450
Chữ đạo nhà Phật
Trích từ Tạp chí Viên Âm
Luận về Đạo Phật, trước hết phải định nghĩa chữ “đạo” cho rõ ràng về sau mới tránh khỏi nạn nghe lầm hiểu lạc.
Theo lối thông thường chữ “đạo” có nhiều nghĩa:
Như trong câu Đạo Dương, Đạo Mặc, thời chữ “đạo” gọi là tôn giáo.
Tôn giáo thì chủ nghĩa bên này bên kia khác nhau:
Người thờ lửa cho người thờ nước là sai, người thờ thánh cho người thờ thần là quấy. Thờ tự bất nhất nên nghĩa chữ “đạo” cũng tùy theo đó mà thay đổi, không có tánh thể chắc chắn nhất định; mà đã không nhất định tất nhiên không phải chữ “đạo” nhà Phật.
Còn như trong câu: “đạo làm cha, đạo làm con”, chữ “đạo” nghĩa là bổn phận; thời chữ “đạo” lại thành ra một chi diệp của luân lý; mà luân lý thời tùy theo phong tục mỗi nơi mỗi khác. Như trong xứ ta đối với người chết, chôn cất tử tế, là hiệp với luân lý; bên Ấn Độ thì người chết có nơi phải đem thả xuống dưới sông Hằng mới hiệp với luân lý.
Như vậy chữ “đạo” chỉ về bổn phận, không có tính chất nhất định gì, thì cũng không phải chữ “đạo” nhà Phật. Duy chỉ dùng nghĩa đen chữ “đạo” mới có chỗ nhất định, mới đúng chữ “đạo” nhà Phật. Nghĩa đen chữ “đạo” là đường đi, nhưng còn phải lựa chọn nghĩa lý rõ ràng mới thật là chữ “đạo” nhà Phật.
Đức Phật khám phá ra con đường giúp chúng ta bước đi để thoát khỏi một thứ gì đó và đạt được một cái gì khác.
Đường đi đây là đường đi để cho tâm trí của chúng ta tân hóa dần lên, chớ không phải đường đi của thân thể. Tuy nhiên, lấy cái đường đi của thân thể làm thí dụ cho đường đi của tâm trí, cũng không phải là không xác đáng. Như thân thể ta muốn đi Sài Gòn, trước khi cất chân đi, phải biết tỉnh thành Sài Gòn ở về phía Nam hay phía Bắc. Nếu không biết tỉnh thành Sài Gòn ở hướng nào, mà cất chân đi càn, thời chắc phải sai đường lạc nẻo. Sài Gòn ở về hướng Nam, người muốn đi Sài Gòn tất phải nhắm theo hướng Nam mà đi; nếu muốn vào Nam mà đi về phía Bắc, thời biết khi nào đi cho tới hướng Nam đặng. Về phần tâm trí mình cũng vậy, phải biết chỗ xu hướng của tâm trí mình ở đâu rồi dò con đường thẳng mà tiến hành thì mới có ngày đạt đến mục đích.
Chỗ xu hướng của tâm trí là chỗ nào?
Tính chất người đời ai cũng ưa vui mà ghét buồn, ai cũng ưa lành mà ghét dữ, ai cũng ưa thường mà ghét vô thường, ai cũng ưa thiệt mà ghét giả, thì chỗ vui mà không có buồn, lành mà không có dữ, thường mà không có vô thường, thiệt mà không có giả, chính là chỗ xu hướng của tất cả chúng sanh, mà cũng chính là chỗ thập phương chư Phật đã chứng đặng.
Chỗ xu hướng kia đã biết rõ ràng nay ta muốn đi đến tận nơi mà khỏi cái họa lạc bước, tất nhiên ta phải tìm hỏi những người từng trải.
Các Phật đã tốn công phu, đã tìm thấy đường, đã đi đến nơi, chính là những người từng trải, vậy ta nên noi theo con đường Phật chỉ mà bước tới, đường ấy mới gọi là Phật đạo.
