450
Nguyên nhân gì mỗi người có tính khác nhau?
Phàm sinh ra làm người giống nhau, mà mỗi người mỗi tính khác nhau, thậm chí anh em, chị em, sinh đôi cùng cha mẹ, nhưng tính cũng hoàn toàn khác nhau.
Hỏi: Do nguyên nhân nào mà mỗi người có tính khác nhau như vậy?
Đáp: Theo Phật giáo, mỗi chúng sinh đều do nghiệp riêng của họ (sabbe sattā kammassakā), thì mỗi người cũng có nghiệp riêng của mỗi người, cũng có quả nghiệp riêng mỗi người, cho nên mỗi người có mỗi tính khác nhau.
Hỏi: Do nguyên nhân nào mà mỗi người có tính khác nhau vậy?
Đáp: Người nào khi tạo phước thiện bố thí, phước thiện giữ giới, phước thiện thực hành pháp hành thiền định, v.v…rồi phát sinh tâm tham ái mong ước được giàu sang phú quý, danh thơm tiếng tốt, chức trọng quyền cao, quả báu cõi người, quả báu cõi trời, …
- Phát sinh tâm ngã mạn tự cho mình cao thượng hơn người, hoặc bằng người, hoặc thấp hơn người,…
- Phát sinh tâm tà kiến chấp ngã,…
Khi người ấy đã tạo phước thiện ấy, rồi tâm tham ái, tâm ngã mạn, tâm tà kiến nương nhờ nơi phước thiện ấy phát sinh.
Đó là nguyên nhân mà người ấy trở thành người có tính tham (rāgacarita).
- Người nào khi tạo phước thiện bố thí, phước thiện giữ giới, phước thiện thực hành pháp hành thiền định, rồi phát sinh tâm sân, hối tiếc, ganh tị, keo kiệt, bỏn xỉn, bực bội một điều nào đó, nên làm cho phước thiện ấy bị ô nhiễm bởi phiền não tâm sân, hối tiếc, ganh tị, keo kiệt, bực bội,...
Đó là nguyên nhân mà người ấy trở thành người có tính sân (dosacarita).
- Người nào khi tạo phước thiện bố thí, phước thiện giữ giới mà không hiểu biết về phước thiện của mình đã tạo, chỉ làm theo phong tục, theo người khác, hoặc phát sinh tâm hoài nghi trong sự bố thí, sự giữ giới, hoặc phát sinh phóng tâm chuyện khác, không quan tâm hoan hỷ đến phước-thiện của mình đã tạo.
Đó là nguyên nhân mà người ấy trở thành người có tính si (mohacarita).
- Người nào khi tạo phước thiện bố thí, phước thiện giữ giới, phước thiện thực hành pháp hành thiền định, pháp hành thiền tuệ, rồi phát sinh đức tin trong sạch nơi Tam bảo: Đức-Phật-bảo, Đức-Pháp-bảo, Đức-Tăng-bảo, tin nghiệp và quả của nghiệp.
Đó là nguyên nhân mà người ấy trở thành người có tính tín (saddhācarita).
- Người nào khi tạo phước thiện bố thí, phước thiện giữ giới, phước thiện thực hành pháp hành thiền định, pháp hành thiền tuệ, rồi phát sinh trí tuệ biết rõ nghiệp là của riêng mình (kammassakatāñāṇa), trí-tuệ thiền-tuệ(vipassanāñāṇa) thấy rõ, biết rõ sự sinh, sự diệt của danh pháp, sắc pháp, thấy rõ, biết rõ trạng thái vô thường, trạng thái khổ, trạng thái vô ngã của danh pháp, sắc pháp, …
Đó là nguyên nhân mà người ấy trở thành người có tính giác (buddhicarita).
- Người nào khi tạo phước thiện bố thí, phước thiện giữ giới, phước thiện thực hành pháp hành thiền định, rồi phát sinh tâm tham nghĩ trong ngũ dục (kāma- vitakka) hoặc nghĩ đến làm khổ chúng sinh khác (byāpādavitakka) hoặc nghĩ đến làm hại chúng sinh khác (vihiṃsāvitakka).
Đó là nguyên nhân mà người ấy trở thành người có tính suy diễn (vitakkacarita).
Tóm lại, mọi người có tính (carita) khác nhau: Tính tốt, tính xấu đều do từ đại thiện nghiệp đã tạo trong kiếp quá khứ của họ, có liên quan đến đại thiện tâm hoặc ác tâm của họ suy nghĩ làm ảnh hưởng trực tiếp đến đại thiện nghiệp ấy cho quả tái sinh làm người trong kiếp hiện tại.
Đó là nguyên nhân khiến cho mọi người có các tính khác nhau.
Như vậy, nếu mỗi người muốn cho mình có tính giác buddhicarita trong kiếp vị lai, thì ngay trong kiếp hiện tại khi tạo phước thiện bố thí, phước thiện giữ giới, phước thiện thực hành pháp hành thiền định, pháp hành thiền tuệ, nên có trí tuệ thấy rõ, biết rõ nghiệp là của riêng mình, trí tuệ thiền tuệ thấy rõ, biết rõ sự sinh, sự diệt của danh pháp, sắc pháp; thấy rõ, biết rõ trạng thái vô thường, trạng thái khổ, trạng thái vô ngã, …
Đó là nguyên nhân mà người ấy trở thành người có tính giác (buddhicarita) trong kiếp vị-lai.
Kiếp hiện tại được sinh làm người, gặp được Phật giáo đang còn tồn tại trên thế gian, đó thật là điều diễm phúc vô cùng hy hữu.
Vậy, chúng ta không nên bỏ lỡ cơ hội tốt, nên cố gắng tinh tấn tạo mọi thiện pháp nhất là pháp hành thiền tuệ, cố gắng tinh tấn tạo các pháp hạnh ba-la-mật cho sớm được đầy đủ, để mong giải thoát khổ tử sinh luân hồi trong ba giới bốn loài.
Trích sách Pháp Hạnh Thiền Định - Soạn giả: Tỳ-khưu Hộ-Pháp (Dhammarakkhita Bhikkhu) - Bậc Đại Thiện Trí Cao Thượng (Aggamahāpaṇḍita).
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Đi về phía giáo pháp của Như Lai
Phật giáo thường thức
18:40 27/11/2025
Hãy đi cho kịp trước khi mặt trời lặn. Lời nhắc ấy trong giáo pháp tối hậu vang lên như tiếng chuông cảnh tỉnh.
Buông dính mắc vào “có” và “không”
Phật giáo thường thức
15:22 27/11/2025
Trong đời sống hằng ngày, đa phần chúng ta đều giống nhau: khi có thì bám vào cái có, khi không thì lại bám vào cái không.
Tại sao tôi chủ trương khôi phục Thiền tông đời Trần?
Phật giáo thường thức
12:38 27/11/2025
Khi thành lập Thiền viện, tôi nhìn lại kỹ trong dòng lịch sử Phật giáo Việt Nam, những mốc nào những điểm nào thích hợp với hoàn cảnh, với đất nước hiện tại để chọn làm cái mốc son; chúng ta tu, truyền bá, đem ra phổ biến cho mọi người thấy biết mà ứng dụng.
Xem thêm
