450
Ngày Giỗ Tổ - nhớ ơn bằng tấm lòng, không phải bằng sát sinh
Trong những ngày tháng Tám âm lịch, khi giới nghệ sĩ và những người làm văn hóa đều hướng về ngày Giỗ Tổ sân khấu, lời nhắc nhở của NSƯT Hữu Châu gửi lên trên trang cá nhân đầy chân thành: “Ngày Giỗ Tổ là ngày nhớ ơn bằng chính tấm lòng mình, chứ không phải là ngày sát sanh nghe các em, cháu ơi!”.
Người Việt ta vốn trọng chữ hiếu, chữ nghĩa, chữ tình. Ngày giỗ ông bà, cha mẹ, ngày giỗ Tổ nghề cũng đều là để con cháu, học trò, hậu duệ tưởng nhớ công ơn tiền nhân. Cái gốc vẫn là sự tri ân - một niềm biết ơn sâu xa được biểu đạt bằng sự thành kính. Nhưng lâu nay, đâu đó trong những buổi cúng giỗ, đặc biệt là giỗ Tổ nghề, ta lại thấy cảnh sát sinh, mổ heo mổ gà ê hề, như thể chỉ có bày biện mâm cao cỗ đầy mới thể hiện được lòng thành. Điều đó không chỉ xa rời ý nghĩa thật sự của ngày tưởng niệm, mà còn gây nên nỗi xót xa.
Lời của nghệ sĩ Hữu Châu đánh trúng một thực tế: trong nhiều ngành nghề, nhất là nghệ thuật, tâm hồn mới là chất liệu chính yếu. Người nghệ sĩ lấy sáng tạo, lấy tình cảm nuôi dưỡng con đường nghệ thuật, vậy thì đâu cần máu đỏ thịt rơi mới nói lên sự biết ơn? Thắp một nén nhang, bày một dĩa hoa quả, dâng một chén nước trong, hay chỉ đơn giản là ngồi lặng vài phút hồi tưởng công lao người đi trước - tất cả đều là cúng. Cúng bằng tâm, chứ không phải bằng vật chất sát sinh.
Sự thành kính vốn không đo bằng số lượng món ăn, không đong bằng chi phí, càng không cân bằng sự phô trương. Nó nằm ở lòng người. Có khi một lời nhắc nhau sống tử tế, một lời dặn con cháu nhớ giữ đạo làm người, cũng đã là nén hương lòng gửi về Tổ tiên. Chính vì vậy, nếu ngày giỗ Tổ mà biến thành ngày phung phí, sát sinh, thì chẳng những mất đi cái gốc hiếu nghĩa, mà còn gieo thêm nghiệp đau thương.
Trong truyền thống Phật giáo, một trong năm giới căn bản là không sát sinh. Sát sinh tức là gieo đau khổ, mà gieo đau khổ thì khó thể sinh phước lành. Thế nên, cúng giỗ bằng cách giết mổ chỉ làm tăng thêm nghiệp xấu, đi ngược lại mục tiêu cầu bình an, cầu phù hộ độ trì. Trái lại, khi cúng bằng hương hoa, quả ngọt, bằng việc làm thiện nguyện, giúp đỡ người khó khăn - thì đó chính là cúng dường thiết thực nhất. Người đi trước, nếu có linh hiển, chắc chắn cũng mong con cháu, hậu duệ biết thương sinh mạng, biết làm lành tránh dữ.
Từ lời của NSƯT Hữu Châu, ta thấy được một quan điểm nhân văn: nhớ ơn bằng tấm lòng. Tấm lòng là gốc, hình thức chỉ là ngọn. Một ngành nghề, một dân tộc, một cộng đồng chỉ thật sự mạnh mẽ khi biết trân quý cội nguồn, nhưng đồng thời cũng biết điều chỉnh những tập tục cho phù hợp với tinh thần nhân bản. Giữ được điều cốt lõi - lòng biết ơn - và gạt bỏ những gì không còn hợp lẽ, đó mới là cách tri ân đúng nghĩa.
Ngày Giỗ Tổ sân khấu, ngày tri ân Tổ nghiệp, hay bất cứ ngày tưởng niệm nào, đều có thể trở thành dịp để mỗi người sống sâu hơn với hai chữ “nhớ ơn”. Nhớ ơn Tổ tiên đã dựng xây. Nhớ ơn những bậc thầy, những bậc tiền bối đã dạy dỗ, dìu dắt. Nhớ ơn cuộc đời đã cho ta môi trường để làm nghề, để sáng tạo. Và quan trọng nhất: nhớ ơn bằng cách sống tử tế, sống thiện lành, để xứng đáng với di sản được trao truyền.
Một nén nhang trầm, một cành hoa tươi, một phút tĩnh lặng - đơn sơ vậy thôi cũng đủ. Bởi Tổ tiên, Thánh sư, tiền nhân không cần máu đỏ mới thấy được lòng thành. Các ngài cần ở con cháu, ở học trò, ở hậu duệ một tấm lòng trong sáng, một đời sống tốt đẹp. Lời nhắc của NSƯT Hữu Châu, vì vậy, không chỉ dành cho giới nghệ sĩ, mà còn cho tất cả chúng ta.
Ngày Giỗ Tổ, hãy nhớ: tri ân không nằm ở mâm cao cỗ đầy, mà ở trái tim biết ơn. Nhớ ơn bằng tấm lòng - đó mới là cách tưởng niệm đẹp nhất, nhân văn nhất.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Hãy cứ rủ nhau "đánh bóng" để cuộc đời bớt khổ
Sống an vui
09:22 24/11/2025
Ở đời, có những người thật lạ! Thấy người khác làm việc thiện họ không những không vui mà còn buông ra những lời dèm pha, mai mỉa. Nếu là một người đời thì thái độ này còn có thể châm chước được, nhưng đây là người tu, là Phật tử mà có thái độ như thế thì thật khó mà chấp nhận.
3 loại thức ăn, đồ uống nên kiêng dùng vào buổi sáng để tránh hỏng răng
Sống an vui
05:11 24/11/2025
Các nha sỹ tiết lộ, có một số loại thực phẩm và đồ uống mọi người không nên sử dụng vào buổi sáng để tránh làm tổn thương răng miệng; đáng tiếc là chúng lại xuất hiện thường xuyên trong bữa sáng của rất nhiều người.
4 món ăn hằng ngày giúp giảm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt
Sống an vui
04:21 23/11/2025
Không có món nào đảm bảo ngăn ngừa hoàn toàn ung thư tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, nhiều bằng chứng nghiên cứu cho thấy ăn đều đặn một số món giàu chất chống ô xy hóa, chất kháng viêm tự nhiên có thể giảm rủi ro mắc bệnh.
Mỗi hơi thở nhận biết, là đã tới, đã về
Sống an vui
14:00 22/11/2025
Ta không là lữ khách/ Cũng chẳng còn bến mê/ Mỗi hơi thở nhận biết/ Là đã tới, đã về...
Xem thêm
