450
Đối trị tư tưởng bất thiện
5 phương pháp đối trị tư tưởng bất thiện trong Kinh MN 20 - Vitakka-santhāna Sutta, theo đúng lời dạy của Đức Phật và cách ứng dụng thực tiễn:
1. Đổi tư tưởng sang một đề mục lành mạnh (vitakka-paṭi-vipassanā)
Nghĩa là: Khi một tư tưởng xấu (tham, sân, hại, lo âu...) khởi lên, bạn nên chuyển tâm sang một tư tưởng tốt – như tâm từ, niệm Phật, quán vô thường, hoặc đơn giản là nghĩ đến điều tích cực.
Ví dụ: Khi nổi giận với ai đó, bạn có thể chuyển sang nghĩ về lòng từ, hoặc nhớ lại một hành động tốt đẹp của người ấy. Giống như lấy cây gỗ tốt thay cây gỗ xấu đang cháy trong lò.
2. Quán sát hậu quả của tư tưởng bất thiện (ādinava-anupassī)
Nghĩa là: Quán sát kỹ xem nếu giữ tư tưởng xấu đó thì sẽ gây ra hậu quả gì cho bản thân và người khác.
Ví dụ: Nếu bạn cứ tiếp tục nuôi dưỡng tâm sân, thì bạn sẽ bất an, mất ngủ, nói năng thô lỗ, có thể tạo nghiệp xấu. Khi thấy được cái hại ấy, tâm bạn sẽ tự buông bỏ.
Ý chính: Dùng trí tuệ để thấy rõ tác hại thực tế của tư tưởng bất thiện.
3. Bỏ qua, không chú ý đến nó (an-upassana)
Nghĩa là: Không đối đầu, không phân tích, đơn giản là bỏ qua, như không thèm nhìn, không thèm nghĩ đến nó nữa. Coi như nó không đáng để tâm tới.
Ví dụ: Giống như khi có người nói xấu bạn, nhưng bạn không thèm để tâm, không phản ứng - tư tưởng đó tự nhiên lắng xuống.
4. Chú ý đến sự dừng lại của nó (santati-anupassī)
Nghĩa là: Quan sát sát sao tiến trình sinh–diệt của tư tưởng ấy. Thấy rõ nó không tồn tại mãi, chỉ là pháp sinh diệt, đến rồi đi.
Ví dụ: Khi sân nổi lên, bạn không can thiệp mà chỉ quan sát: “Đây là cảm giác sân – nó đang mạnh - nó đang yếu - giờ nó biến mất”. Sự hiểu biết này khiến bạn không còn bị dính mắc.
Ứng dụng trong thiền: Rất phù hợp với vipassanā - quán sát thân–thọ–tâm–pháp một cách tỉnh giác.
5. Dùng ý chí để “đè nén” hoặc “chế ngự” (abhiniggaṇhāti)
Nghĩa là: Khi tư tưởng quá mạnh, không cách nào khác thì dùng nỗ lực tinh tấn mạnh mẽ để cắt đứt ngay lập tức.
Ví dụ: Như một người thấy lửa cháy trên áo mình – phản ứng lập tức là dập tắt lửa ngay, không phân tích hay trì hoãn. Đây là cách “cuối cùng” nếu các cách trên không hiệu quả.
Cảnh báo: Dễ rơi vào ức chế nếu dùng sai cách – nên chỉ dùng khi thật cần thiết và có chánh niệm hỗ trợ.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Tịnh giới - đôi mắt của người tu
Lời Phật dạy
20:39 26/11/2025
Giới không chỉ dành cho Tỳ-kheo, mà cho tất cả ai muốn sống đời tỉnh thức...
Khoác áo giáp Tứ Vô Lượng Tâm
Lời Phật dạy
10:55 26/11/2025
Trong đời sống tu học cũng như giữa những biến động của cuộc đời, có một thứ “áo giáp” mà Đức Phật trao truyền cho chúng ta - không phải bằng kim loại hay bằng sức mạnh bên ngoài, mà bằng nội tâm sâu thẳm: Từ - Bi - Hỷ - Xả, được gọi chung là Tứ Vô Lượng Tâm.
Đức Phật nói về cái đẹp của con người
Lời Phật dạy
08:07 26/11/2025
"Người đời họ cho cái đẹp của sắc thân là đẹp, còn Ta cho rằng cái thân chẳng làm điều xấu ác, cái miệng chẳng nói lời xấu ác, tâm ý chẳng nghĩ điều xấu ác mới là đẹp vậy”.
Ta chẳng cần đến chúng
Lời Phật dạy
15:40 24/11/2025
Ma chướng trong tu hành là điều thường nghe và cũng hay gặp. Ma thì có nhiều loại, ma vương là Ba-tuần, ma dân là các ma quỷ, ma tâm là những phiền não trong lòng (nội ma).
Xem thêm