Con đường tu hành hiệp theo lý nhơn quả, để cho tâm trí của chúng sanh đến chỗ chỉ có vui mà không buồn, chỉ có lành mà không dữ, chỉ có thường mà không vô thường, chỉ có thiệt mà không giả, chỗ ấy tức là Phật địa.
Tuy nhiên, người muốn tu học đạo Phật cũng ví như người muốn đi Sài Gòn nói trên kia.
Người muốn đi Sài Gòn thời phải hỏi han cho biết đường đi nước bước, hoặc học những sách địa dư, các người đã đi Sài Gòn rồi làm ra mà chỉ vẽ. Học cho đến khi hiểu rõ đầu đuôi gốc ngọn, từ cảnh trí thành Sài Gòn cho đến các tỉnh giữa đường đâu đâu cũng hiểu rõ. Chừng đó mới cất chân ra đi, đi đến một nơi biết một nơi, đến một tỉnh biết một tỉnh, đến khi đến Sài Gòn thời biết là tới Sài Gòn, không còn sai lầm được nữa.
Còn người muốn tu hành đạo Phật thì trước phải nhờ thầy chỉ vẽ trong ba tạng kinh điển cho biết quả Phật là thế nào, đường tân hóa của tâm trí, từ chúng sanh cho đến quả Phật, có những tầng bậc thế nào, đó là học đạo.
Học cho đến khi hiểu được rõ ràng chắc chắn, như thấy trước con mắt, thì gọi là kiến đạo.
Hiểu đã rõ ràng, ra công tu tập, đến một nơi, biết một nơi, lên một bậc biết thêm một bậc, đó là tu đạo. Đến khi hạnh tu đầy đủ, chứng được quả Phật, thời gọi là chứng đạo.
Nói tóm lại, chữ “đạo” nhà Phật nghĩa là con đường tu hành hiệp theo lý nhơn quả, để cho tâm trí của chúng sanh đến chỗ chỉ có vui mà không buồn, chỉ có lành mà không dữ, chỉ có thường mà không vô thường, chỉ có thiệt mà không giả, chỗ ấy tức là Phật địa.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Nguyễn Du - Tiếng lòng thiên thu
Nghiên cứu
23:14 20/12/2024
Thơ và thiền là đôi cánh đại bàng tung bay trên bầu trời Đông phương và Tây phương suốt từ nghìn xưa cho đến ngày nay.
Nguyện giải thoát ngay hiện tiền
Nghiên cứu
13:41 18/12/2024
Trong nhà Phật, lời nguyện có thể gặp ở bất kỳ kinh sách nào. Hầu hết các lời nguyện đều lớn vô cùng và trải dài vô cùng tận. Trong các chùa Thiền tông, chúng ta thường nghe tới Tứ hoằng thệ nguyện, nơi câu đầu “Chúng sanh vô biên thệ nguyện độ” (Nguyện giải thoát vô số chúng sinh) đã mang tâm lượng vô biên, vô cùng tận.
Đời tu của tôi
Nghiên cứu
09:32 18/12/2024
Đời tu của tôi có những cái dễ nhưng cũng gặp những cái khó. Trong cái khó thật ra tôi không tính toán cũng không suy nghĩ phải làm sao, tôi chỉ âm thầm xin Tam Bảo gia hộ. Ai làm gì nói gì, tôi cứ lặng thinh mà chịu chờ Tam Bảo gia hộ, rồi cái tốt đẹp sẽ đến, tôi không có phản ứng để chống chọi gì hết.
Tượng Phật A Di Đà chùa Phật Tích ở Bắc Ninh
Nghiên cứu
11:12 17/12/2024
Ngôi cổ tự Phật Tích (tên gọi khác là chùa Vạn Phúc) toạ lạc trên núi Phượng Hoàng, Tiên Du, Bắc Ninh là nơi lưu lại dấu ấn truyền bá Phật giáo ở vùng Bắc bộ hơn nghìn năm. Chùa Phật Tích còn được biết đến là nơi lưu giữ 2 bảo vật quốc gia: Tượng Phật A-Di-Đà và bộ tượng 10 linh thú đá.
Xem thêm
