Bí ẩn từ hàng nghìn viên xá lợi long lanh như ngọc

Điều khiến cho các nhà khoa học nghiên cứu về cơ thể con người hiện nay rất chú ý là việc xuất hiện một loạt những điều bí ẩn ở di hài của các tăng ni phật tử: Xá lợi, da thịt không rữa nát, toả ánh sáng hào quang, cuống lưỡi vẫn còn y nguyên... Những hiện tượng trên xuất hiện ngày càng nhiều và trở thành tư liệu nghiên cứu của các ngành khoa học duy tượng. Một vấn đề được đề cập nhiều là bí ẩn của xá lợi.

Nhiều người định nghĩa rằng, xá lợi là những vật cứng rất khó vỡ, màu sắc long lanh, được kết lại do những tro xương từ các di thể của các tăng ni phật tử sau khi hoả táng. Một số hạt nhỏ có thể trông giống ngọc trai hoặc pha lê, với màu sắc khác nhau.

Theo nghiên cứu của bà Nguyễn Thị Bình (Tháp chùa Trấn Quốc – Hà Nội), các sách của Phật giáo có ghi rõ, sau khi đức Thích Ca Mâu Ni tạ thế, thi thể ngài được phủ cờ phướn có ghi kinh Phật, các loại hương liệu quý rải khắp xung quanh và được khâm liệm trong quan tài vàng. Sau khi hoả táng, di thể ngài kết thành nhiều viên cứng như sắt, trong suốt, long lanh như ngọc. Người ta gọi đó là xá lợi. Phật giáo Trung Quốc trong các lịch đại đều có hiện tượng “xá lợi” của các chư tăng.

Những thập kỷ gần đây, hiện tượng này cũng rất nhiều. Buổi chiều ngày 13/2/1975, cao tăng Quang Âm  đã viên tịch tại Đài Loan, hưởng thọ 95 tuổi. Sau khi hoả táng, di thể ngài để lại hơn 1.000 viên xá lợi màu nâu lấp lánh, viên to nhất có đường kính tới 4cm, hơn 30 viên có đường kính 3cm.

Cao tăng Hồng Thuyên, quốc tịch Singapore gốc Hoa, viên tịch tháng 12/1990. Sau khi hoả táng, người ta phát hiện có tới 450 viên giống như thuỷ tinh các màu: hồng, trắng, bạc, vàng, nâu, đen. Có viên có tới năm màu, quan sát kỹ còn thấy có viên sáng lấp lánh như đá hoa cương.

Theo sử sách ghi chép, trước đây, chỉ có các cao tăng viên tịch hoả táng mới để lại xá lợi. Sau này còn ni sư Thích Khoan Năng trụ trì tại am Tây Sơn Tiển Trạch, huyện Quế Bình, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc viên tịch tối 29/9/1989 (thọ 93 tuổi). Sau khi hoả táng được hơn 1.000 viên xá lợi màu xanh ngọc. Đây là nữ ni sư đầu tiên sau khi hoả táng có xá lợi. Sau đó còn có hai ni sư là Thông Hiền, Phó Chủ tịch hội Phật giáo Quảng Tây (hoả táng di hài thu được hơn 11.000 viên xá lợi năm màu) và ni sư Thích Hựu Quỳnh, tỉnh Quảng Đông (sau khi hoả táng phát hiện những viên xá lợi to bằng hạt đậu xanh có màu ngọc nhạt, lấp lánh).

Ở Việt Nam, dân gian cũng thường đồn thổi về ngọc xá lợi với thực hư lẫn lộn. Chẳng hạn một vị chân tu 64 tuổi đã ngồi thiền 49 ngày rồi viên tịch tại chùa Vĩnh Bình thuộc huyện Kim Sơn, Ninh Bình nên có nhiều xá lợi.

Về sự hình thành của xá lợi, nhiều học giả giải thích đó là sự kết thạch vì các vị tăng ni ăn chay lâu ngày nên cơ thể thu nhận một lượng lớn xen-lu-lô và chất khoáng, qua sự trao đổi chất đã hình thành một lượng lớn các loại muối. Chúng trầm tích trong cơ thể dưới dạng kết tinh rồi từ đó dẫn đến sự kết thạch. Đó cũng chỉ là một giả thiết. Bởi trên thế giới, lượng người ăn chay tương đối đông, những người tu hành trong các đạo khác cũng rất kiên trì ăn chay, song họ không có xá lợi mà chỉ các vị cao tăng mới có?

Hơn nữa, những viên được cho là “xá lợi” của người bình thường thì chỉ qua độ nóng mấy trăm độ đã biến thành tro. Còn xá lợi của các vị tăng ni tại sao qua nhiệt độ 1.000oC vẫn không tan chảy. Giả sử trong cơ thể của một người có hàng ngàn viên cứng như sắt đá ấy thì nhất định hoạt động sinh lý trong cơ thể sẽ rối loạn và dẫn tới bệnh tật. Còn ở các vị cao tăng có xá lợi này, họ đều đến bệnh viện khám sức khoẻ định kỳ nhưng tại sao khi chiếu X- quang hay siêu âm lại không phát hiện ra các dị vật cứng này? Tại sao xá lợi có màu sắc quá long lanh.

