Thứ tư, 03/12/2025, 17:12 PM

Ngày trưởng tịnh trong Phật giáo là ngày gì?

Thích Minh Nhật

“Ngày trưởng tịnh” là một thuật ngữ quen thuộc trong đời sống tu học của nhiều truyền thống Phật giáo, đặc biệt trong hệ phái Nam truyền và trong sinh hoạt tu tập tại một số tự viện Bắc truyền.

Đây là ngày mà người xuất gia lẫn cư sĩ dành trọn để nuôi dưỡng đời sống thanh tịnh, làm lớn mạnh giới đức và làm mới thân tâm sau những bộn bề của đời sống thường nhật.

Trong tiếng Hán, “trưởng” (長) nghĩa là tăng trưởng, nuôi lớn; “tịnh” (清淨) nghĩa là thanh tịnh, trong sạch. Vì vậy, “trưởng tịnh” được hiểu là ngày nuôi dưỡng, phát triển và làm mạnh mẽ hơn trạng thái thanh tịnh của thân - khẩu - ý.

Ngày trưởng tịnh trong Phật giáo là ngày gì? 1 — Đức Pháp chủ niệm hương Tam bảo, cùng chư Tăng TP.HCM trong ngày Trưởng tịnh truyền thống tại Việt Nam Quốc Tự, ngày 14/8/Giáp Thìn (16/9/2024).

Với cư sĩ, ngày trưởng tịnh thường trùng với các ngày trai kỳ trong tháng như mùng một, ngày rằm, mùng tám, 14, 15, 23…, tùy truyền thống của từng chùa hoặc từng quốc độ Phật giáo. Vào ngày này, thay vì chỉ giữ năm giới như ngày thường, người Phật tử phát tâm thọ trì Bát quan trai giới, thực tập nếp sống gần với hạnh xuất gia trong 24 giờ.

Việc hạn chế ăn uống sau giờ Ngọ, giữ gìn oai nghi, không nghe nhạc, không trang điểm, không bị phân tán bởi các hoạt động giải trí hay giao tiếp xã hội quá mức giúp tâm được quay vào bên trong nhiều hơn. Họ dành nhiều thời gian cho thiền tập, tụng kinh, lễ Phật, nghe pháp và quán chiếu về đời sống của chính mình. Một ngày giới đức được giữ trọn vẹn, tâm ý được chánh niệm, hơi thở được thảnh thơi, được xem là một cơ hội lớn để gieo duyên lành với con đường giải thoát.

Đối với Tăng Ni, ngày trưởng tịnh là ngày mà đời sống phạm hạnh được nhấn mạnh hơn. Đây thường là ngày bố-tát tụng giới, ngày tăng đoàn cùng ôn lại giới luật và nhắc nhở nhau về những phạm hạnh căn bản của người xuất gia. Sự thanh tịnh của Tăng đoàn là nền tảng cho niềm tin của hàng cư sĩ, vì vậy ngày trưởng tịnh được xem như ngày làm mới Tăng thân, giúp mỗi vị xuất gia quán chiếu lại sự tinh tấn của mình qua từng oai nghi, từng lời nói, từng việc làm. Những thời khóa thiền tọa, thiền hành, tụng giới, luật học được duy trì đều đặn trong không khí trang nghiêm và tĩnh lặng, góp phần làm lớn thêm tiêu chuẩn đạo hạnh của mỗi vị.

Ý nghĩa sâu xa của ngày trưởng tịnh không chỉ nằm ở giới luật hay nghi lễ, mà ở sự biến chuyển của tâm. Một ngày không buông theo các thói quen thế tục giúp hành giả cảm nhận rõ ràng tâm mình nhẹ đi, khoảng lặng nội tâm rộng ra, và sự minh triết hiền hòa bắt đầu lộ diện.

Trong kinh điển ghi lại rằng: một ngày một đêm thọ trì Bát quan trai mang lại công đức lớn, bởi nó tương đương với một ngày sống đời xuất gia trong sự thanh tịnh. Nhưng giá trị ấy không chỉ nằm ở phước đức, mà nằm ở sự làm mới chính mình. Người cư sĩ hôm nay có thể sống giữa bao tất bật, nhưng một ngày trưởng tịnh trong tháng giúp họ đặt xuống gánh nặng, trở về với hơi thở, để không bị cuốn vào vòng xoáy đời sống.

Ngày trưởng tịnh vì thế giống như một ngày “detox” của tâm linh. Nó giúp thân tâm được nghỉ ngơi đúng nghĩa, giúp những năng lượng bất thiện lắng lại, giúp niềm tin và giới đức được bồi đắp. Người giữ được những ngày như vậy đều đặn sẽ nhận ra tâm dễ an hơn, lời nói nhẹ hơn, cách ứng xử sâu sắc hơn. Từ đó, đời sống của họ cũng trở nên thảnh thơi và có nền tảng nội tâm vững vàng.

Trong nhịp sống hiện đại, ngày trưởng tịnh càng trở nên cần thiết. Đó không phải là sự trốn tránh cuộc đời, mà là một ngày để tiếp thêm năng lượng tỉnh thức, để biết mình đang đi đâu, đang sống vì điều gì, và để khởi lại nguồn năng lượng lành mạnh cho những tháng ngày phía trước. Giữ được một ngày trưởng tịnh chính là giữ được một khoảng không gian thuần tịnh trong lòng, giúp ta nhận ra rằng dù cuộc đời có ồn ào đến đâu, vẫn có một nơi để quay về, nơi ấy nằm ngay trong hơi thở và trong tâm thanh tịnh của chính mình.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Hỏi: Con thường tụng kinh ở nhà, nhưng con không hiểu rõ phải tụng niệm như thế nào mới đúng cách thức? Và thời khóa tụng niệm cũng như phải tụng kinh nào mới thực sự phù hợp? Kính xin thầy hoan hỷ giải đáp cho con rõ.

Giải toả oan ức

Phật giáo thường thức

14:07 03/12/2025

Tất cả chúng ta sống trên cuộc đời này, ai cũng có nỗi lo, nỗi khổ, nhất là cảm giác bị oan ức là nỗi khổ lớn. Oan ức là những điều mình không làm mà bị người khác đổ lỗi, nên mình cảm thấy ức lòng, đau khổ. Muốn giải tỏa nỗi oan ức này, chúng ta làm cách nào.