt vẫn là công cụ quan trọng để nâng cao ý thức người tham gia giao thông.
Tuy nhiên, hình thức phạt tiền hiện nay dường như chưa đủ sức răn đe. Người có điều kiện kinh tế có thể nộp phạt nhiều lần mà không thay đổi hành vi. Trong khi đó, những người nghèo hoặc đồng bào vùng sâu, vùng xa, khi bị tịch thu phương tiện cũ kỹ, thậm chí sẵn sàng bỏ luôn xe. Thượng tá Nguyễn Văn Bình nhận định: “Phạt tiền chỉ tác động tài chính, chưa đủ để thay đổi nhận thức. Nhưng nếu người vi phạm phải lao động công ích - như dọn rác, sơn vạch đường, vệ sinh môi trường - họ sẽ cảm nhận trực tiếp giá trị của cộng đồng và thấy được hậu quả hành vi của mình”.
Thế giới đã chứng minh tính hiệu quả của hình phạt này. Ở Singapore, người vi phạm được phân công quét dọn công viên hoặc khu dân cư trong đồng phục riêng. Tại Nhật Bản, các trường hợp vi phạm giao thông nghiêm trọng phải tham gia dọn vệ sinh đường phố hoặc hỗ trợ hướng dẫn giao thông. Mục tiêu không phải để trừng phạt, mà để giáo dục ý thức công dân - để họ hiểu rằng mỗi hành vi trên đường đều ảnh hưởng đến an toàn của người khác.
Nếu được áp dụng tại TP.HCM, việc xử phạt lao động công ích sẽ được tổ chức có giám sát, đảm bảo an toàn và phù hợp sức khỏe. Thượng tá Nguyễn Văn Bình cho biết: “Chúng tôi sẽ thí điểm tại một số địa bàn trọng điểm, bảo đảm việc áp dụng mang tính nhân văn, không cưỡng bức hay xâm phạm quyền lợi hợp pháp của người vi phạm.” Kết hợp cùng biện pháp trừ điểm bằng lái, đây có thể là cú hích giúp người dân nâng cao trách nhiệm khi tham gia giao thông.
Đặt trong tinh thần giáo dục, hình thức xử phạt này gợi nhớ lời dạy của Đức Phật hơn 2.500 năm trước qua bài pháp Tứ Tất Đàn, đặc biệt là “Đối trị tất đàn” - phương pháp “tùy bệnh cho thuốc”, dùng đúng cách để chuyển hóa tâm thức. Đức Phật dạy, muốn trị tham dục thì quán bất tịnh, muốn diệt sân hận thì quán từ bi. Mỗi pháp môn là một cách đối trị phiền não, giúp con người tỉnh thức, sống thiện lành và tự tại. Ở góc độ thế gian, hình phạt lao động công ích cũng mang cùng tinh thần đó - “đối trị” hành vi sai bằng hành động đúng, biến lỗi lầm thành cơ hội học lại bài học về trách nhiệm.
Trong truyền thống Phật giáo, giáo hóa không chỉ bằng lời dạy, mà bằng hành động. Người vi phạm giao thông khi phải tự tay nhặt rác ven đường, sơn lại vạch phân làn hay giúp điều tiết giao thông, cũng chính là đang thực hành một pháp quán - nhận ra rằng hành động của mình có ảnh hưởng đến trật tự và an toàn của xã hội. Khi trải nghiệm trực tiếp, họ sẽ ghi nhớ lâu hơn bất kỳ tờ biên lai phạt nào.
Nếu hình phạt này được triển khai đúng cách, vừa đảm bảo pháp lý, vừa khéo léo về tâm lý, thì đó không chỉ là biện pháp hành chính, mà là một hình thức “giáo dục cộng đồng”. Người vi phạm được cơ hội sửa mình, còn xã hội được hưởng lợi từ những công trình công ích thiết thực. Đó là sự răn đe không bằng bạo lực hay tiền bạc, mà bằng nhận thức.
Khi những người từng vi phạm trở thành người quét rác, sơn đường, trồng cây xanh, họ không còn là “người bị phạt” mà trở thành “người góp phần làm sạch” - làm sạch môi trường và cả tâm thức. Như tinh thần “đối trị tất đàn” mà Đức Phật từng giảng, đó là cách chuyển hóa khổ đau thành an lạc, biến lỗi lầm thành cơ hội tu tập giữa đời thường.
Hy vọng, đề xuất xử phạt lao động công ích với người vi phạm giao thông sẽ được triển khai sớm và thực chất, để thay vì nỗi sợ bị phạt, mỗi người dân biết tự giác sống có trách nhiệm hơn trên đường. Khi ý thức được nâng cao, tai nạn giao thông sẽ giảm, sự bình an sẽ nhiều hơn - không chỉ trên những con đường, mà trong tâm mỗi người.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Từ "chẩn đoán bằng định mệnh" đến "bước nhảy xuyên hầm lượng tử"
Phật pháp và cuộc sống
15:43 18/11/2025
Ánh sáng Phật giáo, giải Nobel Vật lý 2025 và hành trình chuyển hóa của hiện tượng Khắc Hưng.
Mẹ tôi cũng bán bắp
Phật pháp và cuộc sống
12:57 18/11/2025
Trên đường từ Trường Đại học Quy Nhơn về phòng trọ, chỗ gần ngã tư có một người phụ nữ lớn tuổi bán bắp luộc hay ngồi ở đấy. Tôi đi bộ đến trường, chiều nào tan học về cũng gặp cô và nghe cô mời chào.
Ta cứ tưởng thứ mình tìm nằm ở bên ngoài
Phật pháp và cuộc sống
08:50 18/11/2025
Tình yêu lớn nhất mà ta khao khát là cảm giác được hiểu, được an trú, được bình yên không đến từ ai cả. Nó đến từ khoảnh khắc ta quay về bên trong và thấy mình đủ.
Thân này thật sự là khách trọ
Phật pháp và cuộc sống
08:16 18/11/2025
Có thân là có khổ, điều ấy ai cũng từng nghe nhưng không phải ai cũng thấy. Ta chỉ thật sự thấy khi thân bắt đầu đau, khi hơi thở trở nên nhọc, khi một căn bệnh bất ngờ kéo đến và lấy đi những gì ta tưởng thuộc về mình.
Xem thêm
