Một thế giới vận động nhanh

Thế giới luôn luôn vận động, song nhịp độ vận động ngày nay rất nhanh, các vấn đề đặt ra cấp bách, khẩn trương về an ninh khu vực và toàn cầu, môi trường, khủng hoảng kinh tế, xung động mới cũ... có khi gay gắt. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 là vận hội đồng thời là thách thức lớn với các quốc gia và từng giai tầng xã hội hay từng con người cụ thể trong tận dụng cơ hội để mưu cầu hạnh phúc và đối phó các cản lực trong đời sống, khoảng cách phân hóa trong cấu trúc xã hội về thụ hưởng thành quả phát triển, mức sống... ngày càng sâu sắc hơn tương ứng với mâu thuẫn xã hội. Các vấn đề về tôn giáo tín ngưỡng và sắc tộc có nơi có lúc bùng nổ hay âm ỉ căng thẳng. Đương nhiên, nhân loại cũng chứng kiến sự thăng hoa - phát triển về kinh tế, công nghệ, nhân văn... chưa từng có, song ở đây xin đề cập như sự nhấn mạnh về thách thức, cản ngại khiến loài người chung sức chia sẻ lo lắng và trách nhiệm.

Phật giáo chia sẻ trách nhiệm

Phật giáo là lực lượng to lớn và căn bản trên thế giới, nhất là ở Á Châu, trong bức tranh mô tả tỉ lệ dân cư có niềm tin tôn giáo và số Phật tử tiềm tàng có thiện cảm, chịu ảnh hưởng Phật giáo - càng thấy rõ ở Đông Dương, Việt Nam. Lực lượng lớn ấy - Phật giáo- đương nhiên không đứng bên ngoài các vấn đề xã hội. Các Phật tử - công dân không ở ngoài số phận quốc gia dân tộc hay với tư cách công dân toàn cầu trong thế giới phẳng. Các Giáo hội phản ánh thực tế ấy ở từng quốc gia và Vesak là một phần của cơ chế chia sẻ các vấn đề chung của nhân loại của Phật giáo, bên cạnh ý nghĩ vốn có truyền thống: kỷ niệm ngày Đức Phật ra đời.

Chính ý tưởng thăng hoa sự kiện trọng đại của một tôn giáo lớn bởi Liên Hiệp Quốc và mang tầm vóc quốc tế đã cho thấy nỗ lực hòa nhập, chia sẻ cùng gánh vác bổn phận xã hội với nhân loại của Phật giáo. Thế giới ngày nay bị thách thức bởi sự vận động nhanh - như đã đề cập - phát triển nóng, khan hiếm tài nguyên, ô nhiễm môi trường, sự quá tải về hạ tầng và an sinh, trị an, khủng hoảng kinh tế và mâu thuẫn giữa các quốc gia... Nhiều lĩnh vực hay nội dung cụ thể gióng lên tín hiệu SOS khiến không thể lẩn tránh, khiến khẩu hiệu phát triển bền vững trở thành vấn đề nóng nhất. Và, tôn giáo nói chung, trong có Phật giáo, thể hiện vai trò trong định hướng phát triển bền vững ấy bởi triết lý hòa ái, trọng sự sống và hạnh phúc cho số đông, hướng thiện... Triết lý cấu trúc nên kinh điển và phi kinh điển Phật giáo, giá trị đạo Phật càng nổi bật trong vai trò ấy. Chủ đề Vesak 2019, do vậy, không ngẫu nhiên, nóng bỏng tính thời sự và có tính đón đầu.

Phật giáo ở Việt Nam đã thể hiện thông điệp của Vesak trong thực tế: Phật giáo Việt Nam - thông qua việc dấn thân phụng sự xã hội bằng công tác từ thiện nhân đạo, tham gia các diễn đàn cộng đồng và có mặt trong các thiết chế phi chính phủ, kết nối hoạt động thiện nguyện và nhân văn với bên ngoài... đã thể hiện sự nhập cuộc như chủ đề nóng bỏng của Vesak năm nay, đã tiếp cận, chia sẻ, vì xã hội bền vững. Cá nhân tôi nghĩ, chủ đề Vesak 2019 như chiếc áo được may đo rất hợp với đường hướng đã có của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, không gây khó hay cần sự điều chỉnh lớn lao nào.

Chủ đề của Vesak 2019 đề cao nhấn mạnh vai trò Phật giáo, tôn vinh giá trị nhân văn của đạo Phật, chỉ ra một con đường phù hợp trong thế giới tốc độ. Và điều đó không có gì mâu thuẫn với mục đích rốt ráo của Đạo, phụng sự nhân sinh, hạnh phúc cho số đông, vì nhân loại...

Chủ đề của Vesak năm nay, với tôi, là một thông điệp tuyệt vời.