Sự thật về xá lợi

Trên báo Công an TP.HCM, TS. Đỗ Kiên Cường đưa ra một hướng phân tích: Hiện có ba giả thuyết chính về xá lợi là sức mạnh tinh thần và lòng đại từ, đại bi của các vị cao tăng kết thành xá lợi; do thói quen ăn chay, ngồi thiền và do tình trạng bệnh lý (sỏi).

Đầu tiên là giả thuyết sức mạnh tinh thần của các vị cao tăng biến thành xá lợi. Nói cách khác, đó là quá trình tinh thần biến thành vật chất. Đây là cách giải thích thường thấy khoảng vài ngàn năm trước, khi hiểu biết của loài người còn rất hạn chế. Tuy nhiên, theo khoa học, điều đó không đúng. Nếu như thế thì các vị cao tăng ai cũng có xá lợi, và đạo đức càng cao thì càng nhiều xá lợi, nhưng chúng ta không thấy điều đó trong thực tế.

Theo giả thuyết ăn chay, các cao tăng thường xuyên sử dụng nhiều chất xơ và chất khoáng, nên quá trình tiêu hóa và hấp thụ dễ tạo ra các muối phốt-phát và các-bo-nát. Những tinh thể muối đó tích lũy trong cơ thể dần biến thành xá lợi.

Nhiều người không đồng ý với giả thuyết này, cho rằng nhiều người ăn chay nhưng không có xá lợi khi hỏa táng. Tuy nhiên nếu thêm yếu tố ngồi thiền thì giả thuyết này cũng có một phần sự thật. Ngồi thiền nhiều (như các cao tăng) sẽ làm tăng khả năng hình thành tinh thể muối trong cơ thể. Người ăn chay hoặc phật tử bình thường không có nguy cơ đó, vì thời gian ngồi thiền không nhiều.

Nhiều người không đồng ý với giả thuyết bệnh lý (xá lợi là sỏi bệnh lý), do hỏa táng người bị bệnh không thấy xá lợi và các cao tăng thường khỏe mạnh, ít bệnh tật. Tuy nhiên, chỉ có thể công nhận hay bác bỏ giả thuyết này khi tiến hành thử nghiệm hỏa táng trên rất nhiều người bệnh. Riêng TS. Cường cho rằng, nếu có thì đây cũng chỉ là một nguyên nhân thứ yếu.

Sự thật về ngọc xá lợi đã được hé lộ khi theo ba nhà vật lý Holden, Phakey và Clement thuộc đại học Monash, bang Victoria, Úc, thấy rằng trong quá trình tinh thể hóa xương do hỏa táng, các tinh thể hình dạng khác nhau sẽ được hình thành nếu quá trình hỏa táng ở nhiệt độ thích hợp.

Trên tạp chí Khoa học pháp y quốc tế số tháng 6/1995, họ cho biết đã dùng kính hiển vi điện tử quét để theo dõi quá trình tinh thể hóa xương đùi của những người từ 1 tới 97 tuổi trong dải nhiệt độ 200 - 1.600°C trong khoảng thời gian 2, 12, 18 và 24 giờ.

Kết quả là sự tinh thể hóa các khoáng trong xương (chiếm 2/3 trọng lượng xương) bắt đầu xuất hiện từ nhiệt độ 600°C với nhiều hình dạng khác nhau: hình cầu, lục giác, hạt nhỏ và hình dạng không đều. Các hạt nhỏ đó có thể kết tinh thành các khối lớn hơn trong khoảng 1.000 - 1.400°C. Và khi nhiệt độ đạt tới 1.600°C, các khối tinh thể bắt đầu tan rã. Như vậy, nếu điều kiện hỏa táng thích hợp, xá lợi có thể xuất hiện do quá trình tinh thể hóa các khoáng vốn có rất nhiều trong xương người.

Vậy tại sao người bình thường không có xá lợi? Chúng ta có thể trả lời bằng cách hỏi ngược lại: Vậy tại sao không phải cao tăng nào cũng có xá lợi? Câu trả lời là nếu nhiệt độ hỏa táng ban đầu khoảng 600°C, sau đó tăng lên 1.000°C, nhiều khả năng các khối tinh thể sẽ xuất hiện, miễn là nhiệt độ không quá cao. Hiện các lò hỏa táng thường có giới hạn nhiệt độ khoảng 1.200°C, khá thích hợp để xương được tinh thể hóa. Theo Quỹ Forshang thế giới thuộc Trung tâm Phật giáo Forshang thế giới tại Đài Loan (hiện đã có cơ sở tại Mỹ, Canada và Hồng Kông), xá lợi chứa các yếu tố hóa học của cả xương và sỏi.

Như vậy việc hình thành xá lợi có thể là sự kết hợp của cả ba giả thuyết: ăn chay và ngồi thiền; sỏi bệnh lý; và sự tinh thể hóa xương khi điều kiện hỏa táng phù hợp. Theo TS. Cường, đây là giả thuyết thuyết phục nhất mà chúng ta có hiện nay. Tuy nhiên cần nhấn mạnh tính “may rủi” của sự kết hợp này: Đó là một quá trình ngẫu nhiên mà sự xuất hiện tùy thuộc vào nhiều yếu tố đôi khi không kiểm soát được. Có lẽ vì thế mà không phải vị cao tăng nào cũng có xá lợi.