Thiền sư Thích Nhất Hạnh: Nụ cười của mỗi người trong cuộc sống là rất quan trọng

Nhìn bề ngoài, Randy Komisar dường như có tất cả mọi thứ. Ông là cựu sinh viên Đại học Brown và Trường Luật Harvard, từng làm luật sư cho Apple, trước khi trở thành CEO của Claris - công ty con chuyên về phần mềm của Apple. Komisar là một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực của mình, nhưng anh vẫn cảm thấy chán nản. 

“Càng thành công, tôi càng bớt hạnh phúc”, ông nói. “Là một người có tính cách loại A, tôi luôn muốn giành chiến thắng dù phải trả giá. Vì thế, tôi cảm thấy khổ sở”.

Những người có tính cách loại A thường rất tham vọng, có tính tổ chức cao, hướng ngoại, thiếu kiên nhẫn, thích cạnh tranh.

Để phá vỡ vòng lặp này, Komisar tìm đến các loại chất gây nghiện để tìm lại cảm giác “thăng hoa” ngắn hạn. Thế nhưng, khi những thứ này hết tác dụng, tâm trạng ông lại tuột dốc không phanh cả tuần. 

Komisar cần một phương pháp bền vững hơn để khơi dậy lại lòng trắc ẩn của mình. Ông đã từng thử tập thiền thời trẻ, nhưng điều đó cũng không giúp ông chế ngự được cái gọi là “tâm viên ý mã” (tâm nhảy nhót như khỉ, ý nghĩ lồng lộn như ngựa).

Sau một thập kỷ vật lộn với cảm giác thành công nhưng bất hạnh, Komisar đã thử tập thiền lần nữa, với một ý chí kiên định. “Tôi đã cố gắng, nghiên cứu và bắt bản thân phải ngồi xuống và thiền”.

Komisar đặt ra mục tiêu tập thiền 3 phút mỗi ngày, cho đến khi ông cảm thấy một sự đột phá. “Sẽ có lúc bạn cảm thấy tâm trí mình được mở rộng rồi đóng lại, nhưng giờ đây bạn đã có trong tay bí kíp để trải nghiệm điều đó một lần nữa”. 

Trong 25 năm tiếp theo, thiền định đã giúp Komisar thăng hoa hơn trong sự nghiệp. Ông giữ vai trò điều hành tại các công ty blue-chip như TiVo, LucasArts Entertainment, hay Kleiner Perkins, có mặt trong vô số ban quản trị, cố vấn cho nhiều thương vụ sáp nhập quỹ đầu tư mạo hiểm.

Komisar cũng viết một số cuốn sách, bao gồm "The Monk and the Riddle" (Nhà sư và câu đố) - cuốn sách nói về cách cân bằng giữa việc trở thành một doanh nhân thành đạt với niềm vui và sự thỏa mãn. Ông tin rằng chìa khóa thành công trong kinh doanh nằm ở sự thấu cảm, xuất phát từ việc "giết chết cái tôi" mỗi ngày.

"Kinh doanh cơ bản là sự mở rộng của cái tôi, nhưng để cân bằng, bạn phải tìm cách bóc trần từng lớp tự phụ đang xâm chiếm sự tồn tại của chúng ta hàng ngày", ông nói. "Mỗi ngày, tôi đều cố gắng vứt bỏ sự trì trệ để dành chỗ cho nhận thức và trí tuệ".

Tuy nhiên, Komisar cũng cảnh báo rằng thiền định không phải là phương pháp điều trị dứt điểm các vấn đề sức khỏe tâm thần, dù nó thực sự đem lại cảm giác bình yên và hạnh phúc. 

Mục tiêu của thiền định là “bất ly” - một thuật ngữ trong đạo Phật dùng để chỉ cảm giác kết nối với phần còn lại của thế giới, dù nói một cách chính xác, trong thiền định thực tế không có mục tiêu. 

Nếu chăm chỉ tập thiền, bạn sẽ giảm lo âu, ngủ ngon hơn, tăng cường năng lượng và trở nên thấu cảm hơn trong các mối quan hệ. Trên thực tế, lợi ích của thiền định còn nhiều hơn thế. 

“Khi mọi người hỏi tôi được gì khi dành hàng giờ đồng hồ ngồi thiền mỗi ngày trong suốt 25 năm qua, tôi đáp: “Chẳng có gì nhiều. Chỉ là sự thấu hiểu và bình yên trong tâm hồn”. 

