Điều kiện để được công nhận là tu sĩ Phật giáo

Cần hiểu rằng tự do tôn giáo, tín ngưỡng là quyền Hiến định tại Hiến pháp Việt Nam năm 2013, được cụ thể hoá trong Luật tín ngưỡng - tôn giáo 2016 và các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Mặt khác, Giáo hội PGVN và gần 40 tôn giáo khác tại Việt Nam là tổ chức tôn giáo được Nhà nước Việt Nam công nhận, các hoạt động của tổ chức tôn giáo được điều chỉnh theo pháp luật. Tu sĩ Phật giáo Việt Nam - là thành viên thuộc tổ chức Giáo hội PGVN - phải có các điều kiện được quy định cụ thể trong Quy chế Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Giáo hội nói rõ thêm về ông Thích Minh Tuệ

Bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích dưới góc độ khoa học pháp lý khái niệm còn gây nhiều tranh luận trong công chúng: Thế nào là tu sĩ Phật giáo?

Điều kiện được công nhận là tu sĩ Phật giáo như thế nào?

Hiện nay, theo tra cứu của chúng tôi, hệ thống pháp luật của Việt Nam không có quy phạm nào quy định tu sĩ là gì.

Nội hàm chữ "tu sĩ", theo Từ điển Tiếng Việt có nghĩa là thầy tu, người tu-hành, là người đàn ông tu hành. Nhiều người hiểu động từ “tu” là hành động tu hành, tu tập; từ “sĩ” là danh từ được hiểu là một người có học hành, được huấn luyện (sĩ tử, kẻ sĩ,..). Có thể hiểu “tu sĩ” là từ dùng để chỉ người có kiến thức về tôn giáo (nào đó) và xuất gia (lìa bỏ gia đình) đi tu hành, tu tập.

Theo khoản 7 Điều 2 Luật Tín ngưỡng - tôn giáo 2016 thì thuật ngữ “nhà tu hành” là tín đồ xuất gia, thường xuyên thực hiện nếp sống riêng theo giáo lý, giáo luật và quy định của tổ chức tôn giáo.

Như vậy, có thể hiểu tu sĩ chính là nhà tu hành theo quy định của pháp luật.

Theo Quy chế Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam nhiệm kỳ (2022-2027) quy định về điều kiện, tiêu chuẩn được xuất gia tại Điều 34 như sau:

Nam, nữ Phật tử có nguyện vọng phát tâm xuất gia, tu học tại các Tự viện phải theo đúng Luật Phật và đủ các điều kiện sau đây:

1- Được sự chấp thuận của cha, mẹ hoặc người giám hộ. 

2- Không vi phạm pháp luật. 

3- Phải đầy đủ các căn, thể chất lành mạnh, không bị bệnh truyền nhiễm, bệnh tâm thần và có phiếu khám sức khỏe tốt. 

4- Giấy xác nhận tình trạng độc thân (nếu không có kết hôn). 

5- Được vị Trụ trì, Trưởng ban Quản trị Tự viện bảo lãnh, Ban Trị sự nơi xuất gia chấp thuận. 

6- Ban Trị sự huyện xác nhận và báo trình Ban Tăng sự tỉnh tri tường. 

7- Việc nhận người vào tu tại Tự viện phải thực hiện theo quy định của Luật Phật, Hiến chương Giáo hội, pháp luật Nhà nước. 

8- Nam, nữ Phật tử dưới tuổi vị thành niên, do cha mẹ hoặc người giám hộ làm đơn ký thác cho vị Trụ trì cơ sở Tự viện. 

9- Nam nữ Phật tử đã có gia thất, muốn xuất gia phải có sự đồng ý của vợ hoặc chồng và theo các quy định của Quy chế này. 

10- Sau khi các thủ tục xuất gia hoàn tất, Ban Tăng sự tỉnh cấp giấy chứng nhận xuất gia.

Như vậy điều kiện để được công nhận là tu sĩ Phật giáo chính là điều kiện xuất gia theo Quy chế Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Sau khi xuất gia theo đúng quy trình theo quy định của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, người xuất gia sẽ được coi là nhà tu hành (tức tu sĩ) Phật giáo.

Trường hợp ông Thích Minh Tuệ được Ban Thường trực Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam lên tiếng là không phải tu sĩ, tức là ông Thích Minh Tuệ chưa thực hiện việc xuất gia theo Quy chế Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Người nào muốn xuất gia ngoài việc phải đáp ứng đủ các điều kiện được xuất gia theo Quy chế Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam còn phải chuẩn bị hồ sơ xuất gia.

Vậy, hồ sơ xuất gia là gì?

Theo Khoản 11 Điều 34 Quy chế Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, hồ sơ xuất gia gồm có:

- Tự tay viết đơn phát nguyện, hoặc theo mẫu do Ban Trị sự tỉnh ban hành, ghi rõ lý do và nguyện vọng phát tâm xuất gia;

- Có văn bản ký thác gửi cho Trụ trì Tự viện của Cha - Mẹ, hoặc người Giám hộ. Áp dụng cho trường hợp người xuất gia dưới tuổi thành niên. 

