Thứ tư, 24/04/2019 11:03 (GMT +7)

| Hà Nội 34°C /57%

Tịnh Độ tông
DỮ LIỆU
Thứ ba, 27/02/2024, 10:00 AM

“Ái sinh thì phát sinh những sầu bi, phiền muộn”

Ngoài vị ngọt, dục còn hàm chứa sự nguy hiểm, trong kinh thường ví giống như liếm mật trên lưỡi dao, ẩn tàng bên dưới lớp mật ngọt ngào đó là tai họa đứt lưỡi. Về phương diện nguy hiểm của dục thì dường như ai cũng từng nếm trải trong đời.

"Một thời Phật du hóa tại nước Xá-vệ, trong rừng Thắng, vườn Cấp Cô Độc. Bấy giờ có một người Phạm chí, chỉ có một đứa con, trong lòng hết sức ái niệm, tâm ý khắng khít, chiều chuộng, nhìn hoài không chán. Bỗng nhiên đứa con mạng chung. Sau khi đứa con mạng chung, người Phạm chí ấy ưu sầu, không thể ăn uống được, không mặc áo xiêm, cũng không bôi hương; chỉ biết đi ra bãi tha ma mà khóc nhớ tưởng chỗ con nằm.

Rồi Phạm chí lang thang khắp nơi, đi đến chỗ Phật, chào hỏi xong, ngồi xuống một bên. Thế Tôn hỏi:

- Ông nay vì sao, các căn không trụ nơi tâm mình?

Phạm chí đáp rằng:

- Tôi làm sao các căn có thể an trụ nơi tâm mình được? Tôi chỉ có một đứa con độc nhất, trong lòng hết sức ái niệm, tâm ý khắng khít, chiều chuộng, nhìn hoài không chán. Bỗng nhiên nó mạng chung. Sau khi nó mạng chung, tôi ưu sầu không thể ăn uống được, không mặc áo xiêm, cũng không bôi hương; chỉ biết đi ra bãi tha ma mà khóc nhớ tưởng chỗ con nằm.

 Thế Tôn nói:

- Thật vậy, Phạm chí! Thật vậy, Phạm chí! Nếu khi ái sinh thì phát sinh những sầu bi, khóc than, ưu khổ, phiền muộn, ảo não.

Phạm chí nói:

- Cù-đàm, sao lại nói khi ái sinh thì cũng phát sinh những sầu bi, khóc than, ưu khổ, phiền muộn, ảo não? Cù-đàm nên biết, khi ái sinh thì hỷ cũng sinh, tâm hoan lạc.

Thế Tôn đến ba lần nói như vậy. Phạm chí cũng ba lần hỏi rằng:

 - Cù-đàm, sao lại nói khi ái sinh thì cũng phát sinh những sầu bi, khóc than, ưu khổ, phiền muộn, ảo não? Cù-đàm nên biết, khi ái sinh thì hỷ cũng sinh, tâm hoan lạc.

Lúc bấy giờ Phạm chí nghe những lời Phật nói, không cho là phải, bác bỏ, rồi rời chỗ ngồi đứng dậy, lắc đầu bỏ đi".

(Kinh Trung A-hàm, phẩm Lệ, kinh Ái sinh, số 216 [trích, lược])

Ái dục là thử thách lớn nhất của loài người

00

Lời bàn: 

Ái là tâm yêu thích. Người đời thì yêu thích nhiều thứ nên biển ái mênh mông. Khi đã yêu thích cái gì rồi thì tâm ngày đêm tưởng nhớ, tìm mọi cách để sở hữu. Nếu đủ phước duyên sở hữu được thứ mình thích thì hạnh phúc dâng tràn, cuộc sống đẹp đẽ biết bao! Có thể đây là những trải nghiệm thú vị về cuộc sống của vị Phạm chí “khi ái sinh thì hỷ cũng sinh, tâm hoan lạc” và không chấp nhận quan điểm “khi ái sinh thì buồn khổ sinh” của Thế Tôn.

Dĩ nhiên, khi yêu thích cái gì và sở hữu được nó thì hạnh phúc, hoan hỷ. Đây chính là vị ngọt của dục. Đức Phật không phủ nhận điều này. Có điều, Ngài muốn chúng ta nhìn vấn đề toàn diện và đa chiều hơn.

Ngoài vị ngọt, dục còn hàm chứa sự nguy hiểm, trong kinh thường ví giống như liếm mật trên lưỡi dao, ẩn tàng bên dưới lớp mật ngọt ngào đó là tai họa đứt lưỡi. Về phương diện nguy hiểm của dục thì dường như ai cũng từng nếm trải trong đời. Vì cuộc mưu sinh, vì thỏa mãn đam mê nên người đời nhận về không ít đắng cay, nặng hơn là thân bại danh liệt, thậm chí phải đánh đổi bằng cả sinh mạng.

Quán sát sâu sắc về vị ngọt của dục, chúng ta sẽ phát hiện ra nhiều điều thú vị. Chúng tuy có đấy nhưng thật mong manh. Sau những phút giây hạnh phúc đầu tiên thì cảm xúc trở nên bình thường. Liền đó, chúng ta sẽ hướng đến những mục tiêu khác và tiếp tục rượt đuổi để nắm bắt. Ít người biết dừng lại để thưởng thức vị ngọt hiếm hoi này. Mặt khác, vị ngọt của dục rất khó tìm nhưng lại vô cùng dễ mất nên khiến bao người tiếc nuối, ngẩn ngơ, đau khổ.

Kinh qua những trải nghiệm khổ đau, người có trí thấy được sự thật rằng “ái sinh thì buồn khổ sinh”. Kể cả hỷ lạc do ái sinh cũng không ngoài khổ (theo nghĩa bất toàn, biến hoại của Dukkha). Sống tùy duyên thuận pháp, xả ly tham ái, buông bỏ chấp thủ sẽ làm giảm thiểu và chấm dứt khổ đau.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Ý kiến của bạn

Cầu nguyện mà không cầu xin

Lời Phật dạy 10:15 02/11/2024

Người con Phật không chỉ cầu nguyện bình an gia đạo, phát tài, đắc lộc mà phải mong cầu và hướng đến thành tựu phẩm hạnh và giải thoát như các bậc Thánh.

Phước đức từ đâu ra?

Lời Phật dạy 16:00 01/11/2024

Vô phước thì vô phần là quan niệm phổ biến trong dân gian. Những ai từng trải nghiệm trong đời hẵn thấy rõ tầm quan trọng của phước báo, bởi lẽ dù cho tài trí đến mấy mà thiếu phước thì chưa chắc đã thành công.

Niệm chết

Lời Phật dạy 10:34 31/10/2024

Chết là một sự thật. Mọi giới đều bình đẳng trước nó. Dù muốn hay không, mọi người đều phải hội ngộ với nó một cách bị động.

Ham ngủ ban ngày

Lời Phật dạy 09:20 31/10/2024

Đối với người tu hành, mê đắm ngủ nghỉ là một trong những yếu tố ngăn che, chướng ngại thiền định. Ngủ nhiều sẽ sinh biếng nhác, giải đãi, mê muội và mất thời gian cho công phu tu tập. Vì thế, muốn phát triển thiền định thì ngủ nghỉ cần phải được tiết chế, giảm thiểu trong đời sống hàng ngày.

Xem thêm