450
Vô minh là gì?
Vô minh không phải là bóng tối ở ngoài kia, mà chính là màn sương che phủ ngay trong tâm ta. Nó không phải là sự thiếu tri thức, thiếu học vấn, hay dốt nát theo nghĩa đời thường.
Chúng sinh vì vô minh mà khổ đau, vì chấp ngã mà trầm luân
Có những người đọc ngàn cuốn sách, có bằng cấp cao nhất, có trí óc sắc bén, nhưng vẫn sống trong vô minh. Bởi vô minh là không thấy được sự thật đang hiện hữu, không thấy được bản chất của chính mình, không thấy được vạn pháp vốn vô thường, vô ngã và duyên khởi.
Vô minh giống như một giấc mơ dài mà ta không biết mình đang mơ. Trong giấc mơ ấy, ta tưởng rằng hạnh phúc nằm trong tiền tài, địa vị, tình yêu hay danh vọng. Ta tưởng rằng thân thể này là “ta”, cảm xúc này là “ta”, ý nghĩ này là “ta”. Và vì tin vào ảo tưởng đó, ta khổ đau, lo sợ, tranh giành, và bám víu. Vô minh khiến ta tin vào cái bóng thay vì thấy được ánh sáng, chạy theo ảo ảnh thay vì tiếp xúc sự thật.
Thực ra, vô minh rất tinh vi. Nó hiện diện trong từng cử chỉ, từng thói quen hằng ngày. Khi ta vội vã ăn một bữa cơm mà không hề biết mình đang ăn, đó là vô minh. Khi ta nổi giận với một lời nói, tưởng rằng người kia làm ta khổ, mà không nhận ra cơn giận sinh ra từ chính mình, đó là vô minh. Khi ta mải mê chứng minh “tôi đúng, anh sai”, mà quên mất bản chất mọi ý kiến đều vô thường, đó là vô minh.
Vô minh không chỉ là sự không biết, mà còn là sự biết sai. Biết nhưng méo mó, biết nhưng bị cái tôi chi phối, biết nhưng dùng tri thức để che lấp sự thật. Nó giống như người đứng trước tấm gương mờ, thấy bóng mình méo mó mà tưởng đó là chân dung thật. Vô minh khiến ta đồng nhất mình với những vai trò: cha, mẹ, con, chồng, vợ, nghề nghiệp, chức danh… mà quên mất cái “biết” đang soi chiếu qua tất cả những vai diễn đó.
Nhưng nghịch lý là chính nhờ vô minh mà ta có cơ hội đi tìm ánh sáng. Không có đêm thì đâu nhận ra bình minh. Không có mê lầm thì đâu thấy được giá trị của tỉnh thức. Vô minh không phải là kẻ thù cần tiêu diệt, mà là tấm gương để ta soi lại mình. Nó giống như lớp mây dày che mặt trời, mặt trời chưa từng tắt, chỉ cần gió tỉnh thức thổi qua ánh sáng liền hiển lộ.
Vậy, khởi đầu của hành trình giác ngộ chính là dám nhìn thẳng vào vô minh. Nhìn với sự thành thật, không sợ hãi, không né tránh. Nhìn để thấy ta đã sống bao năm trong sự mơ màng, để từ đó phát khởi khát vọng tỉnh dậy. Người nào biết mình đang vô minh, người ấy đã bước một nửa chặng đường đến giác ngộ rồi.
Mây mù che mặt nhật
Mặt trời vẫn lung linh
Không thêm và không bớt
Sáng rọi tự tâm mình.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Để mẹ nói, còn mình giữ tâm an
Phật giáo thường thức
11:07 21/11/2025
“Cứ để mẹ than phiền. Còn con, con sẽ không dao động”.
Cách nhận biết ma chướng trên đường tu
Phật giáo thường thức
09:03 21/11/2025
Nay chúng ta bắt đầu học Phật, những điều gây chướng ngại cho chúng ta rất nhiều. Chúng ta muốn đến đây nghe kinh, nhưng bạn thân của quý vị gọi điện thoại hẹn sẵn, khiến cơ hội của quý vị bị phá hoại. Đó là gì? Ma chướng đạo.
Nghiệp chứa ở đâu?
Phật giáo thường thức
08:01 21/11/2025
Một lần nọ, vua Milanda hỏi Đại đức Nāgasena rằng: “Bạch Ngài, Ngài có thể chỉ cho tôi biết Nghiệp chứa đựng ở đâu không?”.
Quở trách hay xúc phạm chư Tăng mang nghiệp rất nặng!
Phật giáo thường thức
17:28 20/11/2025
Việc quở trách hay xúc phạm chư Tăng - theo lời dạy của ngài Luang Pu Mun - không chỉ là hành vi bất thiện trong đời sống thường nhật, mà còn là một loại nghiệp rất nặng, có thể đưa người tạo nghiệp vào những cảnh giới đau khổ sau khi chết.
Xem thêm