- Sơ yếu lý lịch còn giá trị sử dụng không quá 6 tháng; 

- Phiếu khám sức khỏe; 

- Nếu đã kết hôn, muốn xuất gia phải có văn bản đồng ý của vợ, hoặc chồng, hoặc phán quyết của Tòa án. 

Do nhân duyên, trụ trì được phép xuất gia cho nam, nữ Phật tử. Tăng xuất gia cho nữ Phật tử, sau khi làm lễ xuất gia xong, phải gửi sang Tự viện Ni để được giáo dục, hướng dẫn tu học và thọ giới Sa di Ni, Thức xoa ma na, Tỳ kheo Ni theo Luật Phật (Điều 35 Quy chế Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam).

Ngoài ra, Quy chế Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng quy định Ni (nhà sư nữ) không được phép xuất gia cho nam Phật tử.

Học cử nhân Phật học nhưng không xuất gia có được công nhận là tu sĩ Phật giáo không?

Theo Văn phòng Học viện Phật giáo Việt Nam tại TP.HCM, Học viện này sẽ tuyển sinh cử nhân Phật học khóa XIX năm 2024, hồ sơ đăng ký thi tuyển được phát hành từ ngày 05/4/2024, thi tuyển vào 14/7/2024.

Theo đó, đối tượng dự thi tuyển sinh cử nhân Phật học bao gồm Tăng Ni sinh (Sa-di, Sa-di-ni trở lên), không quá 45 tuổi; Tốt nghiệp Trung học Phổ thông (tú tài) hoặc tương đương; phải có bằng Trung cấp Phật học.

Như vậy, đối tượng tuyển sinh cử nhân Phật học là Tăng, Ni sinh (Sa-di, Sa-di-ni trở lên) mà Tăng, Ni sinh chính là các nhà sư nam (tăng) và nữ (ni) đang tu hành Phật giáo. Như vậy, người được tham dự tuyển sinh cử nhân Phật học là những nhà sư nam và nữ đang tu tập Phật giáo, tức là đã xuất gia.

Vậy có thể hiểu, người học cử nhân Phật học là người đã xuất gia, hay nói cách khác những người học cử nhân Phật học chính là những tu sĩ Phật giáo.

Những câu hỏi đáp hài hước

Có bạn bình luận trên fanpage PGVN hỏi: Tôi là mẹ của 2 con thì tôi có phải là phụ nữ không? Tôi là người làm ruộng thì tôi có phải là người nông dân không?....

Chúng tôi xin thưa: Bạn là nữ, là mẹ của hai con, đích thị bạn là phụ nữ; nhưng chưa chắc bạn là Hội viên Hội Phụ nữ Việt Nam. Tương tự, bạn là nữ doanh nhân nhưng chưa hẳn là thành viên Hội Nữ doanh nhân Việt Nam. Bạn là người buôn bán bất động sản nhưng chưa chắc là thành viên của Hiệp hội Bất động sản Việt Nam. Bạn làm ruộng, bạn là nông dân nhưng nếu bạn muốn gia nhập Hội Nông dân Việt Nam thì bạn phải đạt một số điều kiện do Hội này quy định.

Muốn trở thành thành viên của một tổ chức nào đó, bạn cần tuân theo điều kiện của tổ chức ấy. Tu sĩ Phật giáo (Việt Nam) cũng vậy đó.

Còn ông Minh Tuệ, như HT Thích Gia Quang, Phó Chủ tịch HĐTS Giáo hội PGVN đã nói, vị ấy cứ yên tâm tu tập, Giáo hội PGVN có quyền ngăn cấm gì đâu. Hạnh đầu đà là pháp môn tu hành của Phật giáo, ai cũng có thể tin theo và làm theo hoặc không tin và không làm theo.

Nhưng nếu bạn muốn trở thành tu sĩ Phật giáo (Việt Nam), bạn xem lại các thông tin ở phía trên trang này! 

Tích xưa, chuyện nay

Xưa có chuyện người Bà la môn đeo đuổi mắng nhiếc Đức Phật. Vị Bà la môn này mắng nhiếc cả ngày mà Đức Phật không hề bận tâm. Giận quá, vị Bà la môn sấn sổ bước tới hỏi:

Này ông Thích Ca, tại sao ta mắng ông vậy mà ông không hề tức giận, ông không có tai sao?

Đức Thế Tôn điềm tĩnh hỏi lại: 

Ông tặng tôi món quà mà tôi không nhận thì quà đó thuộc về ai?

Vị Bà la môn đáp:

Tất nhiên nó thuộc về tôi.

Đức Thế Tôn tiếp lời:

Này Bà la môn, cũng vậy, ông mắng nhiếc tôi mà tôi không nhận, nó không phải của tôi thì lời mắng nhiếc đó là quà của chính ông.

Thân ái!

A DI ĐÀ PHẬT.