450
Ngày Tết và lý tưởng cuộc đời
Phải chăng ba ngày lễ tết là cái hình ảnh tinh vi, thu gọn của một cuộc đời lý tưởng mà mỗi chúng ta khao khát không nguôi?
Giữa dòng thời gian đồng-tính xuôi chảy triền-miên, mấy ngày lễ Tết rờ-rỡ hiện lên như những hoa lê trắng điểm đồng cỏ xanh tươi kéo tận chân trời.
Tết không là điều ngẫu hứng, không phải là sự đặt bày. Tết là sáng-kiến của người, nhưng lý cao-minh về sự cấu tạo hiện-tượng mùa xuân chính là huyền cơ tạo-hóa. Ý nghĩa ngày Tết là cố gắng của loài người hòa mình với nhịp vận-hành linh-diệu bao trùm vũ-trụ. Lâu đời quan sát thiên nhiên, trước những hiện tượng định kỳ báo hiệu xuân về như cỏ đâm chồi, cây nẩy lộc, tiết trời hòa dịu, êm đềm, con người long trọng lập nên nghi-lễ đón mừng sự sống phục hồi sau những ngày Đông tê liệt. Vâng theo Dịch-lý, người xưa đến kỳ Đông chí khép chặt hiệu buôn, đóng kín cửa thành, mọi việc tuần hành hoãn lại, để cho mọi người an-nghĩ dưỡng chút dương khí hồi-sinh. Thậm chí y-khoa cũng phải kiêng dùng những phương thuốc mạnh sợ làm tổn hao sinh-lực. Sau ngày Đông chí, quẻ Phục với năm gạch đứt biểu hiệu lẽ âm và một gạch liền biểu hiệu lẽ dương tiêu biểu rõ ràng dương khí bắt đầu trở lại. Cho đến ngày nay, khoa học vẫn chưa giải thích tận tường vì sao mỗi độ xuân sang, muôn loài lại thêm sức sống khác thường, thậm chí gan cá thu kia, vào đúng dịp xuân, chất dầu mới thêm sinh-tố?
Tuy nhiên, ý-nghĩa ngày Tết không chỉ là sự thụ động trong vòng nghỉ, lễ đầu năm với những phản ứng giản-đơn của người trước sự vận hành tạo hóa. Hơn thế, ngày tết Đông phương có một phong-thể tinh-thần đặc biệt mà người Tây phương, nều chỉ nhìn bằng quan-điểm hình thức, thì thực khó lòng cảm hiểu sâu xa. Phong thể tinh-thần đặc-biệt là đem cái lẽ hồi-sinh cuộc đời, mượn cái lý-tưởng thiên-nhiên tươi tốt màu xuân nói đến lý-tưởng xã-hội muôn đời khát-vọng.
Thoát ly khỏi những khuôn sáo, lễ-nghi, bày-biện, trang hoàng, ngày tết biểu hiện hình ảnh của một cuộc sống tương-lai, cuộc sống hiền hòa, tươi đẹp, tương phản hoàn toàn với những xô bồ, phiển-tập hằng ngày. Ngày tết che đi đói khổ, giấu bớt bần cùng, tạm gác hận thù, tưởng quên phân cách. Những người thiếu thốn quanh năm cố may lấy chiếc áo lành. Vẻ mặt suốt ngày cau có giờ đây đã biết nhoẻn cười. Đối xử buông tuồng nhường cho lễ-nghi trang nhã, độc ác gian tham nhường cho phúc-hậu, thuần-lương. Có nhiều khuôn mặt tối tăm tưởng như bắt đầu hừng sáng, có những cuộc đời cô độc tưởng như đã biết reo vui. Cụ già gặp niềm tôn kính, trẻ nhỏ được sự khoe-khoang, và cô gái bé quanh năm bốn tường bếp núc giam mình chặt chẽ, giờ đây tìm được thảnh thơi.
