"Một thời Phật du hóa tại nước Xá-vệ, trong rừng Thắng Lâm, vườn Cấp Cô Độc. Bấy giờ trưởng giả Cấp Cô Độc mang bệnh hiểm nghèo. Lúc ấy trưởng giả Cấp Cô Độc bảo sứ giả rằng:

- Ngươi hãy đi đến chỗ Đức Phật, vì ta mà đảnh lễ dưới chân Đức Thế Tôn hỏi thăm sức khỏe, xem Thánh thể có được an khang, khỏe mạnh, không bệnh tật, đi đứng thoải mái, khí lực có được bình thường không? Rồi nói như vầy: ‘Trưởng giả Cấp Cô Độc cúi đầu đảnh lễ dưới chân Phật, thăm hỏi Đức Thế Tôn Thánh thể có được an khang, khỏe mạnh, không bệnh tật, đi đứng thoải mái, khí lực có được bình thường không?’.

Sau khi ngươi đã vì ta mà thăm hỏi Đức Thế Tôn rồi hãy đi đến chỗ Tôn giả Xá-lê Tử, hãy vì ta mà đảnh lễ dưới chân ngài rồi hỏi thăm Tôn giả xem Thánh thể có được an khang, khỏe mạnh, không bệnh tật, đi đứng thoải mái, khí lực có được bình thường không? Rồi nói như vầy: ‘Trưởng giả Cấp Cô Độc cúi đầu đảnh lễ dưới chân Tôn giả Xá-lê Tử, thăm hỏi Thánh thể có được an khang, khỏe mạnh, không bệnh tật, đi đứng thoải mái, khí lực có được bình thường không?’.

Bạch Tôn giả Xá-lê Tử, trưởng giả Cấp Cô Độc đang mang bệnh tật rất hiểm nghèo, nay đã đến hồi nguy kịch. Trưởng giả Cấp Cô Độc với tâm chí thiết rất muốn được gặp Tôn giả Xá-lê Tử, nhưng cơ thể quá yếu đuối không còn chút khí lực để đi đến chỗ Tôn giả Xá-lê Tử được. Lành thay, Tôn giả Xá-lê Tử, xin ngài hãy vì lòng từ, mong ngài đến nhà trưởng giả Cấp Cô Độc”.

 …

Tôn giả Xá-lê Tử liền im lặng nhận lời. Bấy giờ sứ giả biết Tôn giả Xá-lê Tử đã im lặng nhận lời, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, đi quanh ba vòng rồi ra về.

(Kinh Trung A-hàm, phẩm Xá-lê Tử tương ưng, kinh Giáo hóa bệnh, số 28 [trích])

Cư sĩ Cấp Cô Độc: Người đã vẽ nên một bức tranh nhân đạo sinh động

Lời bàn: 

Chúng ta đều biết trưởng giả Cấp Cô Độc là vị cư sĩ đại hộ pháp cho Đức Phật và Tăng đoàn. Dấu ấn sâu đậm nhất trong sự nghiệp hộ pháp của ông là cúng dường tinh xá Kỳ Viên; công trình rất quy mô và đắt đỏ hiện nay nền móng vẫn còn, rất nhiều kinh văn quan trọng được Đức Phật thuyết ở đây. Bên cạnh đó, ông còn thường xuyên chu cấp lương thực cho những người nghèo đói, cô độc ở Xá-vệ. Như vậy, phước báo bố thí và cúng dường của Cấp Cô Độc rất là to lớn.

Về cuối đời, khi trưởng giả Cấp Cô Độc biết mình sắp ra đi, ông hướng tâm về Tam bảo. Vì sức cùng lực kiệt, ông không thể đến tinh xá Kỳ Viên như mọi lần, chỉ nhờ một gia nhân tâm phúc đến viếng thăm, kính lễ và vấn an sức khỏe Đức Phật. Cấp Cô Độc chỉ nằm ở nhà vọng tâm kính lễ bái biệt Thế Tôn với tất cả lòng thành.

Riêng đối với Tôn giả Xá-lợi-phất (Xá-lê Tử), trưởng giả cũng cho người hỏi thăm, kính lễ và vấn an sức khỏe. Quan trọng nhất là thỉnh Tôn giả Xá-lợi-phất đến tư gia để cho Cấp Cô Độc được diện kiến lần cuối cùng. Hẳn là Cấp Cô Độc rất cần sự hộ niệm hay có duyên sự gì đặc biệt ở đây. Một vị đại cư sĩ đắc Sơ quả Tu-đà-hoàn, đã nhập lưu dự vào dòng Thánh, làm được phước đức vô lượng tuy đã biết đường đi nhưng cũng vẫn cần sự hộ niệm và khai thị, nhất là sự yểm trợ của những bậc Thánh tăng thượng thủ như Tôn giả Xá-lợi-phất.

Như thấu cảm được tấm chân tình của Cấp Cô Độc, Tôn giả Xá-lợi-phất đã nhận lời. Thật phước đức khi cuối đời trưởng giả Cấp Cô Độc vẫn một lòng hướng về Tam bảo, lại được Thánh tăng quang lâm hộ niệm. Đây chính là một phúc phần, là biểu hiện của công đức hộ trì Tam bảo mà không phải ai cũng có được.