Tăng đoàn đầu tiên lên đường đi giáo hóa

Đức Phật và đại nguyện giáo hóa chúng sinh

Sau khi nghe Ðức Thế Tôn thuyết giảng hai bài pháp đầu tiên là Chuyển Pháp Luân và Vô Ngã Tánh tại Vườn Nai, Ba La Nại, năm Tôn giả Kondanna (Kiều Trần Như), Bhadhya (Bạt Ðề), Vappa (Ðề Bà), Mahanama (Ma Ha Nam) và Asaji (Ác Bệ) lần lượt chứng quả vị A La Hán. Đây là 5 vị Thánh Tăng A La Hán đầu tiên trong Tăng đoàn.

Gần Ba La Nại, có con trai của một người triệu phú tên là Yasa (Da Xá). Chán cuộc đời xa hoa, phú quý tầm thường, vô vị của thế gian, chàng tìm đến Ðức Phật. Sau khi nghe pháp, chàng đã xin xuất gia và chẳng bao lâu chứng quả vị A La Hán. Cha của Yasa trên đường đi tìm con cũng đến Vườn Nai thính pháp và xin quy y Tam Bảo. Ông trở thành đệ tử tại gia đầu tiên của Ðức Phật. Tại nhà của Yasa, mẹ và vợ của chàng cũng quy y Tam Bảo. Bốn người bạn thân của Yasa là Vimàla (Tỳ Ma La), Subhàhu (Tu Bà Hầu), Punnaji (Phú Lan Ca Na) và Gavàmpati (Già Bà Bạt Ðế) cũng như 50 người bạn khác từ các gia đình và địa phương gần xa nghe tin Yasa xuất gia, cũng lạy cha mẹ, từ giã gia đình xin theo chân Ðức Phật. Và sau một thời gian, họ đều đắc Thánh quả.

Đức Phật của chúng ta là một người như thế...

Lúc bấy giờ, Ðức Thế Tôn đã có 60 người đệ tử xuất gia đều là bậc Thánh A La Hán. Ngài quyết định đưa họ đi khắp nơi để truyền bá chánh pháp. Trước khi họ lên đường, Ngài đã động viên, kêu gọi các đệ tử rằng: "Hỡi các Tỳ kheo! Như Lai đã được giải thoát khỏi mọi ràng buộc thế gian và xuất thế gian, các ông cũng vậy... Này các Tỳ kheo, hãy đi vì lợi lạc của nhiều người, vì hạnh phúc của số đông, vì lòng lân mẫn đối với thế gian, vì lợi lạc, vì hạnh phúc của trời và người. Các ông hãy đi, nhưng đừng đi hai người cùng một hướng, hãy đi mỗi người một ngả, hãy truyền bá chánh pháp. Này các Tỳ kheo, chánh pháp toàn thiện ở phần đầu, phần giữa cũng như phần cuối, cả trong ý tứ và lời văn. Hãy tuyên bố về cuộc sống toàn thiện và thanh tịnh... Chính Như Lai cũng đi, Như lai sẽ đi về hướng Uruvela (Ưu Lâu Tần Loa) ở Sanànigàma để hoằng dương giáo pháp. Hãy phất lên ngọn cờ của bậc thiện trí, hãy truyền dạy giáo pháp cao siêu, hãy mang lại sự tốt đẹp cho người khác; được vậy, là các ông đã hoàn tất nhiệm vụ". (Mahavagga - Ðại Phẩm 19, 20).

Ðức Phật không khuyên tất cả mọi người nên rời bỏ đời sống gia đình để xuất gia, trở thành người sống không nhà cửa, không tài sản, sự nghiệp. Một người cư sĩ cũng có thể sống đời cao đẹp thích ứng với giáo pháp và đắc quả Thánh. Cha mẹ và vợ của Yasa là những người tu tại gia đầu tiên bước theo dấu chân của Ðức Phật, tất cả đều tiến triển đầy đủ về tinh thần và thành tựu đạo quả Tu Ðà Hoàn.

Lần đầu tiên trong lịch sử thế giới, Ðức Phật và 60 người học trò chứng quả A La Hán tổ chức thành một Tăng đoàn những tu sĩ khất thực, không có trụ xứ nhất định, không có của cải vật chất nào khác ngoài tấm áo vàng che thân và một bình bát để khất thực nuôi thân. Trong mưa nắng, trong sương gió, làng mạc hay phố thị, rừng núi hay đồng hoang đều có dấu chân của những con người thuyết giảng về đạo lý cứu khổ và đời sống thánh hạnh. Các ngài tự mình nêu gương sáng về cuộc sống thanh tịnh và giải thoát. Ðó là sự nghiệp, là nội dung chủ yếu của Tăng đoàn đầu tiên do Ðức Thế Tôn đích thân thành lập và chỉ đạo. Có thể nói, đây là sự khởi đầu của Giáo hội Phật giáo về sau này.

Trích từ "Phật học cơ bản, tập 1" - Ban Hoằng pháp Trung ương, GHPGVN