Phải chăng ba ngày lễ tết là cái hình ảnh tinh vi, thu gọn của một cuộc đời lý tưởng mà mỗi chúng ta khao khát không nguôi? Phải chăng, giữa lúc các dân tộc khác đi tìm ngày mai mơ ước ở ngoài cảnh thực, Niết-Bàn hay chốn Thiên Đường thì dân tộc ta đã cố dựng lên một cái mô-hình Bồng-Lai rất thực giữa những tầm thường, ti tiện hằng ngày?
Kể ra, giữa bao thống khổ, day dứt, làm cho thần kinh thác loạn trong những nhịp sồng điên cuồng, con người tìm đến cái Tết như tìm một sự an ủi cao siêu, bắt gặp cái Tết như gặp một điều nhắc nhở, nhắc nhở rằng điều Thiện, Mỹ vẫn xây dựng được giữa chốn trần gian.
Có lẽ hình ảnh tuyệt vời của một ngày mai lý tưởng nằm trong lễ Tết đã bị bao đời làm cho hoen ố, tiêu điều. Nhưng gạt bỏ đi những cái phong tục lỗi thời, những câu chúc tụng giả dối, và những phung phí xa hoa, và những lễ nghi phiền tạp, thì cái nội dung của Tết vẫn còn là một phát-kiến lỗi lạc của những người xưa tha thiết sự đời.
Chỉ có khi nào, bằng cái ý thức xã hội tiến bộ, bằng những nỗ lực vinh quang, con người đã thực hiện được ngay giữa trần gian cuộc sống yên lành, tươi-đẹp, họa chăng ngày Tết mới mất hẳn đi tính chất lý tưởng xa vời để tự xóa bỏ trước cái hình ảnh rực rỡ của một thực tế mà mình chỉ là chiếc bóng vụng về, mờ nhạt.
Trích từ Tạp chí Bách khoa, năm 1961, số 98, Tr. 3 – 4.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Hành thiền là mùa xuân
Xuân Muôn Nơi
08:39 19/02/2025
Tất cả chúng ta đều mong muốn có được hạnh phúc, an lạc trong cuộc đời. Nhưng khi chúng ta hướng tâm ra xung quanh, nào là xung đột, bất an, chiến tranh, tật bệnh, nhiều hiểm họa đang ảnh hưởng tới sự bình an của bản thân. Cảm giác tách rời, xa lạ, sân hận với mọi người và thế giới xung quanh, đôi khi ta có cảm giác và niềm tin rằng phải đấu tranh, chiến đấu với mọi người, với người khác mới mang lại cho ta niềm an lạc đích thực, nằm ở sự đấu tranh?
Hàng ngàn ngọn nến cầu an tại chùa Pháp Bảo
Xuân Muôn Nơi
11:16 13/02/2025
Tối Rằm Tháng Giêng (12/2), trong không gian trang nghiêm và thanh tịnh, chùa Pháp Bảo (TP Biên Hòa, Đồng Nai) đã long trọng tổ chức pháp hội hoa đăng cầu quốc thái dân an, quy tụ đông đảo chư Tăng Ni và quý Phật tử từ khắp nơi về tham dự.
Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết
Xuân Muôn Nơi
10:30 11/02/2025
Dẫu mùa xuân có qua đi, trăm hoa có rơi rụng úa tàn, rồi thì mùa xuân cũng trở lại và muôn hoa vẫn đua nở, để hiến dâng cho đời những hương sắc xinh tươi.
Linh thiêng lễ rước Tam tổ Trúc Lâm tại hội Tây Yên Tử tỉnh Bắc Giang
Xuân Muôn Nơi
16:09 09/02/2025
Sáng 9/2, dù thời tiết Bắc Giang rất lạnh, hàng chục nghìn người dân và du khách vẫn có mặt tại quảng trường trung tâm dự lễ khai hội.
Xem thêm