Bí quyết giúp Randy Komisar tập thiền thành công

1. Nên bắt đầu tập thiền khi tâm trí thông suốt. “Tánh không” là một khái niệm thường bị hiểu nhầm trong đạo Phật. Tánh không không phải là hư vô. Nó là cánh cửa giúp bạn nhìn cuộc sống vượt qua giới hạn của tâm trí, nhìn thế giới như đúng bản chất của nó. Những tiếng thì thầm từ nội tâm khi sự xao nhãng giảm dần chính là thách thức đầu tiên bạn sẽ gặp lúc ban đầu. Sự yên tĩnh có thể khiến bạn choáng ngợp. Tuy nhiên, sự thật và cảm giác kết nối sẽ ngày càng tăng lên, lấp đầy khoảng trống.

2. Để bắt đầu, bạn cần có một chiếc gối đệm hoặc một chiếc ghế để đặt chân thoải mái. Nếu dùng gối đệm, hãy khoanh chân trước mặt, đầu gối mở rộng để tạo điểm tựa. Ngồi thẳng lưng, thu cằm lại, và hướng đầu về phía bầu trời. Nhẹ nhàng đặt tay lên đùi, lòng bàn tay trái ôm lấy bàn tay phải, ngón cái chạm nhẹ ở trên. 

3. Nhắm hờ mắt. Đây là thời gian để bạn loại bỏ mọi yếu tố gây xao nhãng và tập trung vào vị trí của mình trong thế giới. 

Lòng từ bi trong tu tập đạo Phật

4. Bây giờ, bạn hãy thở một cách tự nhiên bằng mũi, nhưng không quá sâu. Cảm nhận không khí đi vào và lưu thông trong cơ thể cho đến khi bạn thở ra. Cảm nhận và thấu hiểu sự gắn kết giữa bạn và từng phân tử có mặt trong không khí mà bạn thở. Một số người sẽ đếm từng nhịp thở lần lượt từ 1 đến 10 để tăng cường tập trung và loại bỏ nhiễu loạn. Tuy nhiên, khi những tiếng thì thầm nội tâm biến mất, hãy ngừng đếm. 

5. Khi đang thiền, tâm trí bạn sẽ liên tục bị làm phiền bởi dòng chảy suy nghĩ bất tận. Nếu cố gắng kháng cự, bạn sẽ bỏ lỡ khoảnh khắc giác ngộ. Thay vào đó, hãy chấp nhận bản chất tự nhiên của tâm trí, nhưng đừng để nó kiểm soát mình. Hãy để cho dòng suy nghĩ lướt qua đầu bạn như những áng mây. Cuối cùng, dòng suy nghĩ bất tận ấy sẽ chậm lại và tạo cơ hội cho bạn giác ngộ. Những điều này có thể chỉ là thoáng qua, nhưng bạn sẽ cảm thấy thích thú. Đây chính là sự giác ngộ.

6. Bạn nên thiền trong bao lâu? Câu trả lời là: lâu nhất có thể. Hầu hết dân chuyên tập thiền sẽ ngồi khoảng 30-45 phút, tuy nhiên 3 phút cũng đủ. Trên thực tế, ngồi thiền càng lâu thì bạn sẽ càng cảm thấy yên bình và giác ngộ hơn. Nhưng chỉ 1 phút thở sâu và tập trung trong ngày cũng hơn là chần chừ đợi tới khi thật rảnh mới thiền.

7. Bạn sẽ dễ nản lòng lúc ban đầu. Vì thế, hãy tìm những người có chung chí hướng để tập cùng và khích lệ lẫn nhau. Hãy tìm một người giáo viên có thể giúp bạn đi hết cuộc hành trình và chỉ ra những lợi ích mà thiền định mang lại.

8. Không có đích đến để bạn mong chờ, không có cõi niết bàn để bạn tồn tại, chỉ có khoảnh khắc hiện tại. Tập thiền cũng giống như tập thể dục. Bạn thực hành mỗi ngày để cơ thể khỏe mạnh, biết rằng nếu dừng lại mình sẽ không thể hạnh phúc nữa.

Komisar cho biết, ông tập thiền mỗi ngày để xóa tan những ảo tưởng định hình thói quen hàng ngày của mình, để buông bỏ cái nhìn đầy cái tôi với thế giới và những gì xung quanh mình, những tham vọng và bực bội vì thất bại. Những cảm xúc tiêu cực như giận dữ và tham lam. Những suy nghĩ ngăn cản ông nhìn thấy bản chất thật của thế giới.

“Tôi ăn. Tôi ngủ. Tôi thiền. Bởi lẽ, đó là những thứ thiết yếu để sống một cuộc đời trọn vẹn và thỏa mãn”, vị doanh nhân kết luận. 

Ý nghĩa thiền định và giải thoát

Ngọc Hà

Theo Trí thức trẻ