Chính mạng là xây dựng con người đạo đức

Chính mạng là chi thứ 5 trong giáo lý Bát Chính Đạo, hay còn gọi là cuộc sống chân chính. Nếu nói chính nghiệp là việc làm không ảnh hưởng và tổn hại đến người vật, nên nghề nghiệp chân chính và cuộc sống phải phù hợp với lý duyên sinh. Sự khác biệt trong hai chi này là giữa việc làm và cuộc sống, nhưng nó sẽ hỗ trợ cho nhau, tạo nên nghề nghiệp và cuộc sống chân chính.

Chính mạng là nỗ lực chân chính, một nghề nghiệp lương thiện, đó là mạng sống chân chính. Nhưng thế nào là một nghề nghiệp được coi là lương thiện? Điều này cũng chỉ có thể trả lời bằng sự nhận xét về xã hội trên nguyên lý duyên sinh. 

Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)

Những phương tiện sinh sống không gây tai họa, khổ đau cho kẻ khác trong hiện tại cũng như trong tương lai, những phương tiện sinh sống không lừa đảo, không gieo rắc lầm lạc, không bóc lột kẻ khác, không vi phạm quyền tự do và bình đẳng của kẻ khác, không phá hoại môi trường sinh hoạt của con người, đó là chính mạng.

Chính mạng là mạng sống chân chính, có nghĩa là con người sinh sống một cách chính đáng, có đời sống lương thiện, ngay thẳng, trong sạch, có tính đóng góp, phục vụ lợi ích cho tất cả mọi người. Người biết giữ gìn chính mạng là người biết sống một đời có ý nghĩa, không bao giờ biết làm tổn hại cho ai. Sống bằng sự lao động chân tay hoặc trí óc thánh thiện, biết tôn trọng lẽ phải, biết tôn trọng quyền bình đẳng của con người và luôn sống đóng góp, sẻ chia, giúp đỡ nhân loại bằng tình người trong cuộc sống.

Ngược lại với chính mạng là tà mạng. Tà mạng là sinh sống không chính đáng, bất lương, hay trộm cướp, gian tham, lừa gạt của người, ăn không ngồi rồi, lười biếng, giết hại một cách tàn nhẫn, dã man, để mưu cầu lợi ích cho riêng mình. Cúng sao, giải hạn, cầu thần, ém quỷ, gian dối, hại người, làm đồ độc hại cho người ăn, khiến họ mang thân bệnh hoạn, chết chóc, đau thương. Ai làm ít mà muốn hưởng thụ nhiều, hoặc quan niệm “một đêm trộm cướp bằng ba năm làm”, hoặc người quyền cao chức trọng tham lam của công, đều là tà mạng.

Tóm lại, người phật tử chân chính hãy khôn ngoan sáng suốt, biết chọn lựa nghề nghiệp, không làm tổn hại đến muôn loài vật và sống bằng chính mạng của mình.

Thích Đạt Ma Phổ Giác