450
Tuổi thọ của tâm
Sự đa dạng nơi muôn loài chúng sinh, rốt lại, cũng là do sự đa dạng của tâm mà ra.
Tuổi thọ của tâm
Trong một cái chớp mắt, tâm sinh diệt đến hàng triệu triệu lần.
Ngài Nāgasena đã giảng cho vua Milinda bằng ví dụ: “Này Đại vương, giả như lấy một trăm năm mươi cỗ xe lúa, đổ tất cả hạt lúa xuống, rồi trong một cái búng tay, mỗi hạt lúa được đặt lên mỗi tâm sinh khởi, thì toàn bộ số lúa kia cũng hết sạch. Ấy là để cho thấy sự nhiều vô kể của số tâm sinh diệt trong một chớp mắt.”
Điều này không phải để chỉ con số chính xác, mà chỉ để biểu thị sự “đa vô số” của các tâm sinh diệt. Con số thực sự không thể xác định được.
Việc trong một chớp mắt mà một người có thể khởi sinh vô số tâm như vậy, thoạt nghe thì khó tin, nhưng khi học sâu về tính chất của tâm (citta-sabhāva), ta mới có thể thấu hiểu và chấp nhận.
Nguyện cho tất cả chúng ta đều tinh tấn tiến đến chỗ ấy!
Thế nào là tâm sinh diệt và thế nào thì tâm không còn sinh diệt?
Sự đa dạng của tâm
Thế gian thật muôn hình vạn trạng. Vạn loài chúng sinh, vạn vật cây cối, sông núi đều sai khác nhau. Tâm cũng vậy: tùy theo đối tượng mà trở nên khác nhau.
Tâm hướng đến cây dừa thì khác với tâm hướng đến cây cau.
Tâm hướng đến cây mít lại khác nữa.
Tâm hướng đến một hòn đá cũng khác.
Như vậy, mỗi khi đổi cảnh là tâm lại đổi khác. Vì thế, số tâm cũng nhiều vô kể như số vật thể và số chúng sinh trên đời.
Thế nên, tâm đa dạng chẳng kém gì thế giới, thậm chí còn vi diệu gấp bội. So sánh sự đa dạng của tâm với sự đa dạng của thế gian, chẳng khác nào đem biển cả so với nước trong một cái giếng.
Thật sự mà nói, sự đa dạng của tâm vượt xa sự đa dạng của thế giới, gấp hàng trăm ngàn lần, vô số lần.
Ngay cả đối với cùng một sự vật, tâm của mười người cũng có mười cách khác nhau.
Một trăm người thì có một trăm cách khác nhau.
Một triệu người thì có một triệu cách khác nhau.
Thậm chí trong cùng một người, khi hướng tâm nhiều lần đến cùng một đối tượng, thì mỗi lần cũng khác nhau.
Vì thế, trên đời này không có gì đa dạng, vi diệu bằng tâm.
Sự đa dạng nơi muôn loài chúng sinh, rốt lại, cũng là do sự đa dạng của tâm mà ra.
Trích “Những điểm căn bản của Abhidhamma”.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Tạo nghiệp trong vô minh, quả báo đến khổ vô cùng
Phật giáo thường thức
09:20 20/11/2025
Có một người giàu có đã cao tuổi, để lại tất cả tài sản cho đứa con duy nhất và dự định sống với nó cho đến khi chết. Nhưng sau một thời gian chung sống, người con dâu chán không muốn thấy bố chồng ở mãi trong nhà nên bảo chồng phải đưa bố đi nơi khác ở. Người con không muốn mất cảm tình với vợ, nên đã quyết định đưa cha vào viện dưỡng lão, nơi rẻ tiền nhất.
Mỗi chúng sanh trong đời đều luôn có sẵn bên mình hai thứ phước và tội
Phật giáo thường thức
09:11 20/11/2025
Khi cái nào đến thời phát tác thì người ta sẽ theo đó mà buồn vui sướng khổ.
Làm sao để sống gần hơn với sự thật đang là?
Phật giáo thường thức
20:00 19/11/2025
Trong đời sống thường ngày, chúng ta quen nhìn mọi thứ qua tên gọi, hình tướng và khái niệm.
Xem thêm
