Thứ tư, 24/04/2019 11:03 (GMT +7)

| Hà Nội 34°C /57%

Tịnh Độ tông
Phật Giáo Việt Nam

Tất cả chuyên mục

Home
Từ điển
Dữ liệu
Danh mục
DỮ LIỆU
Đức Phật
Từ điển
Giáo hội
Chùa
Sách
Tăng sỹ
Ứng dụng
Thứ ba, 24/11/2015, 14:49 PM

Vọng tưởng, vọng niệm là gì?

Minh Mẫn gg follow

Theo từ điển Phật học Tuệ Quang, "Vọng tưởng" là - "nghĩ tưởng - tưởng tượng - tưởng nhớ những điều sai lầm không đúng đắn. Còn "Vọng niệm" là những ý niệm hư vọng, như tà niệm.

Mời Đạo hữu ngắm và cung thỉnh tôn tượng Đức Thích Ca Mâu Ni tại đây.

Phật Quang Đại Từ Điển giải thích "Vọng tưởng": cũng gọi là phân biệt, vọng tưởng phân biệt, hư vọng phân biệt, vọng tưởng điên đảo. Đồng nghĩa với vọng niệm, vọng chấp. Tức phân biệt tướng các pháp với tâm hư vọng điên đảo, cũng có nghĩa do tâm chấp trước nên không thấy biết được sự vật một cách như thực.
Ảnh minh họa
Kinh Lăng Già quyển 2 (bản dịch đời Tống) nêu ra 12 thứ vọng tưởng:

1. Ngôn thuyết vọng tưởng
2. Sở thuyết sự vọng tưởng
3. Tướng vọng tưởng
4. Lợi vọng tưởng
5. Tự tính vọng tưởng
6. Nhân vọng tưởng
7. Kiến vọng tưởng
8. Thành vọng tưởng
9. Sinh vọng tưởng
10. Bất sinh vọng tưởng
11. Tương tục vọng tưởng
12. Phược bất phược vọng tưởng

Vọng tưởng, vọng niệm là căn bản của mọi tạp niệm, nó là hạt giống tích tụ trong tàng thức, luân lưu như một dòng sông, như mạch nước ngầm; như bóng theo hình từ khi chúng ta có mặt. Đến khi xả bỏ báo thân, chủng tử Thiện Ác và Vô ký tiếp tục dẫn dắt nghiệp thức lên xuống trong 6 nẻo, ngoại trừ bậc chứng đắc, vô minh đoạn tận thì chiếc bóng đó mới chấm dứt.

Tạp niệm căn bản là vọng tưởng, vọng niệm, đôi khi biến khởi không có chủ đích rõ ràng, cho nên đã ví "tâm viên-ý mã" là vậy, nó tùy duyên, tùy cảnh, tùy tập khí mà hiện khởi.

Đây là một chướng ngại lớn cho việc tu tập; có những hành giả cố tâm đè nén, loại trừ, đối trị, nhưng đâu lại vào đó, càng đối trị chúng càng phát khởi. "Tri vọng - Chỉ vọng" nghĩa là biết vọng phải ngưng vọng lại càng vọng; vọng là cái không thật, mình biết không thật mà cố ngăn chặn thì càng vọng như đùa với bóng vậy.

Kinh nghiệm của những thành tựu giả thì không cần phải đối trị, loại trừ. Việc mình mình cứ làm, lúc đầu chúng muốn xen vào trong lúc mình hành trì để tâm bị phân tán, vì thế, trong 30 phút đầu khó mà nhập định; những hành giả đạt đại định thì khi bắt chân ngồi xuống chỉ một hơi thở tâm đã an trú nơi pháp hành. Nói là vậy, thật ra bậc đạt ngộ lúc nào cũng ở trong định dù đi đứng nằm ngồi. Không riêng về Thiền pháp, Tịnh độ, Mật tông đều gặp chướng ngại như nhau. Người bình thường vẫn bị sai sử lăng xăng cũng từ vọng tưởng tạp niệm đó.

Xác định nó là tập khí tiềm ẩn trong tàng thức, nó xuất hiện trong giấc ngủ gọi là chiêm bao. Một hành giả thâm sâu định lực thì hạt giống loạn động trong tâm sẽ mỏng dần cho đến khi đắc pháp chứng ngộ. Vì vậy, không cần phải quá bận lòng bởi tiếng nói nội tâm đó. Có người luôn chăm chú vào những diễn tiến đó mà không phán xét, không nhận định, không làm gì cả... Một lúc nào đó tâm vẫn được an định, tiếng nói nội tâm đó tự chìm lặng.

Càng lắng đọng, tạp niệm càng sinh khởi, chúng tự đối thoại lăng xăng. Kinh nghiệm huân tập chủng tử đó mà hành giả hạn chế suy nghĩ lung tung, chú tâm vào một đề mục gọi là chính niệm. Người có chính niệm thì tâm ít giao động, ngủ không mộng mị. Lúc bỏ xác thân tâm không tán loạn - tránh được con đường ác đạo. Đầu óc chất chứa quá nhiều những chuyện suy nghĩ không đâu dĩ nhiên tàng thức sẽ là kho chứa tạp niệm, vọng tưởng. Chính vì thế, người tu bất cứ pháp môn nào cũng cần giản lược tạp niệm, duy trì chính niệm, an lạc sẽ xuất hiện.

Minh Mẫn
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Cùng Phatgiao.org.vn lan toả Đạo Pháp.

Ý kiến của bạn

TIN LIÊN QUAN

Dành cho bạn

Sống Đẹp

Làm thế nào để thực hành tâm từ (Mettā) khi gặp khó khăn

Ứng dụng 17:20 11/11/2018

Thiền Tâm từ (Mettā) không phải là một pháp thuật hay ma thuật mà có thể giúp người dân Hoa Kỳ có đời sống tinh thần lạc quan và tốt đẹp hơn nhưng không hề sử dụng bất kỳ sự đàn áp hay quyền lực nào. Thiền Tâm từ (Mettā) tịnh hóa trái tim và tâm trí của người thực hành bằng sự kiên nhẫn.

Sử dụng của cải một cách hợp lý

Ứng dụng 16:49 11/11/2018

Đối với đa số, một người, một cộng đồng hay một quốc gia, giàu có có nghĩa là 'giàu có' trong ý nghĩa có nhiều tài sản hay tiền bạc do sự đạt được từ vật chất. Nghĩa chữ của cải nguyên thủy là trạng thái hạnh phúc. Khối cộng đồng thịnh vượng mang ý nghĩa ấy. Nhưng bây giờ người ta sử dụng danh từ này vào ý nghĩa tài sản thường để khuyếch trương phúc lợi vật chất hơn là mở mang trạng thái tinh thần.

Tu hành là tìm lại bản lai diện mục...

Ứng dụng 15:55 30/10/2018

Tu đạo là vì giải thoát, không bị chìm đắm trong luân hồi. Coi bạn có thể tu đến chỗ "Ngũ Uẩn" sắc, thọ, tưởng, hành, thức đều "Không" chăng?

Quán niệm vô thường để xả ly, buông bỏ

Ứng dụng 21:53 26/10/2018

Vô thường là không có gì thường hằng, tồn tại mãi mà phải thay đổi. Đổi thay từ hình thức đến nội dung, từ vật chất cho đến tinh thần, từ hiện tượng cho đến bản chất. 

Xem thêm

Tin đọc nhiều nhất

Tin chọn lọc

Từ điển Phật học

Dữ liệu Phật giáo