450
Thanh âm muôn thuở
Hồi nhỏ mình hay nằm võng nghe má hát, mà má mình thì đâu phải ca sĩ gì… má vừa gãi lưng cho mình vừa lặp đi lặp lại một câu: “Gió đưa gió đẩy, về rẫy ăn còng…” Tới giờ mình cũng không biết ăn còng là ăn cái gì!
Mà mình thực ra đã được nuôi lớn bằng âm nhạc, những thanh âm từ thời còn nhỏ xíu… Má hay để cái thau nhôm rửa rau sát mé bếp, nước rửa rau đổ ra đất nghe rẹt rẹt rồi má đứng lên đi, mình liền nhào vô úp cái thau lại lấy muỗng gõ một cái bốp. Mình khoái chí lấy đũa tre đập vô thành thau bong bong cọc cọc loạn xạ, có bữa đổi qua cái nắp nồi gang sứt quai, hay cái khạp sành hứng nước mưa ngoài hiên, nghe cái cộp, cái ồm, cái u u như tiếng ai nói chuyện dưới giếng.
Mình quen cái tiếng vành nia lật xuống nền đất ẩm, cái tiếng con gà mổ lúa lép, tiếng ba lấy xà beng xắn xuống nền đất nẻ ban chiều, cái tiếng má thở nhè nhẹ sau lưng khi ru mình bằng tay không không có võng, chỉ có lưng áo má ướt mồ hôi. Những âm thanh đó không có bài bản, không cung bậc, không thang âm… nhưng nó có bụi, có khói bếp, có nhịp tim người đang sống thiệt thà giữa cái nghèo rặc ròi mà đầy đặn.
Âm nhạc dân tộc mình không chết đâu, nó chỉ đương ngủ. Nó nằm trong bụng đất, trong vành nia, trong tiếng gió qua mái tranh, trong chiếc lược sừng gãy một răng, trong cái tán dù xưa đám cưới ba má che nắng dưới mấy hàng dừa, ánh sáng lùa qua hai ba cái lỗ thủng làm rớt xuống mặt má những đốm sáng run rẩy tiên báo nắng mưa của một đời người.… chỉ là đời sống thúc ép mình đi nhanh quá, tiếng dép chưa chạm đất đã lẹ làng mấy chục bước chân.
Có người than là tụi trẻ bây giờ đâu có ai biết âm nhạc ngày xưa, cổ truyền, văn hoá dân tộc là gì, mình thì không nghĩ vậy. Tại hình như vấn đề không phải là tụi nhỏ không biết mà là nhiều bận chính những người đã lớn quên kể lại bằng ngôn ngữ của sấp nhỏ, bởi mỗi thời có cách kể chuyện riêng thành ra không ai gặp được nhau ở cái khoảng giữa kéo tới vô chừng đó.
Tổ tiên mình kể bằng câu hò dưới ruộng, tụi nhỏ bây giờ sẽ kể lại bằng sân khấu, bằng âm thanh, bằng ánh sáng,... chúng ta không phải “làm mới” dân ca mà tìm một cách thành thật để sống trong nó.
Âm nhạc là cách người ta đem nỗi đau ra thở chớ không phải luôn cần bật khóc, nó là chỗ mình gặp nhau mà không cần nhắc tên và là tiếng nói của quê hương trong những khi lòng người câm lặng. Văn hóa làm con người ta hiền đi, không phải chỉ vì nó dạy điều hay mà vì nó còn cho mình thấy là mình nhỏ xíu - chỉ là hạt bụi giữa dòng mấy ngàn năm. Văn hóa nếu mình không sống vì nó thì nó cũng sống dở ch.ết dở trong mình, còn nếu mình thương nó thật lòng thì sống vì nó cũng là sống cho chính mình vậy.
“Tàng âm khói vọng hồn quê cố xứ
ngữ khí ngân soi bóng nước ngàn thu”.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Điều gì xảy ra khi bạn thực sự tỉnh thức?
Phật pháp và cuộc sống
18:33 26/11/2025
Khi bạn thật sự tỉnh thức, thế giới quanh bạn không thay đổi - nhưng cách bạn nhìn thế giới đã khác.
Hương thiền thoảng bay
Phật pháp và cuộc sống
16:15 26/11/2025
Nhặt chiều sưởi ấm buồn vui/ Thu tàn sen nở cho người hữu duyên/ Đêm trăng bát ngát hương thiền/ Thơm trong cây cỏ khởi nguyên cội nguồn.
Điều thiên tai muốn nói
Phật pháp và cuộc sống
16:08 26/11/2025
Thiên tai qua đi để lại nhiều mất mát đau thương cho đồng bào ở mọi miền đất nước. Số lượng người chết trong những trận lũ lụt vừa qua tại miền Trung cứ tăng theo từng ngày; thống kê thiệt hại về tài sản cũng không thể nào kể xiết. Không chỉ mất hết tài sản tích góp bao năm, mà ngay cả người thân ruột thịt, cũng kẻ còn người mất theo dòng lũ quét.
Vận dụng 12 đại nguyện của Đức Phật Dược Sư vào đời sống thường ngày
Phật pháp và cuộc sống
15:05 26/11/2025
Với tấm lòng từ bi vô lượng, Đức Phật Dược Sư đã phát 12 đại nguyện để cứu chữa khổ đau, mang lại ánh sáng thanh tịnh và hạnh phúc cho chúng sinh. Nương vào 12 đại nguyện ấy của Ngài không chỉ là pháp môn tu tập, mà còn là kim chỉ nam cho lối sống khỏe mạnh, lành mạnh về cả thân và tâm.
Xem thêm
