Quán tự tại

Thuở nhỏ, trong tâm hồn tôi, Bồ tát Quán Thế Âm như là một nhân vật của thế giới cổ tích. Thay vì bà tiên có chiếc đũa thần “làm mưa làm gió”, đức Quán Thế Âm lại “lợi hại” với giọt nước cành dương.

Những khi quỳ trước tôn tượng của Ngài, hình như lúc nào tôi cũng say sưa nhìn thật lâu: cái nếp áo, cái khăn đội đầu, những sợi tóc mai, những ngón tay thon, rồi bình cam lồ, nhánh dương liễu… tất cả sao mà đẹp, mà thiêng liêng quá! Những lúc như thế, ánh mắt Ngài nhìn có vẻ xót thương, nụ cười kín đáo của Ngài trở nên bí ẩn… Ai lại đến với Bồ tát bằng sự vướng bận đó!

Biết vậy nhưng mỗi lần đứng trước tôn tượng của Ngài, tôi đều muốn chiêm ngưỡng cái vẻ đẹp như là một hợp thể ngũ uẩn vẹn toàn đó. Cả cái màu áo trắng tinh khiết hay màu xanh dương khôi nguyên Ngài khoác trên mình cũng cho tôi cái cảm giác vẹn toàn. Vậy nên, tôi vẫn luôn giữ thói quen chiêm ngưỡng đó. Nhưng bao giờ tôi cũng để cái nhìn của mình đứng lại lâu hơn nơi bình can lồ và nhành dương trên tay Ngài. Vì với tôi, đó là một biểu tượng của lòng từ bi. Ngài lắng nghe tiếng hoảng sợ, tiếng kêu thương của chúng sanh mà đến, không phải một mình tôi sợ hãi, mình tôi âu lo mà có hàng muôn chúng sanh sợ hãi, âu lo… Xem ra, từ bi và tình thương từ trong bản chất đã khác nhau thật nhiều. Tôi tự nhủ: nếu từ bi là tình thương, chắc Bồ tát đã mỏi mệt với trùng trùng tiếng kêu thương đó. Nhưng không, có thể tôi đã đúng khi suy luận: Từ bi là quán tự tại. Cái hạnh lắng nghe của Ngài là từ bi, mà cũng là quán tự tại. Ngài là mẹ hiền Quán Thế Âm vì Ngài tự tại lắng nghe tiếng gọi trần gian bằng tất cả lòng thương tưởng của Ngài.

Năm tháng cứ qua đi. Tôi vẫn mang theo hơi thở câu thần chú thuở nào. Trong tôi, Bồ tát Quán Thế Âm với hạnh lắng nghe tự tại, đem mắt thương nhìn cuộc đời là hình ảnh của một đấng giác ngộ cứu khổ chúng sanh bằng cái nghe, cái nhìn từ tấm lòng, và là bậc đạt đến giải thoát bằng sự quán tự tại trong cái thấy, cái nghe.

Cứ như rằng Ngài bao giờ cũng ở bên cạnh tôi, cứ như rằng Ngài chỉ có một việc là lo âu cho một mình tôi… và tôi đã thật sự yên tâm nhờ suy nghĩ đó. Sợ ma ư? Không thành vấn đề. Chẳng phải đã có Bồ tát kịp đến khi câu thần chú “Án ma ni bát di hồng” từ tâm trí tôi phát ra tín hiệu cầu cứu sao?

Ngài chưa từng để tôi đơn độc một mình trong hãi sợ, chưa từng để tôi chờ lâu, chưa từng quên tôi cần Ngài… Mấy mươi lần vào phòng thi là mấy mươi lần tôi khẩn thiết cầu thỉnh Ngài ở bên cạnh tôi. Thật là lạ. Đến bây giờ tôi vẫn không diễn tả hết được cái cảm giác bình yên lúc đó. Có thể Ngài đã mỉm cười độ lượng với tôi: Con đừng sợ, con đừng lo, tim con mà dồn dập thế kia, đầu óc con mà căng thẳng thế kia, sẽ không sao mà, đã có ta bên con mà, ra sẽ cho con sự “không sợ hãi”, con thở thật sâu đi, ta sẽ đến với con bằng hơi thở của con. Những khi đang đi trên đường hay trong đêm khuya bất chợt trời đổ mưa rồi ầm ầm tiếng sét, tiếng sấm, tôi thường chỉ biết cầu viện tới sự chở che của Ngài bằng thần chú Bạch Y. Những lời tôi lẩm nhẩm trong miệng mình mỗi lúc một gấp gáp hơn, như Ngài đang để yên cánh tay cho tôi núi thật chặt mà đi. Ngài đã đi cùng tôi như thế, trong đêm tối, trong gió mưa, trong hy vọng phập phồng, trong đau đáu ước mong… Và những sợ hãi, lo âu của tôi thường được mau chóng qua đi như thế…