450
Thiền tập theo lời dạy Đức Tổ sư Minh Đăng Quang
Trong Chơn Lý Số Tức Quan, Đức Tổ Sư Minh Đăng Quang chỉ bày một phương pháp tu tập tưởng chừng rất giản dị nhưng lại bao hàm nhiều tầng ý nghĩa: lấy hơi thở và con số làm sợi dây giữ tâm.
Theo đó, hành giả ngồi ngay ngắn, buộc thân yên tịnh, mắt nhìn xuống, môi khép, răng chặt, rồi hít một hơi dài, sâu xuống tận bụng dưới. Khi thở ra, bụng thu lại, đếm thầm một. Tiếp tục như vậy, hơi thở càng dài, càng mạnh, con số cứ tăng dần, từ vài chục, vài trăm đến hàng ngàn lần mỗi ngày.
Cách “thở ngược” này không phải để khoe sức hay lập dị, mà chính là phương tiện để tâm ý có việc làm, không chạy rong theo vọng tưởng bên ngoài. Nhờ đó, người tập dần dần đưa tâm về một điểm, kềm giữ sự tán loạn vốn bẩm sinh của con người. Con số - vốn lạnh lùng và vô tri - trở thành dây cương để giữ con ngựa tâm luôn phóng túng.
Hơi thở - chiếc cầu nối thân tâm
Lời dạy nhấn mạnh rằng việc thở mạnh, dài, sâu không chỉ điều phục tâm mà còn đem lại lợi ích lớn cho thân. Hơi thở sâu làm nở buồng phổi, thúc đẩy sự lưu thông máu, trợ tim, ấm bao tử, nuôi dưỡng tinh thận. Cơ thể nóng dần lên, mồ hôi toát ra, độc khí theo đó được xua đuổi. Người tập thấy đầu nhẹ, mắt sáng, lưỡi ngọt, mũi sạch, tai thông - những biểu hiện cho thấy ngũ tạng được điều hòa.
Điều ấy cũng cho ta thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa thân và tâm: thân an thì tâm an, hơi thở điều hòa thì trí sáng suốt. Phật giáo từ xưa đã xem hơi thở là cửa ngõ để đi vào thiền định. Hơi thở vừa là sự sống, vừa là chiếc cầu nối giữa thể xác và tinh thần. Khi ta biết làm chủ hơi thở, ta cũng học được cách làm chủ chính mình.
Ban đầu, hành giả còn phải dựa vào con số: một, hai, ba… Nhưng con số ở đây không phải là mục đích cuối cùng, mà chỉ là phương tiện để buộc tâm. Khi quen dần, con số không còn quan trọng nữa, tâm không còn chạy nhảy, hơi thở nhẹ nhàng trở lại, tự nhiên dẫn đến sự tĩnh lặng.
Cũng như người mới tập đi phải dùng nạng, nhưng khi đã vững vàng thì buông nạng để bước đi thảnh thơi. Đếm số trong hơi thở là “nạng” cho tâm trí. Khi tâm đã lặng, hơi thở trở nên tự nhiên, hành giả có thể đi vào trạng thái định, không cần đến việc đếm nữa. Đó chính là sự tiến bộ trong tu tập: từ hữu niệm đến vô niệm, từ động đến tĩnh, từ trói buộc đến tự do.
Đặt lời dạy ấy vào đời sống hiện đại, ta càng thấy tính ứng dụng sâu sắc. Giữa nhịp sống hối hả ở thành phố, con người bị cuốn theo vô vàn lo toan. Tâm trí dễ rơi vào trạng thái tán loạn, căng thẳng. Một vài phút ngồi yên, thở sâu và đếm số cũng đủ để tạo nên khoảng lặng quý giá, giúp thân tâm cân bằng trở lại.
Không chỉ người tu, mà bất cứ ai - học sinh, sinh viên, nhân viên văn phòng - cũng có thể thực tập. Khi tâm xao động, hãy trở về với hơi thở, đếm vài nhịp để gom tâm. Đó không phải là điều xa vời, mà là bài thuốc thiết thực cho sức khỏe tinh thần.
Hơi thở - ngọn lửa nuôi dưỡng sinh khí
Đức Tổ Sư ví phép thở này như đổi lửa, quạt lửa: lửa trong thân được điều hòa, chạy khắp châu thân, tạo ra sức sống, sự ấm áp, sự tỉnh táo. Hình ảnh ấy vừa cụ thể, vừa ẩn dụ. Nó chỉ cho chúng ta rằng hơi thở không chỉ là luồng không khí ra vào phổi, mà còn là dòng sinh khí, là năng lượng của sự sống.
Khi biết giữ hơi thở điều hòa, ta giữ được ngọn lửa sinh mệnh. Khi biết gom tâm vào hơi thở, ta giữ được ngọn lửa trí tuệ. Và khi cả thân lẫn tâm đều được điều phục, ngọn lửa ấy không còn bốc cháy hỗn loạn, mà trở thành ánh sáng soi đường cho người tu tập.
Phép Số Tức Quan mà Đức Tổ Sư Minh Đăng Quang chỉ dạy không phải là điều gì huyền bí, mà rất gần gũi, thiết thực. Nó dạy ta bắt đầu từ hơi thở - điều đơn sơ nhất của đời sống - để điều phục thân tâm, để chữa bệnh cho thân, trị vọng cho tâm. Con số tưởng chừng vô tri lại trở thành sợi dây giữ tâm khỏi chạy loạn. Và cuối cùng, khi đã thuần thục, người hành giả buông cả con số để đi vào vô niệm, an trú trong sự tĩnh lặng sâu xa.
Trong cuộc sống hôm nay, nếu mỗi người biết dành ít phút lắng nghe và điều chỉnh hơi thở, ta sẽ học được cách lắng nghe chính mình, cách chăm sóc thân thể, và quan trọng hơn, cách đưa tâm trở về với sự bình an. Đó là con đường mà ngàn xưa chư Tổ đã đi, và hôm nay, ta vẫn có thể đi, bắt đầu chỉ bằng… một hơi thở và một con số.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Ngộ đạo
Phật giáo thường thức
19:00 17/11/2025
Quí vị có khi nào nghĩ mình là cái gì không? Chắc không! Cứ hài lòng với con người như vậy, sự sống như vầy là đủ rồi.
Học cách buông bỏ những chấp trước
Phật giáo thường thức
14:45 17/11/2025
Không có gì là bền chắc hoặc tồn tại vĩnh viễn. Những gì chúng ta thấy, cảm nhận và trải nghiệm đều là kết quả của sự tụ hợp và tan rã của các yếu tố nhân duyên.
Đối diện nỗi sợ để thoát khổ
Phật giáo thường thức
14:45 17/11/2025
Câu hỏi: Khi đến giờ phút cuối đời, con không biết mình sẽ đau đớn đến mức nào. Nếu tâm không chuẩn bị, chắc sẽ rất khổ phải không thưa Thầy?
Nguyện như thế nào vào ngày giỗ ông bà cho hợp với lẽ đạo?
Phật giáo thường thức
12:00 17/11/2025
Hỏi: Vào những ngày kỵ giỗ ông bà cha mẹ, chúng con phải nguyện như thế nào cho hợp với lẽ đạo. Kính xin Hòa thượng chỉ dạy cho chúng con được rõ.
Xem thêm
